Гносеология – билиш фалсафаси


Download 1.15 Mb.
bet1/8
Sana04.05.2023
Hajmi1.15 Mb.
#1426425
  1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
5-мавзу bilish

Билиш назарияси: асосий муаммолари ва йўналишлари

РЕЖА:

  • 1.Билиш назариясининг предмети. Гносеологиянинг моҳияти ва мазмуни. Оптимизм. Скептицизм. Агностицизм.
  • 2. Билимнинг асосий турлари.
  • 3. Билиш шаклларининг ўзига хос хусусиятлари.

«Гносеология» - соф фалсафий категория. Унинг номи юнонча gnosis – билим, илм ва logos – таълимот, фан сўзларидан келиб чиққан. Сўзма-сўз маъноси - «билиш ҳақидаги таълимот (фан)», «онг ҳақидаги таълимот (фан)»

  • Гносеология фанида ўрганилади
  • инсоннинг дунёни
  • билиш имконияти
  • инсоннинг ўзликни
  • англаш жараёни
  • билишнинг
  • билмасликдан
  • билим сари юксалиши
  • билимлар табиати ва
  • уларда акс этувчи
  • нарсаларнинг ўзаро
  • нисбати

Гносеологиянинг асосий муаммоси бизнинг барча билимларимиз тажрибада синалганми? деган «оддий» масалани ечишдан иборат

  • эмпиризм
  • гносеология
  • инсонда туғма ғоялар, адолат,
  • инсонийлик, уйғунлик ғоялари
  • ва тажрибадан олиниши
  • мумкин бўлмаган бошқа ғоялар
  • мавжудлигидан келиб чиқади
  • инсон, инсоният шахсий ёки
  • ижтимоий тажрибага
  • эга бўлгунга қадар
  • бирон-бир ғоя мавжуд бўлинишни
  • инкор этадилар
  • Онтологик рационализм
  • Гнеосологик рационализм
  • Ахлоқий
  • рационализм
  • Ҳаётнинг асосида онгли бошланиш (яъни, яшаш онгли)ётади. Бу фикр билан рационализм идеализмга яқин (масалан, Платоннинг «соф ғоялари», оламга ва унинг инъикоси сифатида
  • дунёнинг борлиги)
  • Ҳаётнинг бошланишида
  • онг ётади
  • Гносеологик рационалистлар ўрта аср теологияси ва сколастикасига қарши чиққанлар, улар ўз фалса-фасида онгни инкор этиб, худонинг ҳақиқатини билишнинг асоси, деганлар.
  • Эмпириклар билан мунозарадаги асосий далиллар
  • Билимнинг асосида ақл билан қайта ишланмаган амалиёт ётади
  • Лекин рационализм идеализм билан бир нарса эмас, чунки унинг мазмуни материяга нисбатан бирламчилиги эмас, ҳаётнинг онглилиги
  • Шундай қилиб, рационалистлар худонинг ёки бошқа онгнинг ҳаётнинг ички мантиқининг борлигига ишонувчилардир (Демокрит, Эпикур)
  1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling