Guruh 731-19 Talaba F. I. Sh Yigitaliyev Umidjon Oybek o’g’li

 
 
Nazorat savollari 
Nazorat savollari 
1. 
Elektromaginit to‘lqinlarga tarif bering va unga misollar keltiring. 
2. 
Radioto‘lqinlar diapazonlarini sanab bering 
3. 
EMM tushunchasi nimani anglatadi? 

---

HISOBOT. 
1. Elektromagnit toʻlqinlar — vaqt boʻyicha davriy oʻzgaradigan elektromagnit 
maydon (oʻzaro bogʻlangan Ye elektr va N magnit maydonlar)ning fazoda chekli tezlik 
bilan tarqalish jarayoni. Oʻzgaruvchi induksiya oqimi uyurma elektr maydonni, u esa, 
oʻz navbatida, uyurma magnit maydonni uygʻotadi. Tarqalayotgan elektromagnit 
maydon Elektromagnit toʻlqinlar deyiladi. Elektromagnit toʻlqinlar Koʻndalang 
toʻlqinlar boʻlib, vakuumda s=3105^ tezlik bilan tarqaladi. 
Elektromagnit toʻlqinlar xossalariga u tarqalayotgan muhit sezilarli taʼsir 
koʻrsatadi. Elektromagnit toʻlqinlar boshqa ixtiyoriy toʻlqinlar kabi sinishi, toʻla ichki 
qaytishi, dispersiya, interferensiya, difraksiya hodisalariga uchrashi mumkin. 
Elektromagnit toʻlqinlarning barcha xususiyatlari, ularning uygʻonish va tarqalish 
qonunlari Maksvell tenglamalari yordamida toʻla tavsiflanadi. 
2. 
Radio aloqani xalqaro tartiblanishiga binoan radio chastotalar 9ta 
diapazonlarga bo‘linadi va 4 dan 12 gacha nomerlanadi. N nomerli diapazon pastdan 
0,3*10
N
Gs va yuqoridan 3*12
N
Gs chastota bilan chegaralangan.
Diapazon 
nomeri oshishi bilan uni kengligi (polosasi) kengayishiga e’tibor qaratish lozim, u 
quydagicha bo‘ladi: № 4 uchun 30 – 3 = 27 kGs; № 12 uchun 3000 – 300 = 2700 GGs. 
(
radio chastotalar: o‘rta to‘lqinlar, qisqa to‘lqinlar, metrli to‘lqinlar, 
detsimetrli to‘lqinlar, santimetrli to‘lqinlar, millimetrli to‘lqinlar, 
detsimillimetrli to‘lqinlar) 
3.Elektromagnit maydon (EMM) tushunchasi ostida o`zaro bog`liq hamda bir-
biriga shartli ta'sir ko`rsatuvchi elektr va magnit maydonlarning yig`indisidan iborat 
bo`lgan materiya ko`rinishi tushuniladi. Tashqi EMM alohida ajralib turuvchi 
xususiyati uning zarralarning elektr zaryadi kattaligiga va harakat tezligiga bog`liq 
bo`lgan 
zaryadlangan 
zarrachalarga 
kuch 
bilan 
ta'sir 
ko`rsatishida. 
Telekommunikasiya sohasida vaqt bo`yicha o`zgaruvchan maydondan foydalaniladi. 
Bunday maydonning elektr qismi magnit qismidan ajralmas va aksincha. Biroq EMM 
nazariyasida vaqt bo`yicha o`zgarmas bo`lgan (stasionar) jarayonlardan boshlab, to 
hozirgi kungacha yig`ilib kelgan tarixiy yig`ilmalardan foydalanilgan holda tabiatdagi 
elektr va magnit hodisalarni o`rganish tajribalaridan foydalaniladi.