Guliston davlat universiteti kafedra "iqtisodiyot" soliq va soliqqa tortish

AFF = YaF – DX + BD – BZ = 497 – 118 + 35 = 414 
(bu erda, AFF - asosiy faoliyatdan olingan foyda; DX - davr xarajatlari; 
BD - asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar; BZ - asosiy faoliyatdan 
ko‗rilgan boshqa zararlar). 
UF = AFF + MD – MX = 414 + 104 – 15 = 503 
(bu erda, UF - umumxo‗jalik faoliyatidan olingan foyda; MD - moliyaviy 
faoliyatdan olingan daromadlar; MX - moliyaviy faoliyat xarajatlari). 
STF = UF + FP – FZ = 503 + 5 = 508 
(bu erda, STF- soliq to‗langungacha olingan foyda; FP-favqulotda foyda; 
FZ- favqulotda zarar). 
2. STFga xarajatlarning farqi tiklanadi, ya‗ni bizning misolimizda: 
508 + 312 = 820 ming so‗mni tashkil etadi. 
Ushbu summadan aktsiyalar va qimmatli qog‗ozlardan dividendlar (foizlar) 
to‗lov manbaida soliqqa tortilganligi bois chegiriladi, ya‗ni: 
820-75=745 ming so‗mni tashkil etadi. 
Shundan soliq bo‗yicha imtiyozlar chegiriladi, ya‗ni 
745-100=645 ming so‗mni tashkil etadi. 
3. 2011 yil uchun foyda solig‗i stavkasi 9 foizligini hisobga olgan holda 
soliq summasi: 
D(f)s = 645 x 9 / 100 = 58,05 ming so‗mni tashkil etadi.
 
2-masala. Quyidagi ma‘lumotlar asosida foyda solig‘ini hisoblang (ming 
so‘m): 
1. Sotishdan olingan sof tushum – 3192 

---

65 
- shundan eksport faoliyatidan – 670 
2. Soliq to‗langunga qadar olingan foyda – 508 
3. Olingan dividendlar – 75 
4. Soliq bo‗yicha imtiyozlar – 100 
Echilishi: 
1. Respublikamiz soliq qonunchiligiga muvofiq yuridik shaxslarning erkin 
almashtiriladigan 
valyutadagi 
eksportiga 
imtiyozli 
stavkalar belgilangan. 
Demak, imtiyozli stavkalarning qaysi birini qo‗llashni aniqlash uchun eksport 
mahsulotining umumiy sotish hajmidagi salmog‗i aniqlanadi, ya‗ni: 
(670 / 3192) x 100 = 20.9 
Ushbu misolda eksport mahsulotining umumiy sotish hajmidagi salmog‗i 
20.9 foizni tashkil etadi. Bunday holda belgilangan foyda solig‗i stavkasi 30 
foizga kamayadi, ya‗ni: 
12 x 30 / 100 = 3.6 ga, demak korxona foyda solig‗ini 6.3 foizda (9 – 2.7) 
to‗laydi. 
2. 508 + 312 – 75 – 100 = 645 ming so‗m. 
645 x 6.3 / 100 = 40.63 ming so‗m.