Guliston davlat universitеti

Terrakota
Terracotta 
Терракота 
(lot. terra – yer va cotta - 
qizdirilgan) 
– 
kulollikda 
ishlatiladigan loy va shunday loydan 
tayyorlab 
olovda 
qizdirilgan 
mahsulot, sopol. Ro‗zg‗orda (idish 
va buyumlar), haykaltaroshlik va 
qurilishda 
(sopolak, 
parchin, 
arxitektura 
detallari) 
ishlatiladi. 
Terrakota tayyorlash uchun, odatda, 
tarkibi va rangi bir hil tuproq 
tanlanadi. Shakl berishda yog‗och 
va 
gips 
qoliplar 
ishlatiladi. 
Koshinning 
ayrim 
xillari 
ham 
terrakotadan tayyorlanadi. 
Haykaltaroshl
ik 
Sculpture 
Скульптур
а 
tasviriy 
san‘at 
sohasi. 
Tasvirlanadigan narsani hajmli, uch 
o‗lchovli (uzunlik, kenglik va 
balandlikka ega) qilib aks ettirish 
prinsipiga asoslangan san‘at turi. 
Asosan, inson, qisman hayvon va 
qushlar, tabiat (manzara), narsalar 
(natyurmort) 
ifodalanadi. 
Haykaltaroshlik asarlari, asosan, 2 
turga: hamma tomonidan ko‗rish 
imkoni bo‗lgan, mukammal shaklli 
haykalga va bir tomondangina 
ko‗riladigan 
relefga 
bo‗linadi. 
Haykalda kishining boshi, beligacha 
(byust), tizzasigacha, butun gavdasi 
(bularda aniq shaxs aks ettirilgan 
bo‗lsa - portret), ikki yoki bir necha 
kishi, 
tors 
ishlanishi 
mumkin. 

---

143 
Relefning hajmi va shakli uning 
o‗rnatiladigan 
joyiga, 
qanday 
mag‗sadda hizmat qilishiga qarab 
tanlanadi, 
undan 
ko‗pincha 
arxitektura (friz, fronton, plafon va 
boshqa.)da foydalaniladi. Relefning
past (barelef), baland (gorelef), 
tasvir fonda o‗yib ishlanadigan 
xillari bor. 
Mazmuni va vazifasiga ko‗ra 
haykaltaroshlik 
monumental, 
monumental bezak, dastgohli, juda 
kichik 
haykaltaroshlik 
asarlari, 
plaketka, medal, tanga, gliptika 
mahsulotlariga bo‗linadi. 

---

144