Gulli o`simliklar tasnifoti

GULLI O'SIMLIKLARNING CHIQIB KELISHI. 

---

Gulli o'simliklarning kelib chiqishi haqida hozirgacha yagona 
bir fikr yuk. Shu bone, gulli o'simliklar kachon va qayerda 
paydo bo'lgan va eng kadimiy gulli o'simliklarning dastlabki 
vakillari qaysi o'simliklar degan savollar paydo bo'ladi. Ilmiy 
manbalarda ta'kidlanishicha gulli o'simliklar bur davrida paydo 
bo'lgan deb karalmokda. Bu fikrni tasdiklovchi bir qator dalillar 
mavjud. Demak gulli o'simliklar taxminan bundan 120 mln. yil 
oldin paydo bo'lgan. Ayrim olimlar gulli o'simliklar mezozoy 
erasining trias davrida xattoki, poleozoy erasining perm davrida 
paydo bo'lgan deb xisoblaydilar. 
Gulli oʻsimliklar (Magnoliophyta yoki Angiospermae), yopiq 
urugʻli oʻsimliklar, yopiq urugʻlilar — gul chiqaradigan 
yuksak 
oʻsimliklar
 guruxi. Urugchi organining mavjudligi va qoʻsh 
urugʻlanish G.oʻ.ga xos xususiyatdir. G.oʻ.ning urugʻ kurtagi bir 
yoki bir nechta boʻrtgan meva barglaridan iborat berk tuguncha 
boʻshligʻida boʻladi. Urugʻlari meva ichida joylashgan (yopiq 
urugʻlilar degan nom shundan kelib chiqqan). Bunday 
oʻsimliklar ikki sinf (
bir pallali oʻsimliklar
 va 
ikki pallali 
oʻsimliklar
)ga boʻlinadi. Oʻz navbatida bular ham kenja sinflar, 
tartib, oilalar, turkumlar va ularning barcha oraliq kategoriyalari 
bilan turlarga boʻlinadi. 
G. u.da 400 
oila
, 12 mingdan ortiq 
turkum
 va 250 mingga 
yaqin 
tur
 mavjud. Yer yuzidagi yuksak oʻsimliklarning 

---

yarmidan koʻprogʻini yopiq urugʻli oʻsimlik turlari tashkil etadi. 
Odamlar 
uchun 
keraqli 
oʻsimliklar, 
jumladan 
oziq-
ovqat
 oʻsimliklari (
bugʻdoy
, 
javdar
, 
sholi
, 
kartoshka
, dukkaqlilar 
va b.), 
tolali oʻsimliklar
 (
gʻoʻza
, 
zigʻir
, 
kanop
 va hokazo), efir 
moyli 
va 
dorivor 
oʻsimliklar
, 
mevalilar
 va 
kauchukli 
oʻsimliklarning
 koʻpchiligi G.oʻ.ga kiradi.