Guliston davlat universitеti

Tasviriy 
san‟at
Fine art 
Изобразите
льное 
искусство 
san‘at turi. Rassomlik san‘ati, 
grafika, haykaltaroshlik va foto 
san‘ati sohalarini o‗z ichiga oladi. 
Tasviriy 
san‘at 
real 
borliqni 
ko‗rgazmali 
obrazlarda, 
mavjud 
narsalarni ularning tabiiy shakli, 
o‗rni 
va 
boshqalarni 
o‗ziga 
o‗xshatib, 
umumlashtirib 
va 
tipiklashtirib 
ifodalaydi, 
predmetlarning hajmi,o‗zaro qanday 
masofada joylashgani va boshqalar 
to‗g‗risida tomoshabinda tasavvur 
hosil qiladi. Tasviriy san‘atning eng 
qadimiy va keng tarqalgan sohasi 
rassomlik san‘ati bo‗lib, unda real 
borlikdagi voqea va predmetlar 
turli-tuman ranglardagi bo‗yoqlar 
yordamida aks ettiriladi. Rassomlik 
san‘ati vazifasiga ko‗ra bir necha 
turga 
bo‗linadi: 
monumental 
rassomlik (panno, freska, devoriy 
rasmlar), bezak rassomligi (tasvir, 
naqsh, bezak san‘ati predmetlari – 
mato, buyum, idish, taqinchoqlar, 

---

141 
badiiy buyumlarga va boshqalarga 
ishlanadigan bezaklar), dekoratsiya 
san‘ati (teatr rassomligi), dastgohli 
rassomlik (mustaqil ahamiyatga ega 
bo‗lgan 
asarlar, 
miniatyura 
(qog‗ozga, 
kitob 
sahifalariga, 
pergamentga, pape-mashe, bezak 
buyumlariga, 
taqinchoqlarga 
ishlanadigan kichik hajmli rasmlar, 
tasvirlar). 
Asar 
mazmuniga, 
tasvirlanayotgan 
predmet 
va 
voqealarning turiga qarab – tarixiy 
janr, maishiy janr, bataliya janri, 
portret, animalistika janri, manzara, 
marina, 
natyurmort, 
allegoriya, 
mifologik 
va 
diniy 
janrlarga 
bo‗linadi. 
Moybo‗yoq 
rassomligi, 
bo‗yoqni suvda eritib, xo‗l yoki 
quruq 
suvoqqa 
ishlanadigan 
rassomlik, 
tempera, 
elim, 
enkaustika, emal, guash, akvarel, 
pastel, silikat rassomligi, keramika 
rassomligi kabi turlarga bo‗linadi. 
Mozaika 
va 
vitraj 
rassomlik 
san‘atida alohida o‗rin eg‗allaydi. 
Grafika o‗z tasvir vositalariga 
ko‗ra, badiiy-tasviriy asarlarni o‗z 
ichiga oladi. Grafika asarlarida 
tasvir, asosan, oq, ba‘zan rangli 
qog‗ozlarga, 
shuningdek, 
pergament, mato, taxta, yog‗och, 
metall, plastmassa va boshqalarga 
ishlanadi. Badiiy ifoda vositasi – 
kontur chiziq, shtrix, dog‗, soya va 
yorug‗lik 
tushayotgan 
tomonni 
munosib rang berib ifodalash 
(svetoten). Tasvir - qalam, pero, 
mo‗yqalam, 
bur, 
ko‗mir 
bilan 
ishlanadi. Ranglardan – akvarel, 
guash, pastel. Ishlatish vazifasiga 
ko‗ra grafika – dastgohli grafika, 
kitob va gazetag‗jurnal grafikasi, 
amaliy 
grafikasi 
(guvohnoma, 

---

142 
diplom, marka, afisha, etiketka, 
sanoat grafikasi va boshqalar), 
plakatga bo‗linadi. 
Grafika texnikasi 2 qismga – 
rasm va bosma grafikaga bo‗linadi. 
Rasm san‘ati grafikaning eng 
qadimiy va keng tarqalgan qismi 
bo‗lib, rivojlanish tarixi ibtidoiy 
san‘at namunalaridan boshlanadi. 
Bosma 
grafika 
(gravyura, 
litografiya) ko‗p nusxada nashr 
qilinadi.