Guruh talabasi rahmatov baxtiyorning moliya fanidan tayorlagan

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
IQTISODIYOT VA TURIZM FAKULTETI
MOLIYA YO’NALISHI 4-KURS
SM 318-GURUH TALABASI
RAHMATOV BAXTIYORNING
MOLIYA FANIDAN TAYORLAGAN



Topshirdi:RAHMATOV B.
Qabul qildi:_______________________.

TERMIZ-2022

Reja:
Kirish…………………………………………………………………....3
1.Tijorat banklari haqida umumiy ma’lumotlar…………………………5
2.Tijorat banklari faoliyatining tamoyil va funksiyalari……………….12
3.Tijorat banklari passiv va aktiv operatsiyalari va ularning xorijiy amaliyotda qo’llanilishi……………………………………………..…18
4.Tijorat banklarining depozit va nodepozit operatsiyalari……...….....23
5.Tijorat banklarining faoliyatini tartibga solishda qo’lllaniladigan iqtisodiy me’yorlari………………………………………………….…30
Xulosa.....................................................................................................36
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.....................................................37

KIRISH
Respublikamiz bank-moliya tizimini isloh qilish va mustahkamlash boʻyicha koʻrilayotgan chora-tadbirlar banklarning kapitallashuv darajasini oshirish, iqtisodiyotni kreditlash koʻlamini kengaytirish, koʻrsatilayotgan bank xizmatlari turlarini koʻpaytirish va shu bilan birga, mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishda bank tizimining rolini oshirishini koʻzda tutilmoqda.
Bu borada Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyev 2019-yil uchun moʻljallangan eng muhim ustuvor vazifalar haqidagi Oliy Majlisga Murojaatnomasida «...Bugungi kunda bank tizimidagi eng asosiy muammo – ular kapitalining asosiy qismi, yaʻni, 83 foizi davlatga tegishli ekanidir. Bu, oʻz navbatida, bank sektorida sogʻlom raqobatga to’siq bo’lib, xizmat koʻrsatish sifatiga salbiy taʻsir qilmoqda.
Hukumat va Markaziy bank xalqaro moliya institutlari koʻmagida bank-moliya tizimini rivojlantirish boʻyicha uzoq muddatli strategiya ishlab chiqishi lozim. Bunda bank tizimiga xususiy va xorijiy kapital kirib kelishi hisobidan biz davlat banklari ulushini bosqichma-bosqich kamaytirib boramiz. Bu esa sohada raqobat muhitini yaxshilashga, tijorat banklari faoliyatini, kreditlash sifati va madaniyatini har tomonlama oshirishga xizmat qiladi...»¹,- degan dolzarb masalalarni qoʻydi. Bu, oʻz navbatida, tijorat banklari faoliyatidagi holat, ularning aktiv va passivlarini qay darajada samarali boshqarilayotganligini oʻrganish, tahlil qilish va boshqarish usullarini takomillashtirishni taqozo etadi.
Mamlakatimiz iqtisodiyotining bozor munosabatlariga o’tishi munosabati bilan yangi banklarni shakllantirish, ularni nazoratini rivojlantirish masalasi keskin darajada ko’ndalang bo’lib turadi. Bugungi kunda Respublika hududdida 30 ta turli xil mulkchilik shakliga asoslangan banklar faoliyat ko’rsatmoqda.
O’zbekiston bank tizimini qayta qurish mustaqil davlat iqtisodiy tizimini muhim yo’nalishlaridan biri bo’ldi. Xo’jalik mexanizmining bir maromda faoliyat yuritishi barqaror ishlaydigan banklar milliy tizimini taqozo etadi va iqtisodiyotni bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida sifat jihatidan butunlay yangi bank tizimi hamda bank nazoratini tub asosini yaratish va qurish uzluksiz davom ettirilmoqda.
Hozirgi kunda banklarimizning depozit va nodepozit operasiyalariga ham alohida e’tibor berilgan. Xalqimiz orasida ham bu oopeartsiyalarga talab juda ham kuchaygan . Agar banklarning depozit operatsiyalari haqida gapirsak , bunday bank mahsulotlari, agar katta miqdor bo'lsa, yaqin kelajakda katta xarid qilishni rejalashtirmagan shaxs qulay. Hisob-faktura asl shaklida saqlanadi, mijoz ta'sis hisobiga qo'shishi mumkin (yaxshi yoki qo'shilmasdan), lekin har qanday vaqtda foizlarni qaytarishi mumkin. Istalgan vaqtda o'z hissasini yoki uning qismini ishlatish imkoniyati mavjud.
Afzalliklari:

• 
  depozit miqdori bo'yicha cheklovlar yo'q;
  
• 
  mijozning to'liq harakat erkinligi
  

Kamchiliklari:

• 
  kichik miqdordagi xarajatlar uchun foydasiz;
  
• 
  foiz stavkasi past.
  

Bunday mahsulotning moliyaviy tomonlaridan foydalanganda faqat juda katta miqdordagi mablag 'qo'yilsa, mijoz bo'ladi. Foizlarni to'plash uchun oddiy pul mablag'lari bilan boshqa bank mahsulotini tanlashga arziydi.
Odatda tijorat banklarining faoliyatlarini rivojlantirishda resurslarning nodepozit manbalaridan ham foydalanishga ham katta e’tibor beiladi. Ular bozorda raqobatchilik asosida vositachilar (brokerlar) orqali sotib olinadi. Bu yerda , birinchidan, mablag’larni sotib olish g’oyasi bankning o’ziga tegishli , ikkinchidan, bu g’oya banklaarning mijozi bilan bog’liq emas. Nodepozit manbalaridan asosan moliyaviy markazlarda joylashgan hamda moliya bozori mexanizmidan erkin foydalanish huquqiga ega bo’lgan yirik banklar keng foydalanidilar. Nodepozit mablag’lar yirik miqdorda doimiy ravishda sotib olinadi.