Г.Ғ. Назарова, И. А. Ахмедов, О. Б. Хамидов, З. М. Иминов

Назорат учун саволлар: 
1. Ислом анжумани ташкилоти. 
2. Араб минтақавий бирлиги кенгашининг асосий фаолият 
йўналишлари.
3. Араб иқтисодий ва ижтимоий тараққиёт фондининг мақсади ва 
асосий фаолият йўналишлари. 
4. Араб валюта фонди асосий фаолият йўналишлари. 
5. Форс кўрфази давлатларининг ҳамкорлик кенгашининг мақсади. 
1. Африка бирлик ташкилотларининг мақсадлари. 
2. Марказий Африка иқтисодий ва божхона иттифоқи мақсадлари. 
3. Африка Тараққиёт Банки фаолияти йўналишлари. 
4. Ғарбий Африка давлатлари иқтисодий ҳамжамияти 
принциплари. 
5. Жанубий ва Шарқий Африка умумий бозори мақсадлари. 
6. Жанубий Африка тараққиёт ҳамжамияти мақсадлари. 
 

---

178 
11-мавзу. Тадбиркорлик фаолиятини тартибга солишни 
амалга оширувчи халқаро ҳудудий ташкилотлар
1. Товарларни сертефикатлаш ва стандартлаштириш тизимида 
халқаро ва ҳукуматлараро ташкилотлар фаолияти 
2. Стандартлаштириш бўйича халқаро ташкилот (ИСО) 
3. Интелектуал мулк масалалари бўйича бутун жаҳон ташкилоти 
(ВОИС) 
4. Патентлар бўйича европа ташкилоти (ЕПО) 
5.Фуқоролик ҳуқуқларини унификациялаш халқаро институти 
(УНИДРУА) 
 
11.1. Товарларни сертефикатлаш ва стандартлаштириш 
тизимида халқаро ва ҳукуматлараро ташкилотлар фаолияти 
 
Товарларни халқаро сертефикатлаш ва стандартлаштириш 
асослари Халқаро иқтисодий ҳамкорликда қатнашувчи тадбиркор, 
дунёдаги қабул қилинган қоидаларга бўйсиниши керак. Бу эса 
стандартлаштириш ва сертификациялашга асосланган, ишлаб 
чиқарилаётган товарларга қўйилган, миллий ва халқаро норма ва 
талабларни билиши ва қўллай билишини талаб қилади. Жаҳон 
бозорида товарни миллий, ҳудудий ва халқаро даражада талаб 
қилинадиган стандартлаштириш ва сертификациялашни ҳуқуқий ва 
ташкилий талабларини ҳисобга олиш, рақобатбардошлигини 
таъминловчи энг муҳим омил ҳисобланади. 
Стандартлаштириш – бу сифати яхши ва мувофиқ нархда 
товарни сотиб олишда, истеъмолчи ҳуқуқларини таъминловчи ҳамда 
меҳнатни хавсиз ва қулайлигини бажарилишини талаб қилувчи ва 
маслаҳат берувчи, бажарилиши лозим бўлган талаб, меъёр, қоидалар 
ва характеристикаларни ишлаб чиқиш ва қўллашга йўналтирилган 
фаолият.
Стандартлаштиришни объекти (предмети) бўлиб- маҳсулот, 
жараён ва хизмат кўрсатиш ҳисобланади ва улар учун талаб, 
характеристика, параметрлар, қоидалар ва х.к., ишлаб чиқилади.
Стандартлаштириш халқаро, ҳудудий (регионал), миллий 
даражаларда амалга оширилиши мумкин. Халқаро сертификатлаш- 
фаолият, барча давлатлар стандартлаштириш органлари иштироки 
учун очиқ. Ҳудудий сертификатлаш- фаолият, дунёнинг бир ҳудуди 
тегишли давлат органлари учун очиқ. Миллий сертификатлаш- 

---

179 
алоҳида бир мамакат фаолият, ассоциациялар, фирмалар, муассасалар 
томонидан амалга оширилади.
Халқаро стандартлаштиришда етакчи роль иккита нодавлат 
халқаро ташкилотлари Халқаро стандартлаштириш бўйича ташкилот 
(ИСО) ва Халқаро электротехника комиссияси (МЭК) га тегишли. 
Халқаро стандартлаштирида муҳим аҳамият иккита ҳукуматлараро 
ташкилотлар Бутунжаҳон садо ташкилот (БСТ) ва ЕВропа иқтисодий 
комиссияси (ЕК/ООН) га берилади.