Гносеология – билиш фалсафаси

БИЛИШНИНГ ТАБИАТИ

(бирламчи ва иккиламчи сифатлар ҳақидаги таълимот)

• Билиш тамойиллари

• Диалектик тамойил – билиш жараёнига қараш (яъни ривожланиш нуқтаи назаридан),
• диалектиканинг қонун, категория ва тамойилларидан фойдаланиш.

• Тарихийлик тамойили – тарихий юзага келиш ва ривожланиш контекстида
• жараёнлар ва предметлар ҳам кўриб чиқилади.

• Амалиёт тамойили – билишнинг бош тамойили амалиётда деб ҳисоблайди, ташқи
• оламни ва ўз-ўзини билишнинг асоси одам фаолиятида деб билади.

• Билиш тамойили – билиш имкониятларига тўла ишонч билан ёндашилади.

• Объективлик тамойили – онг ва иродадан ташқари предметларни
• Мустақил мавжуд деб ҳисоблайди.

• Ҳаётни фаол ижодий жараёнда ифодалаш тамойили

• Ҳақиқатнинг аниқ тамойили – аниқ шароитда индивидуал ва шубҳасиз ҳақиқатдир.

• Билувчи субъект - одам-мавжудот у одамзод тажрибасидаги билишнинг усулларини жамиятнинг бутунлигича, билишнинг натижаларини кўтариб юрувчи моддий ва маънавий маданият бойликларини ўрганган

• Билиш объекти – ташқи олам (бутун турли-туманлиги билан), ташқи оламнинг билиш жараёнига, субъектнинг билиш жараёнига таъсири

• Ҳақиқат - объектни субъект томонидан адекват акс эттиришдир.

• Янглишиши – ташқи оламни субъект томонидан янглиш, бузилган, ҳақиқатга зид бўлган ҳолда ёлғон, адекват бўлмаган ҳолда акс этиш

• Баҳолаш – ташқи оламни субъект томонидан категория, қонун, тушунча, олдинги қадриятларга таянган ҳолда мантииқан тушуниш

• Амалиётнинг асосий турлари

• Амалиёт – ташқи оламни ва одамнинг ўзини ўрганиш ва ўзлаштириш учун қиладиган конкрет фаолияти

• Амалиёт вазифаси

• Моддий ишлаб чиқариш

• Бошқарув фаолияти

• Илмий эксперимент

• Ҳақиқат ылчови былади

• Билишнинг асоси ҳисобланади

• Билишнинг натижасидир

• Хиссий билиш – хиссиётларга таяниб, ҳақиқатни мантииғига асосланади

• Рационал билиш онгга, унинг мустақил фаолиятига асосланади

• Рационал билишга энг яқин интуитив билишдир, унда ҳақиқат мустақил равишда, онгдан ташқарида дуч келади

•