Go ʻzallik

---

Go
ʻzallik
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Bu maqolada manbalar  teglariga
olinmagan, yoki umuman ko
ʻrsatilmagan. Iltimos,
qoida va ko
ʻrsatmalarga muvofiq maqolani
vikilashtiring.
Go
ʻzallik — estetika tushunchasi. Tabiat va jamiyatdagi narsa va hodisalarning, inson faoliyatining kishida
mehr-muhabbat, quvonch, zavq, erkinlik tuyg
ʻulari hosil qilishga qodir boʻlgan xususiyatlarini ifodalaydi.
Xunuklikning aksi.
1. 
= Raqamlangan ro
ʻyxat qismi =qq
==
==
==
==
Islom ta
ʼlimotida G.ning oʻzi ham, timsoli ham Alloh jamolidandir. Inson goʻzalligi uning yaxshilik
qilishida, sabr-toqatida; bular inson go
ʻzalligini belgilovchi mezon sifatida qaraladi. G. insonning Alloh
karomatini tushunib yetishi va unga ergashishi, ma
ʼnaviyaxloqiy poklanish sari intilishidir.
O
ʻrta Osiyo mutafakkirlari G.ni islom aqidalari ruhida idrok etsalarda, G.ning murakkab maʼnaviy jarayon
ekanligini ta
ʼkidlashga harakat qilganlar. Forobiy taʼlimotiga koʻra, G. — insonning jismoniy, maʼnaviy va
axloqiy chiroyining ifodasidir. Alisher Navoiy barcha G. hayot va insonda, ayni vaqtda, barcha xunuklik va
nopoklik ham insonda deb bildi, shuning uchun u inson tarbiyasiga katta ahamiyat berdi.
G. haqida juda ko
ʻp nazariyalar, qarashlar, taʼlimotlar mavjud. Ularda G.ning qaysidir bir tomoni, belgisi,
ahamiyati qayd etiladi. Sokrat fikricha, inson uchun foydali va kerakli narsalar go
ʻzaldir. Platon
tasavvuricha, inson G.ni allaqanday estetik-ruhiy kayfiyat chog
ʻidagina idrok eta oladi. Uning taʼlimotiga
ko
ʻra, G. narsa va predmetlarga xos boʻlmay, insonning voqelikka maʼnaviy-estetik munosabati natijasida
tug
ʻiladigan gʻoya, tushunchadir. Aristotel, Didro fikriga koʻra, narsa va hodisalardagi uygʻunlik,
mutanosiblik G.ni tashkil etadi. Inson narsa va hodisalarning go
ʻzal yoki xunukligini belgilashda meʼyor
Sarlavha matni
Sarlavha matni

---

vazifasini o
ʻtaydi. Insoniy meʼyor G.ning asosidir. Kant G. asosiga kishining narsa va hodisalardan
beg
ʻaraz zavq olishini qoʻyadi. Maʼrifatparvarlar G. deb, insonning hayotda uygʻun ijtimoiy aloqalar
o
ʻrnatishga boʻlgan intilishini tushunganlar. Gegel fikriga koʻra, tabiatdagi G. dan sanʼat goʻzalligi
mukammalroq, chunki unda timsol va g
ʻoya oʻzining mutlaq uygʻunligini topadi. Chernishevskiy
ta
ʼkidlashicha, hayot — G.dir, inson hayoti, ehtiyoji va maqsadiga mos tushuvchi narsalar goʻzaldir.
19—20-asr jahon estetikasidagi turli falsafiy yo
ʻnalishlar vakillari ilgari surgan gʻoyaga koʻra, G. inson
ruhiyati, qalbi va ma
ʼnaviyati bilan bogʻliq tushunchadir. G. manbai — shaxs qalbidadir.
G. — inson va hodisalarni umuminsoniy va milliy qadriyat sifatida belgilovchi ijtimoiy, ijobiy va ijodiy
tushunchadir. G. ni idrok etish shaxsning jamiyatda tutgan o
ʻrni, ongi, didi, dunyoqarashi va b. omillarga
bog
ʻliq. Oʻzbek tilidagi "chiroyli" soʻzi estetik baho sifatida alohida buyum, narsa va shaxsni, koʻpincha
tashqi belgilar va shakllarning mutanosibligi, uygunligini nazarda tutsa, G. so
ʻzi inson ongidagi
tushunchani, tasavvurni, idealni ifodalaydi. Tarixiy taraqqiyot natijasida har bir xalq o
ʻzining G. ideali va
tushunchasiga ega bo
ʻladi. Bu tushunchalardagi mushtarak insoniymaʼnaviy jihatlar umumbashariy G.
haqidagi tasavvurni shakllantiradi. G. tabiat, jamiyat va insonga xos mushtarak xususiyatlarni qamrab olgan
holda muayyan sharoit va hodisalar bilan bog
ʻliq tarixiy, ijtimoiy, milliy va oʻziga xos jihatlarga ega boʻladi.
Tabiatdagi G. ko
ʻproq mutanosiblik, uygunlik, rang-baranglik singari zohiriy belgilar, sifatlar meʼyori bilan
baholanadi; ijtimoiy hayotdagi G. jamiyatning inson uchun yaratgan erkin va demokratik tamoyillari
darajasi bilan o
ʻlchanadi; adabiyot va sanʼatdagi G. ijodkorning original obrazlar, gʻoyalar kashfiyoti,
badiiy maxrrati bilan belgilanadi.
Izoh2
1. YO
ʻNALTIRISH Moʻljal sahifa nomi

.
Barcha narsa va hodisalarning go
ʻzalligini ifodalovchi asosiy omil — uning kishiga zavq bagʻishlashi.
San
ʼat asarlari G.ni yorqin va umumlashtirib aks ettirgani uchun ular har bir shaxsda zavq uygʻotadi, G.
tuyg
ʻusini tarbiyalaydi.
O
ʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Mahmudov T., Go
ʻzallik va xayot, T., 1977;
Umarov E., Estetika, T., 1992;
Abdullayev M., Yo
ʻldoshev A., Estetika tarixi, Fargʻona, 1996;
Adabiyotlar

---

Mahmudov T., Mustaqillik va ma
ʼnaviyat, T., 2001.
Tilab Mahmudov.
Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Go%
CA%BBzallik&action=edit) Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani aniqrog
ʻiga almashtirish kerak.
1. YO
ʻNALTIRISH Moʻljal sahifa nomi
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Goʻzallik&oldid=3096225" dan olindi