Guruh talabasining elektronika va sxemalar 1

2- mavzu. Elektr sxemalarni Kirxgof qonunlari asosida hisoblash
 
Kirxgorfning birinchi qonuni. 
Elektr zanjirning uchta va undan ortiq qismlari bir-
biriga ulanadigan nuqtasi tugun deyiladi. Tugunga qarab 
yo‘nalgan toklar yig‘indisi undan chiqayotgan toklar 
yig‘indisiga teng (Kirxgofning birinchi qonunini, 5.1 - 
rasm). 
I
1
= I
2
+ I
3
+ I
4
(5.1) 
YOki tenglamaning bir tomoniga o‘tkazilsa, 
I
1
- I
2
- I
3
- I
4
=0
Umumiy ko‘rinishda: 
ΣI=0, (5.8) 
YA’ni tugundagi toklarning algebraik
yig‘indisi nolga teng. 
Tugun toklar tenglamasini yozish uchun tugunga qarab yo‘nalgan toklar 
musbat, tugundan chiqayotgan toklar esa manfiy ishora bilan olinadi. 
Kirxgrofning ikkinchi qonuni. 
Umuman, elektr zanjir bir necha EYUK manbalaridan va rezistorlardan 
tashkil topgan bo‘lishi mumkin. Masalan, 5.4 - rasmda E
1
va E
2
manbalar 
generator rejimida ishlaydi, ya’ni ulardagi EYUK Lar va o‘tayotgan toklar bir xil 
yo‘nalgandir. Bunda V va A nuqtalar orasidagi kuchlanishni quyidagicha 
aniqlash mumkin: 
U
VA
=E
1
-I
1
·R
1
,
U
VA
=E
2
-I
1
· 
YOki 
E
1
-I, R=E
2
-I
2
·R
2
Bundan: 
E
1
- E
2
= I· R
1
- I
2
· R
2
Umumiy ko‘rinishda: 
ΣE= Σ (I· R)
5.4 - rasm. Ikki tugunli murakkab zanjir. 
5.1-расм. Кирхгофнинг 
биринчи қонуни 

---

So‘nggi tenglama Kirxgrofning ikkinchi qonuni nomi Bilan mashhur: har 
qanday yopiq konturda barcha EYUKlarning algebraik yig‘indisi o‘sha 
konturdagi qarshiliklarda yuzaga kelgan barcha kuchlanishlar tushishlarining 
algebraik yig‘indisiga teng. 
Elektr yurituvchi kuchlarning va kuchlanishlar tushishlarining ishorasini 
aniqlash uchun konturni aylanib chiqishda ixtiyoriy yo‘nalish tanlab olinadi. 
Agar EYUK ning yoki qarshilikdan o‘tayotgan tokning yo‘nalishi konturni 
aylanib chiqish yo‘nalishi Bilan bir xil bo‘lsa, u holda EYUK va kuchlanishning 
tushishi I· R “+” ishorasi bilan, agar EYUK yoki tokning yo‘nalishi konturni 
aylanib chiqish yo‘nalishiga qarama-qarshi bo‘lsa, “-” ishora bilan olinadi.