Глобаллашувнинг фалсафий муаммолари

Аҳоли сонининг ўсиши билан одамзод насли кўпайишига ва табиатнинг янада 
эксплуатация қилинишига олиб келади;
Аҳоли сонининг кўпайиши жамият ичида қарама-қаршиликларни кучайишига олиб 
келади, чунки прогресс аҳоли ўсишидан орқада қолиши ва «яхши нарсалар» ҳаммага 
етмаслиги мумкин (Бунда Ер аҳолисининг сонини қай даражагача ошиши ҳамма учун 
қийин шароитни олдини олиш, яъни «танқидий масса», ёки аҳоли «остонаси» ҳақида 
масала олимлар орасида катта мунозараларга сабаб бўлмоқда
Аҳолининг сифати масаласи: жамиятда моддий имкониятлар етадими, оилада болалар 
тарбияси, маълумот олиши, даволаниши, жамият томонидан эътибор бўладими? Осиё ва 
Африканинг кўп мамлакатларида асосан ривожланиши паст бўлган мамлакатларда 
ҳаддан ортиқ аҳоли ўсиши кузатилмоқда. Бу тенденция бир томондан шунинг устидан 
назоратнинг йўқлиги (Хитойдан ташқари) иккинчи томондан анъаналар билан боғлиқ
аҳолининг ўсиши ҳаёт шароитини кескин ўсиб келаётган авлоднинг ёмонлашувига, олиб 
келади (саводсизлик, жисмоний ориқлик ва ҳ.к.) оила олдида ҳам, давлат олдида ҳам ечиб 
бўлмайдиган қийинчиликларни юзага келтиради.
Аҳолини жойлаштириш муаммоси

---

30
Таълимнинг ижтимоийлашуви ўқув жараёни гуманиттар фан
ларнинг ўқув соатлари ёки фанлар сонини кўпайтириш эмас 
балки, табиий илмий фанлар мазмунини гуманитарлаштириш, 
ҳар қандай илмий кашфиётни инсон манфаатларини ҳимоя
қилишга йўналтириш лозим. Шундагина инсон ўз мавжуд-
лигини сақлаб қолиш имкониятига эга бўлади.
Таълим муаммоси.

---

31
Соғлиқни сақлаш. 
Аҳоли сони ва унинг яшаш шароити, шунингдек атроф муҳит ҳолати 
ҳозирги даврнинг яна бир глобал муаммоси билан узвий боғлиқ. 
Аксарият касалликлар ва атроф муҳитдаги антропоген ўзгаришлар 
ўртасида бевосита ва билвосита алоқа мавжуд. Ҳозирги одамлар 
авлодига атроф муҳит ифлосланишининг ҳали ўрганилмаган ёки 
кам ўрганилган кўп сонли физик (аввало электромагнит), кимёвий 
ва биологик омиллари таъсир кўрсатмоқда. Аввало, иқтисодий 
ривожланган мамлакатлар аҳолиси касалликларининг таркиби ва
хусусиятида юз берган ўзгаришлар айни шу ҳол билан изоҳланади. 
Оммавий касалликлар ва умрнинг сезиларли даражада 
қисқариши сабабларидан бири озиқ-овқат муаммосидир. 
Хусусан, сурункали тўйиб овқат емаслик ва номутаносиб 
овқатланиш кам ривожланган мамлакатлар аҳолисида 
оммавий тарзда намоён бўлаётган муттасил оқсил очлиги 
ва витамин тақчиллигига олиб келмоқда. Натижада жаҳонда
ҳар йили очликдан бир неча ўн миллионлаб одамлар,
катталардан кўра кўпроқ болалар ҳалок бўлмоқда. 

---

32