Gruntlarda kuchlanishlarni yoyilishi qonuniyatlari

Gruntning eng muxim xususiyatlari tashqi kuchlar taʼsiriga chidamliligi va mustahkamligidir. Muzlagan, muzlaberiydigan G. uchun uning issiqlik-fizik xossalari muhim. G.ning petrografik xususiyatlari lab. va dala sharoitlarida olingan namunalar va butun massivlardan foydalanib oʻrganiladi.

• Gruntning eng muxim xususiyatlari tashqi kuchlar taʼsiriga chidamliligi va mustahkamligidir. Muzlagan, muzlaberiydigan G. uchun uning issiqlik-fizik xossalari muhim. G.ning petrografik xususiyatlari lab. va dala sharoitlarida olingan namunalar va butun massivlardan foydalanib oʻrganiladi.

Qurilish ketayotgan joylar burgʻilash, quduq qazish, zondlash va geofizika metodlari yordamida tekshiriladi. G. xususiyatlarini yaxshilash uchun sementlovchi va biriktiradigan moddalar qoʻshiladi, mexanik zichlanadi (shibbalanadi), quritiladi, qizdiriladi, muzlatiladi va h. k.

• Qurilish ketayotgan joylar burgʻilash, quduq qazish, zondlash va geofizika metodlari yordamida tekshiriladi. G. xususiyatlarini yaxshilash uchun sementlovchi va biriktiradigan moddalar qoʻshiladi, mexanik zichlanadi (shibbalanadi), quritiladi, qizdiriladi, muzlatiladi va h. k.

Shuning uchun bino va inshootlar atroflarito‘g‘ri rejalashtirishi, tashqi suvlarning bino zaminiga tushishiga yo‘l qo‘ymaslik lozim. Bundan tashqari bino va uning atrofidagi yer osti muxandislik ta’minoti quvurlarining soz holatda ishlashini ta’minlash zarur. Gruntning muzlashi bilan bog‘liq bo‘lgan deformatsiya grunt tarkibidagi suvning muz kristallariga aylanishi natijasida paydo bo‘ladigan kuchlanishdir.

• Shuning uchun bino va inshootlar atroflarito‘g‘ri rejalashtirishi, tashqi suvlarning bino zaminiga tushishiga yo‘l qo‘ymaslik lozim. Bundan tashqari bino va uning atrofidagi yer osti muxandislik ta’minoti quvurlarining soz holatda ishlashini ta’minlash zarur. Gruntning muzlashi bilan bog‘liq bo‘lgan deformatsiya grunt tarkibidagi suvning muz kristallariga aylanishi natijasida paydo bo‘ladigan kuchlanishdir.

Gruntning muzlashi bilan bog‘liq bo‘lgan hajmiy kengayish uchun quyidagi uchta sharoit mavjud bo‘lishi lozim: - hajmiy kengayuvchi grunt; - hajmiy kengayuvchi gruntning namlanishi; - etarli chuqurlikda poydevor atrofidagi gruntning muzlashiga sabab bo‘luvchi manfiy havo harorati. Yuqoridagi sabablardan birortasi bo‘lmasa, gruntda sovuqdan hajmiy kengayish va binoda shikastlanish yuzaga kelmaydi.

• Gruntning muzlashi bilan bog‘liq bo‘lgan hajmiy kengayish uchun quyidagi uchta sharoit mavjud bo‘lishi lozim: - hajmiy kengayuvchi grunt; - hajmiy kengayuvchi gruntning namlanishi; - etarli chuqurlikda poydevor atrofidagi gruntning muzlashiga sabab bo‘luvchi manfiy havo harorati. Yuqoridagi sabablardan birortasi bo‘lmasa, gruntda sovuqdan hajmiy kengayish va binoda shikastlanish yuzaga kelmaydi.