Guliston davlat universiteti o. Murodqulov. L. Dehqonova

Ishni bajarish tartibi: 

1-savol bo’yicha tushuncha berish.  

 

Fors tilida asosan 3ta modal fe’l bor: 

ﻦﺘﺴﺍﻮﺨ   

xostan

                      ﻩﺍﻮﺨ

   xoh      -xohlamoq,istamoq 

ﻦﺘﺴﻧﺍﻮﺘ  

tavonistan

               

ﻦﺍﻮﺘ   

tavon-  qodir bo’lmoq,qila olmoq 

ﻦﺘﺴﻴﺎﺒ   

boyistan

                     

ﻯﺎﺒ

  boy –kerak bo’lmoq,zarur bo’lmoq 

 

Bu  mustaqil  leksik  ma’nodagi  fellar  gapda  qo’shimcha  modal  ma’noni  anglatibkeladi.Bu 

holda  yuqoridagi  modalfe’llar  o’zining  asosiy  leksik  ma’nosini  yo’qotib  ,etakchi  fe’lning 

ma’nosiga turli ma’no bag’ishlaydilar. 

 

Gapda  modal  fe’l  etakchi  fe’ldan  bilan  birga  semantik  jihatdan  bir  butunlikni  xosil 

qqiladi.Modal  fe’llardan  so’ngkelganetakchife’ldoimo   

ﻰﻣﺍﺰﺘﻠﺍ  ﻉﺮﺎﻀﻣ

          shaklida 

bo’ladi.anglashilgan ish-harakat 

 

1.

 

ﻦﺘﺴﺍﻮﺨ    

xostan

    

modal fe’li

   

etakchi fe’ldan

  

anglashilgan ish-harakatni bajarishga 

xoshish ,istak borligi ni bildiradi 

    

ﻢﻮﺮﺒ             ﺎﻤﻨﻴﺴﺒ      ﺍﺪﺮﻓ       ﻢﻫﺍﻮﺨﻴﻤ     ﻦﻤ  

  

Man mixoham fardo besinemo beravam 

                                                                                                                       

---

 

46 

Men ertaga kinoga bormoqchiman. 

 

              ﺪﺮﮕﺒ   ﺪﺎﻴ     ﺍﺮﻴﺴﺮﺎﻔ ﻦﺎﺒﺰ   ﺪﻫﺍﻮﺨﻴﻤ ﻢﺗﺴﻮﺪ                                                                                                            

 

 

Dustam mixohad zabon qe forsiro  yod begirad. 

 

Do’stim fors tilini o’rganmoqchi. 

Modal fe’llar gapda bevosita egadan so’ng,etakchi fe’l esa jumla  oxirida kelib ,har ikkalasi 

ham ega bilan shaxs va sonda moslashadi. 

 

 

                                                    

ﺩﺮﻔﻣ 

 

 

ﻢﻧﺍﻮﺨﺒ      ﺍﺮ  ﺐﺎﺗﮐ    ﻦﻴﺍ    ﻢﻫﺍﻮﺨﻴﻤ    ﻦﻤ     

man mixosham in ketobro bexonam

                                        

 

ﻧﺍﻮﺨﺒ

ﻰ

      ﺍﺮ  ﺐﺎﺗﮐ    ﻦﻴﺍ       ﻰﻫﺍﻮﺨﻴﻤ ﻮﺗ    

tu mixohi in ketobro bexoni

                                       

 

 

ﺪﻧﺍﻮﺨﺒ      ﺍﺮ  ﺐﺎﺗﮐ    ﻦﻴﺍ    ﺪﻫﺍﻮﺨﻴﻤ    ﻮﺍ      

u

 

mixohad in ketobro bexonad

                                       

 

 

 

 

 

 

                                                         

ﻊﻣﺠ

 

 

ﻢﻴﻧﺍﻮﺨﺒ      ﺍﺮ  ﺐﺎﺗﮐ    ﻦﻴﺍ    ﻢﻴﻫﺍﻮﺨﻴﻤ    ﺎﻤ    

man mixosham in ketobro bexonam

                                        

 

ﺪﻴﻧﺍﻮﺨﺒ      ﺍﺮ  ﺐﺎﺗﮐ    ﻦﻴﺍ      ﺪﻳ ﻫﺍﻮﺨﻴﻤ  ﺎﻤﺷ     

tu mixohi in ketobro bexoni

                                       

 

 

ﺪﻧﻧﺍﻮﺨﺒ  ﺍﺮ  ﺐﺎﺗﮐ    ﻦﻴﺍ    ﺪﻧﻫﺍﻮﺨﻴﻤ   ﺎﻫﻧﺁ  

onho

 

mixohand in ketobro bexonand

                                       

 

 

2.

 

ﻦﺘﺴﻧﺍﻮﺘ    

tavonistan

       

modal  fe’li

     

etakchi  fe’ldan

   

anglashilgan  ish-harakatni 

bajarish kerakligini,zarurligini   olishni ,bajarishga qodirlikni shu ishni bajara  olishni imkoni 

borligini bildiradi.Masalan: 

           

 

          

     

ﻢﻧﺰﺒ ﻒﺮﺧ  ﻰﺴﺮﺎﻔ  ﻦﺎﺒﺰﺒ  ﻢﻧﻮﺎﺗﻴﻤ   ﻦﻤ 

Man  mitovonam bezabon fors xarf bezanam  

Men fors tilida gaplasha olaman. 

 

3.

 

ﻦﺘﺴﻴﺎﺒ    

boyistan

   

modal fe’li

   

etakchi fe’ldan

  

anglashilgan ish-harakatni bajarish 

kerakligini,zarurligini   bildiradi 

 

---

 

47 

.

 

ﻦﺘﺴﻴﺎﺒ    

boyistan

     

modal  fe’li

     

faqat      III    shaxs  birlik  shaklida  ishlatilib,hamma 

shaxslarda o’zgarishsiz  qoladi.Masalan: 

 

     

ﻢﻳﻮﺮﺒ   ﻩﺎﮔﺷﺰﺮﻮﺒ      ﺮﺎﻬﭽ    ﺕﻋﺎﺴ ﺪﻳﺎﺒ ﺎﻤ

 

 

Mo boyad soat-e chahor bevarzeshgoh  beravim. 

Biz soat  to’rtda stadionga borishimiz kerak. 

Modal ma’nodagi Fe’llarning bo’lishsiz shaklida    

ﻪﻧ

   na -    inkor  yuklamasi  modal fe’lga 

qo’shiladi. Masalan: 

 

                 .  

ﻢﻴﺎﻴﺒ   ﺲﺮﺪ  ﺮﺴ         ﻢﻧﻧﺍﻮﺗﻴﻤﻧ   نﻤ   ﺰﻮﺮﻤﺍ 

 

Men bugun darsga kela olmayman 

ﻢﻮﺮﺒ   ﺲﺮﺪ  ﺮﺴ         ﻢﻫﺍﻮﺨﻴﻤ ﻪﻨ نﻤ   ﺰﻮﺮﻤﺍ 

 

Men bugun darsga borishni  istamayman .   

                   

ﻢﻮﺮﺒ   ﺲﺮﺪ  ﺮﺴ          نﻤ   ﺰﻮﺮﻤﺍ 

 

 

Men bugun darsga borishim  shart . 

 

نﺘﻔﺮ   

- raftan   fe’lining modal fe’llari bilan  tuslanishi 

 

       

ﻢﻮﺮﺒ                                       

ﻢﻫﺍﻮﺨﻴﻤ  

bormoqchiman 

                                                    

ﻢﻧﻮﺎﺗﻴﻤ

   

bora olaman

                                      

 

                                                      

                                                              

                                              

ﻢ                                              ﻰﻫﺍﻮﺨﻴ  

bormoqchisan

 

      

ﻯﻮﺮﺒ                                         

ﻰﻧﻮﺎﺗﻴﻤ 

bora olasan

                                                    

 

 

                                                 

ﺪﻫﺍﻮﺨﻴﻤ  

bormoqchi

 

       

ﺪﻮﺮﺒ

                                     

ﺪﻧﻮﺎﺗﻴﻤ  

bora oladi

                                                     

 

 

 

  

ﻢﻴﻮﺮﺒ                                       

ﻢﻴﻫﺍﻮﺨﻴﻤ  

bormoqchimiz 

                                                    

ﻢﻴﻧﻮﺎﺗﻴﻤ

   

bora olamiz

                                                    

 

---

 

48 

 

 

 

  

ﺪﻴﻮﺮﺒ                                       

ﺪﻴﻫﺍﻮﺨﻴﻤ  

bormoqchisiz 

                                                    

ﻮﺎﺗﻴﻤ

ﺪﻴﻧ

   

bora olasiz

                                                    

 

ﺪﻧﻮﺮﺒ                                       

ﺪﻨﻫﺍﻮﺨﻴﻤ  

bormoqchilar 

                                                    

ﺪﻧﻧﻮﺎﺗﻴﻤ

   

bora oladilar

                                                    

 

 

 

 

 

ﻢﻮﺮﺒ

                                               

borishim  kerak 

 

ﻯﻮﺮﺒ

                                    

borishing kerak

 

ﺪﻮﺮﺒ

                                     

borishi   kerak

 

                           

ﺪﻴﺎﺒ 

ﻢﻴﻮﺮﺒ

                                              

borishimiz kerak

 

ﺪﻴﻮﺮﺒ

                                              

borishingiz kerak

 

 

ﺪﻧﻮﺮﺒ 

                                             

borishlari   kerak