Guruh talabasi Bajardi: Mamalatifov Sardor Topshiriq-1

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

1-Topshiriq

415-20-guruh talabasi
Bajardi: Mamalatifov Sardor
Topshiriq-1
1. Insoniyat taraqqiyotining dastlabki bosqichlarida pedagogikaning vujudga kelishini o’rganish
Pedagogika (yun. paidagogike) — tarbiya, taʼlim hamda maʼlumot berishning nazariy va amaliy jihatlarini oʻrganuvchi fanlar majmuasi. Ped. institutlari va ayrim boshqa oʻquv yurtlarida mutaxassislik dasturi asosida oʻrganiladigan oʻquv predmeti ham Pedagogika deb yuritiladi. Pedogogika fan sifatida bola tarbiyasining nazariy asoslari bilan shugʻullangan. Pedagogika, ya'ni o'qitish nazariyasi insoniyatning dastlabki rivojlanishining muhim jihati hisoblanadi. Dastlabki bosqichlarda ta'lim bolaning kognitiv va ijtimoiy-emotsional rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatadi. Shunday qilib, ushbu bosqichlardagi ta'lim ushbu o'ziga xos ehtiyojlarni qondirish uchun ishlab chiqilishi kerak. Zamonaviy pedogogika bolalar bilan birgalikda kattalarning ham oʻquv-tarbiyaviy, madaniy hamda maʼnaviymaʼrifiy tarbiyasi bilan shugullanishni koʻzda tutadi. Oʻzbekiston Respublika-sida pedagogika ga barkamol shaxs maʼnaviyatini shakllantirishning asosiy vositasi sifatida yondashiladi. Tarixi. Pedagokika inson faoliyatining eng qadimgi turidir. U odam bilan birga paydo boʻlgan va odamning odamligini, uning oila, jamoa hamda jamiyat boʻlib yashashini taʼminlab turgan fan va amaliyotdir. Insoniyat mavjud tajribalarni oʻrganish va boshqalarga oʻrgatishni yoʻlga qoʻya boshlagan vaqtdan, yaʼni pedagokika paydo boʻlgan va bundan buyon ham mavjuddir. Dastlab sof amaliy harakterga ega boʻlgan va insoniyat koʻp yillar mobaynida orttirgan hayotiy tajribalarni yoshlarga qisqa muddatda oʻrgatishni koʻzda tutgan. Bu pedagokika udum, odat, anʼana tarzida namoyon boʻlgan. Shuning uchun ham oldin xalq pedagogikasi vujudga kelgan. Chunonchi, oʻzbek xalq pedagokikasiga muvofiq, kichik yoshdagilar kattalardan oldin taomga qoʻl uzatmaydi, koʻrishish uchun oldin katta qoʻl choʻzishi lozim, ota bilan masala talashilmaydi, kattalarga rad qaytarilmaydi va boshqalar. Qadimgi dunyoning eng rivojlangan davlatlari - Xitoy, Hindiston, Misr, Gretsiyada allaqachon ta'lim tajribasini umumlashtirishga, nazariy tamoyillarni ajratib olishga jiddiy urinishlar bo'lgan. O'rta asrlarda cherkov jamiyatning ma'naviy hayotini monopoliyaga oldi, ta'limni diniy yo'nalishga yo'naltirdi. Ilohiyot va sxolastikaning changalida siqilgan ta'lim, asosan, qadimgi davrning ilg'or yo'nalishini yo'qotdi. Asrdan asrgacha Evropada deyarli o'n ikki asr davomida mavjud bo'lgan dogmatik ta'limotning o'zgarmas tamoyillari takomillashtirildi va mustahkamlandi. Garchi cherkov rahbarlari orasida o'z davri uchun o'qigan faylasuflar bo'lsa-da, masalan, keng pedagogik risolalar yaratgan Tertullian (160-222), Avgustin (354-430), Akvinas (1225-1274), pedagogik nazariya uzoqqa bormagan. Tabiat, inson, jamiyat haqidagi barcha bilimlar o‘shanda falsafada to‘plangan; unda birinchi pedagogik umumlashmalar ham qilingan. Ajdodlarimiz tomonidan qo’lga kiritilgan qadimiy madaniyati tarkibidan ta’lim-tarbiyaga oid merosi ham alohida o’rin olgan. Zero, hozirgi turkiy va forsiyzabon xalqlarning bizgacha yetib kelgan muhim arxeologik topilmalari, tarixchilar, adabiyot va san’at namoyandalarining ijodiy merosi, san’at va adabiy asarlarning namunalari buning dalilidir. Bunday muhim manbalar sirasiga yunon olimlari Gerodot, Suqrot, Plutarx, Polienlarning tarixiy, geografik hamda axloqiy asarlari, allomalarimiz Abu Rayhon Beruniy, Mahmud Qoshg’ariy, faylasuf, sharqshunos va tarixchi olimlar: YE.E.Bertels, S.P.Tolstov, V.V.Braginskiy, I.M.Mo’minov, B.G’afurov, I.V.Stebleva, A.O.Makovelskiy, Y. Jumaboyev, M.Ishoqov, adabiyotshunoslar A.Qayumov, N. Mallayev, N.Rahmonov, pedagog-olimlar O’.Aleuov, M.Orifiy va boshqalar tomonidan olib borilgan tadqiqotlar kiradi. Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, pedagogika insonning erta rivojlanishining muhim jihati bo'lib, bolaning kelajagiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Ushbu bosqichda bolalarning ehtiyojlariga moslashish uchun erta bolalik ta'limini rivojlantirish kerak; samarali o'qitish usullaridan tashqari o'yinli, ijodiy muhit yaxshi natijalarga olib keladi. Oxir oqibat, insonning muvaffaqiyati uning dastlabki rivojlanish yillarida boshlanadi va samarali pedagogikani amalga oshirish bilan optimal o'sish va rivojlanishga erishish mumkin.