Gulasalning "kreativ fikrlash" fanidan tayyorlagan

PISA 2021 Xalqaro tadqiqotlari masadi:

---

Kreativ fikrlash nega baholanishi kerek?

Kreativ fikrlashni baholash xalqaro dasturini rivojlantirish taʼlim siyosati
va pedagogikasida ijobiy oʻzgarishlarga sabab boʻlishi mumkin. PISA
tadqiqoti kreativ fikrlash yo‘nalishining baholashi mutasaddilarga
dalillarga asoslangan toʻxtamga kelishda koʻmaklashuvchi aniq,
ishonchli va amalga oshirish mumkin boʻlgan baholash vositasini
taqdim etadi.

Natijalar, shuningdek, jamiyatda ushbu muhim koʻnikmani taʼlim orqali
rivojlantirishning ahamiyati va usullari borasidagi bahslarga sabab
boʻladi. PISA dasturidagi ushbu faoliyat Iqtisodiy hamkorlik va
taraqqiyot tashkilotining (matnda keyinchalik IHTT) ijodiy fikrlashni
rivojlantirish borasidagi yangi pedagogikani qoʻllab-quvvatlashga
qaratilgan boshqa bir loyihasi bilan bogʻliqdir. Soʻnggi yillarda IHTT
Taʼlim tadqiqoti va innovatsiyalar markazi (CERI) oʻn bir davlatda
kreativ va tanqidiy fikrlashni oʻrgatish va baholash usullari borasida
tadqiqot olib bordi.

---

PISA 
tadqiqoti
doirasida
kreativ
fikrlash
domenti
kreativ fikrlashni baholashda qancha koʻp domenlar qamrab olinsa, 
konstruktning qamrab olishi shunchalik yaxshi boʻladi. Lekin PISA 
tadqiqotining baʼzi amaliy va logistik cheklov lari PISA dasturiga 
kiritilgan ehtimoliy domenlarga (sohalarga) taʼsir koʻrsatadi
Shulardan birinchisi, test qilinayotganlarning yoshi bilan bogʻliq. PISA 
tadqiqotining maqsadli auditoriyasi (15 yoshli oʻquvchilar) cheklangan 
bilim va hayotiy tajribaga ega boʻlganini hisobga olsak, baholash 
uchun tanlangan domenlar dunyodagi barcha oʻquvchilarga xos 
boʻlgan (chizish, yozish yoki muammoni yechish kabi) bilim va 
tajribalarga asoslangan boʻlishi kerak. Sinalayotgan domen (va unga 
bogʻliq vazifalar) 15 yoshli oʻquvchining ushbu kontekstda namoyon 
etishi mumkin boʻlgan kreativ fikrlashining real ifodasini ham aks 
ettirishi kerak.

---

Ikkinchi cheklov sinov uchun ajratilgan vaqt bilan bogʻliq. 
Amaldagi PISA baholashining tuzilishiga koʻra, 
oʻquvchilarning kreativ fikrlashini baholash uchun test 
sinoviga bir soat ajratiladi. Bu har qaysi domen bo‘yicha
yetarlicha maʼlumot hajmi yigʻilishi uchun, ehtimoliy
domenlar soni cheklanishi kerak deganidir. PISA 
tadqiqotining maqsadi individual test natijalari emas, 
balki mamlakat darajasida test natijalarini taqqoslash
koʻrsatkichlarini taqdim etish boʻlgani uchun, turli
shakldagi testlarni almashtirib qoʻllash mumkin.

---

PISA tadqiqotida kreativ fikrlashni baholash keng
mavzudagi mazmun soha lariga e’tibor qaratadi: «kreativ
ifodalash» va « bilim yaratish hamda muammoni kreativ
hal qilish». Ushbu sohadagi kreativ faollikka oʻziga xoslik
(originallik), estetika, xayolot, emotsional mazmun va
reaksiya xosdir.
Yozma ifodalash. Yozma ish ham matab konteksida ham
uning tashqarisida kreativ ifodalashning tabiiy vositasidir.
Yozuvchilik bolalarning aqliy va muomila ko’nikmalatini
takomillashtirishda muhim oʻrin tutadi.Ravon yozuvchilik
mantiqi zchillikni talab etadi. Ijodkor yozuvchi insonlarni
uning xayolotini anglashga va unga ishonishga chaqiradi.
Bu esa yozuvchi detal va izchillikka urgʻu berishini taqozo
etadi.

---

Xulosa qilganda, Kreativ fikrlash
taʼsiri butun jamiyatga sezilarli
innovatsiya turlarining ortida turishi rost, lekin u ayni damda
universal va tenglashtiruvchi xususiyatga ega fenomen hamdir,
yaʼni har qanday shaxs, u yoki bu darajada, kreativ fikrlash
qobiliyatiga ega. Darhaqiqat,
taʼlim sohasidagi mutaxassislar va
psixologlarning fikriga
koʻra, ijodiy faoliyat bilan bogʻliq fikrlash
jarayonlarida
mashgʻul boʻlish deb tushunil gan kreativ fikrlash
bir qator boshqa shaxsiy
koʻnikmalarning ham rivojlani shiga
olib keladi. Shular jumlasiga metakognitiv qobiliyat, insonlar
bilan muomala qilish va shaxsning
oʻzini yaxshiroq anglash
koʻnikmalari, muammoni hal etish koʻnikmalari kiradi. Ustiga-
ustak,
shaxs
kamoloti,
taʼlim
olishdagi
muvaffaqiyati,
kelajakdagi kasbiy muvaffaqiyati va jamoatchilik orasidagi
obroʻsi ham insonning kreativ fikrlash koʻnikmasiga bogʻliq.
XULOSA

---

E’TIBORINGIZ UCHUN 
RAHMAT!