Гуманистик психология

Эрик Берн Монреалда туғилган. Отаси доктор Давида Гиллел Бернстайн, онаси адабиётшунос Сара Гордон

1 2 3 4 5 6

Bog'liq
10-mavzu. Psixologiya nazariyasi va tarixi

Эрик Берн Монреалда туғилган. Отаси доктор Давида Гиллел Бернстайн, онаси адабиётшунос Сара Гордон.

У трансакцион тахлил назарияси асосчиси. «Трансакция» (от англ. transaction — келишув, розилик).

Эрик Бёрн ўз трансакцияларини ўйинлар деб атайди.

Америкалик психотерапевт Эрик Берн ҳаётимизнинг турли лаҳзаларида ва турли вазиятларда биздаги «мен» нинг учта ҳолати пайдо бўлишини таклиф қилди: Ота-она, катталар ва бола.
Берн хулқ-атворини таҳлил қилиш ва нима учун кўпинча ҳамкасбларимиз, болаларимиз ёки дўстларимизни тушунмаслигимизни ва бу вазиятни ўзгартириш учун нима қилишимиз кераклигини билиб олишга имкон берадиган психотерапия усулини ишлаб чиқди. Усулга қуйидагилар киради: 1
) таркибий таҳлил (эго ҳолатлар назарияси):
2) эго ҳолатларнинг ўзаро таъсири сифатида «битим» тушунчасига асосланган фаолият ва алоқанинг ҳақиқий транзакцион таҳлили; алоқага кирадиган иккита шахс; 3) психологик «ўйинлар» ни таҳлил қилиш;
4) сценарийларни таҳлил қилиш (ҳаёт сценарийси таҳлили - «сценарий»).

Экзистенциал психология - бу экзистенциализм фалсафаси оқимида вужудга келган умумий схемаларга тушириб бўлмайдиган, инсоннинг конкрет ҳаётининг ўзига хослигидан келиб чиқадиган психологиядаги йўналиш. Унинг қўлланиладиган бўлими экзистенциал психотерапия. Экзистенциал психология психологиядаги гуманистик йўналиш сифатида таснифланади.
Экзистенциал - лотинча – мавжудлик маъносини англатади.

1963 йилда Гуманистик психология ассоциациясининг биринчи президенти Жеймс Бужентал психологиянинг ушбу йўналишининг бешта асосий тамойилини илгари сурди:

1. Инсон ажралмас мавжудот сифатида уни ташкил этувчиларнинг йиғиндисидан устун туради (бошқача қилиб айтганда, инсонни унинг қисман функцияларини илмий ўрганиш натижасида тушунтириш мумкин эмас).
2. Инсон- инсон муносабатлари шароитида ривожланади (бошқача қилиб айтганда, шахсни унинг қисман функциялари билан изоҳлаш мумкин эмас, бу ерда шахслараро тажриба ҳисобга олинмайди).
3. Инсон ўзини англайди (ва уни доимий, кўп даражали ўз-ўзини англашни ҳисобга олмайдиган психология тушунолмайди).
4. Инсон танлов ҳуқуқига эга (инсон ўзининг мавжудлиги жараёнини пассив кузатувчи эмас: у ўз тажрибасини яратади).
5. Шахсда қасддан ҳаракат бўлади (инсон келажакка айланади; унинг ҳаётида мақсад, қадриятлар ва маъно бор).

Download 1.46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6