Guruh 731-19 Talaba F. I. Sh Yigitaliyev Umidjon Oybek o’g’li

Antena fider traktlari. 
1.3.1-rasm. Mobil aloqa tizimida antenna-fider trakti tuzilish sxemasi 
1.3.1-rasmda Mobil aloqa tizimida antenna-fider trakti tuzilish sxemasi 
keltirilgan. Bu rasmdagi qismlardan biri (antenna, fider va uzatkich/qabul qilgich) 
mijozning mobil aloqa vositasi bo‘lishi ham mumkin. Yuqori chastotali elektr signal 
uzatkichda elektromagnit to‘lqinga aylanadi. Bu to‘lqin fider trakti orkali antennaga 
uzatiladi va antenna bu to‘lqinni havoga tarkatadi. Qabul qilish tomonda bu to‘lqin 
antenna yordamida kabul kilinadi va fider trakti orkali kabul kilgichga uzatiladi. Kabul 
kilgichda bu to‘lqin yukori chastotali elektr signalga aylantiriladi. Ma’lumki, mobil 
aloqa tizimlari to‘lqin uzunliklari ultra kiska to‘lqin diapazoni (metrli, desimetrli va 
santimetrli) ga to‘g‘ri keladi. Mobil aloqa tizimlarida bitta antenna sektori uzatish va 
qabul qilish uchun ishlatiladi. Lekin xar bir sektor fider traktlari uzatish va qabul qilish 
uchun alohida, shuningdek bu sektor ichida uzatish uchun alohida va qabul qilish 
uchun alohida qurilmalar bo‘ladi. Xar xil tizim antenna–fider qurilmalari tarkibiga 
antenna va fiderdan tashqari yana boshka qurilmalar kiradi. Masalan, SDMA 
standartidagi uyali aloqa tizimi antenna-fider qurilmalari tarkibiga tashqi 
sinxronizatsiya uchun ishlatiluvchi antenna ham bor. Bu antenna GPS yeki GLONASS 
sun’iy yuldoshlari orkali tizim sinxronizatsiyasini amalga oshiradi.

---

Antenna va fiderning vazifasi bir – biriga karama-karshi bo‘ladi. Antenna 
to‘lqinni tarkatishi kerak bulsa, fider esa to‘lqinni tarkalib ketishiga yul kuymasdan, bu 
to‘lqinni antennaga yetkazib berishi kerak.
Amaliy qism 
1-masala. 
Ingichka elastik shnur bo'ylab ko'ndalang to'lqin 

=15 m/s tezlik bilan 
tarqalmoqda. Shnur nuqtalarining tebranish amplitudasi A=2 sm, davri esa
T=1.2 s. 
1) To'lqin uzunligi - 

. 2) Tebranish fazasi - 

. To'lqin siljishi -y, manbadan 
x=45 m masofada vaqtning t=4 s momentida to'lqinning tarqalish tezligi 

va 
tezlanishi a - topilsin. 3) To'lqin manbaidagi х
1
=20 m va х
2 
=30 m masofalarda to'lqin 
nurining yo'nalishida joylashgan ikki nuqta tebranishlarining fazalar farqi

topilsin. 
YECHIMI: 
1. To'lqin uzunligi bir davr ichida to'lqin bosib o'tgan masofaga teng:

=

Т, bu 
yerda

- faza tezligi. qiymatlarni qo'yib hisoblaymiz

=15 м/с

1.2 с=18 м. 
2. Nuqtaning siljish, tebranish fazasi, tezligi, tezlanishi, to'lqin tenglamasi orqali 
topiladi. У=Аsin

(t-

x
), bu yerda: Y - tebranayotgan nuqtaning to'lqin manbaidan 
nuqtagacha siljish masofasi,

- faza tezligi, x - o'qi bo'ylab to'lqin t - vaqtda yetib 
borgan masofada nuqtaning tebranish fazasini topamiz:





 




x
t
yoki





 




x
t
T
2



67
.
1
15
45
4
2
.
1
2






 

(1)-ga qo'yamiz. У=2sin

1.67

=-1.73 см
Tezlik
с
м
x
t
A
dt
dy
/
05
.
0
67
.
1
cos
2
.
1
2
14
.
3
2
cos









 







Tezlanish
2
2
2
/
475
.
0
67
.
1
sin
2
.
1
2
14
.
3
2
02
.
0
sin
с
м
x
t
A
dt
dy
a















 






3. Fazalar farqi 

---






1
.
1
)
20
30
(
18
2
2






x
.