Guruhiy treninglaming tashkiliy-uslubiy jihatlari

Guruhiy treninglaming tashkiliy-uslubiy jihatlari.

Treningga tayyorgarlik. Treningni tashkil etish. Treningni moddiy texnik

jihozlash. Trening guruhining tuzilishi. Trening guruhining psixologik o‘ziga

xosligi. Trening guruini yig‘ishning o‘ziga xosligi. Gumh ishtirokchilarining soni.

Gumh ishtirokchilarining yoshi. Guruh ishtirokchilariningrasmiy mavqei. Gumh

ishtirokchilarining ma’lumoti va kasbiy mansubligi. Milliy va diniy mansublik.

Ishtirokchilaming individual-psixologik xususiyatlari. Trening mshg‘ulotlarining

reja va dasturi.

Ijtimoiy psixologik treninglar 

Yuqoridagi  barcha  qonuniyatlarni  hisobga  olgan  holda,  shaxs  tarbiyasi  bilan 

shugullanish uni kelgusidagi murakkab va xilma-xil muloqot jarayonlariga psixologik 

tayyorlaydi.  Bunday  tayyorgarlik,  barcha  soha  mutaxassislari  uchun  muhim,  chunki 

ular oz kasblari tufayli turli muloqot vaziyatlariga duch keladilar va har bir vaziyatda 

ulardan  nihoyatda  otkir  didlilik,  odob  va  kishilar  psixologiyasini  bilgan  holda  ularni 

togri  tushunish  malakasi  talab  qilinadi.  Ijtimoiy  psixologiyaning  bu  borada  noyob 

usuli bor, u ham bolsa, ijtimoiy psixologik treningdir. 

Trening usulining ijtimoiy-psixologik mohiyati shudaki, bu usul 

orqali  odamlarda muloqot malakalari hosil qilinib, ular turli ijtimoiy sharoitlarda ozini 

togri  tutishga  odatlantiriladi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  trening  muloqotga 

orgatishdir.  Togri,  odam  kishilar  jamiyatida  yashar  ekan,  kundalik  muloqot 

jarayonida  turli  muloqot  shakllariga  organib,  ozida  ma‟lum  muloqot  malakalarini 

shakllantirib  boradi.  Lekin  insonda  bunday  malakalar  stixiyali  tarzda  yoki  maqsadga 

qaratilgan  holda  ham  hosil  qilinishi  mumkin.  Oxirgi  holat  hozirgi  zamon  kishisining 

turli ishlab chiqarish va muomala sharoitlarida togri moslashishiga yordam beradi. Bu 

narsa insonda, ijtimoiy aql-zakovatning shakllanishiga olib keladi.  

Ma‟lum bir  muammolarni xal qilishda psixologik trening deb ataluvchi oyin va 

mashqlar  toplamidan  iborat  mashgulotlar  yordam  beradi.  Shuni  alohida  qayd  etish 

lozimki,  trening  jarayonida  muammolarni  yechish  ham,  bu  boradagi  bilim,  konikma 

va  malakalarni  hosil  qilish  ham  trenerdan  shaxs  psixologiyasi,  shaxsning  individual 

psixologiyasi  bilan  ishlashni  taqozo  yetadi.  Shuning  uchun  psixologiyada  bunday 

treninglar psixologik treninglar deb ataladi. Har kanday psixologik treninglarni tashkil 

etish kuyidagi boskichlardan tashkil topdi: 

  guruhni  tashkil  etish  yoki  yigish  bosqichi  -  trening  guruhini,  ya‟ni 

treningda ishtirok etuvchilar guruhini yigishga qaratilgan bosqich; 

  boshlangich bosqich – guruh normalarni ishlab chiqish boskichi. Guruhiy 

normalar guruhda mashgulotning dastlabki soatlaridanoq samimiylik, ozaro ishonch, 

ozaro hurmat muhitini vujudga keltirish maqsadida qabul qilinadi. Guruhiy normalarni 

ishlab  chiqish  jarayonida  ishtirokchilar  bilan  bu  normalarga  albatta  rioya  qilish 

kerakligi tugrisida kelishish va har bir a‟zoning roziligini olish kerak; 

  ishni  olib  borish  bosqichi  -  bu  trening  jarayonini  va  mashgulotlarning 

qanday  olib  borilishi,  ularning  turlari,  trening  jarayonida  qollaniladigan  usullardan 

iboratdir; 

  yakunlash  bosqichi  –  trening  yopilishini  yuqori  hissiy  tolqinlarda 

yakunlash tadbirini tayyorlash va otkazish, har bir ishtirokchiga qulay sharoit yaratish, 

ularga  birgalikdagi  faoliyatlari  uchun  ozaro  tashakkur  bildirishlariga  imkon  berish, 

ulardan bolib otgan trening samarasi haqida fikrlarini sorash, hamda ishtirokchilarga 

nisbatan  oz  moyilligini  namoyon  etish,  guruh  ishtirokchilari  bilan  bolib  otgan 

trening  mashqlariga  yakun  yasash  hamda  erishilgan  natijalar  boyicha    xulosa  qilish 

bosqichi. 

Trening-inglizcha maxsus rejim, trenirovka” degan ma‟noni   bildiradi. Kishilarda  muloqot  malakalari   tasodifan  yoki  ta‟lim  mahsuli sifatida shakllanib boradi. Ijtimoiy psixologik treninglar  ikki xil vazifani: 

1) muloqot va pedagog muomala qonuniyatlarini organish; 

2) pedagogik  kommunikatsiya  texnologiyasini  egallash,  kasbiy  pedagogik 

muomala konikma va malakalarini shakllantirishni tahminlaydi. 

Ijtimoiy  psixologik  trening  muammosining  nazariy  va  amaliy  tomonlari  ajratib 

korsatiladi.  Amaliy  tomoni  trening  ishtirokchilar  bilan  boladigan  muloqot 

konikmalari  va  malakalarini  egallashga  va  ularni  chiniqtirishga  qaratilgan  mashqlar: 

darsning barcha bosqichlarida izchillik bilan harakat qilish malakalarini, pedagogik ish 

davomida  mushaklarning  zoriqishini  sondirish  malakalarini,  ixtiyoriy  diqqatni 

taqsimlash  malakasini  shakllantirishga,  kuzatuvchanlikni  namoyon  qilishga  qaratilgan 

mashqlarni taqozo etadi.  

Ijtimoiy  aql-zakovatga  ega  bolgan  shaxs  ozini  ham,  ozgalarni  ham,  ularning 

ozaro  munosabatlarini ham  togri  anglaydi hamda  turli  muloqot  shakllarini bashorat 

qila  oladi.  Ana  shunday  aqlning  bolishi  uchun  psixologlar  maxsus  tayyorgarlik 

guruhlari  yoki  trening  guruhlari  tashkil  etishni  taklif  qilib  chiqishgan.  Shunday 

maqsadlarda Garbda mashhur bolgan T-guruhlar tashkil etilib,unga ixtiyoriy muloqot 

jarayonida  ma‟lum  qiyinchiliklarni  his  qilayotgan  shaxslar  taklif  etiladi.  Ijtimoiy 

psixologik  treningning  asosiy  metodlariga  guruhiy  munozaralar,  rolli  oyinlar  va 

psixologik sezgirlikni  oshiruvchi treninglar  kiradi. T-guruh a‟zolari odatda 7  kishidan 

15  kishigacha  bolib,  mashgulotlar  bir  necha  kundan  bir  necha  oylargacha  davom 

etadi.  T-guruhning  ahamiyati  shundan  iboratki,  u  birinchidan,  odamlar  ortasida  iliq 

ozaro munosabatlarning shakllanishiga olib kelib, shaxsda birovni tushunishga intilish, 

uning manfaati yolida oz qarashlarini ham qayta analiz qilish ehtiyojini paydo qiladi. 

Ikkinchidan,  T-guruh  a psixologik mashg'ulotlarda rolli o'yinlar juda mashhur? Ular bir qator xususiyatlarga ega:

ishtirokchilarning barcha kishanlarini olib tashlang (ko'pincha bu rol haqiqiy hayotdan uzoqroq);shartli;

bo'shashishni targ'ib qilish;

ijodkorlikni rivojlantirish;

oqibatlarsiz xatti-harakatlar bilan tajriba o'tkazishga imkon bering;

individual tajriba va xatti-harakatlar strategiyasini kengaytirish, yanada muvaffaqiyatli modellarni o'rgatish.

Rolli o'yinlar aloqa va xatti-harakatlardagi xatolarni ochib beradi, ularni tahlil qilishga yordam beradi. Shu bilan birga, ishtirokchining hissiy holati tuzatiladi va konstruktiv suhbat tajribasi to'planadi. Bundan tashqari, samarasiz va inhibe qiluvchi xulq-atvor stereotiplari aniqlandi.

Rolli o'yinlar ikki xil: o'z-o'zidan (improvizatsiya) va syujet (stsenariy). O'z-o'zidan paydo bo'ladigan o'yinlar tayyorgarlikni talab qilmaydi, ular ishtirokchilarni rivojlantiradi va ayni paytda dolzarb bo'lgan muammolarga e'tibor qaratadi (ularni mashg'ulotlar davomida ixtiro qilish mumkin).

Hikoyaviy o'yinlar ommabop muammolarni va taqdimotchining mashg'ulotlar oldidan qo'yadigan umumiy vazifalarini hal qiladi. Odatda, bu murakkabroq o'yinlar. Ular yangi xatti-harakatlarni o'rgatish uchun mos emas.

Rolli o'yin namunasi: Ishtirokchilar matbuot anjumanida ekanliklarini tasavvur qilishlari kerak. Rahbar tanlanadi. Har bir ishtirokchi o'zi xohlagan va javob berishi mumkin bo'lgan qadriyatlar to'g'risida uchta savol yozadi. Bundan tashqari, taqdimotchi o'zboshimchalik bilan varaqlarni kimga almashtirishni ko'rsatib beradi. Natijada, juft bo'lib, bir kishi savollar beradi, boshqalari javob beradi, ammo bu guruh oldida sodir bo'ladi. "Jurnalist" ham, guruh ham o'zlaridan bitta savol berishga haqli, ammo respondent unga javob berishga majbur emas.

Rolli o'yinlar.

Ushbu psixologik trening yordamida bir nechta odamlar simulyatsiya qilingan vaziyat misolida bir-biri bilan o'zaro aloqada bo'lishadi. Ular turli rollarga ko'nikishlari va qarama-qarshi shaxslarni o'ynashlari mumkin. Bunday darslar odamga tanish narsalarga yangicha qarashda, xulq-atvor repertuarini kengaytirishda, o'zlarini yaxshiroq tushunishda, boshqa odamlar bilan muloqotda egotsentrizmni va ijtimoiy idrokning shaxsiy buzilishlarini engishga yordam beradi.

Psixologiya bo'yicha treninglarda qatnashishni yoki zamonaviy gipnoz bo'yicha onlayn treningni o'tkazishni istaganlar psixolog-gipolog Nikita Valerievich Baturin bilan bog'lanishlari mumkin. Psixologiya bo'yicha amaliy tavsiyalar va mashqlarni topish mumkin

Muloqot qobiliyatlari va qobiliyatlarini shakllantirishga o'rgatish. Shakllanish korporativ madaniyat... Bolalarni maktabga tayyorlash dasturi. Konfliktlarni tayyorlash dasturi. Muvaffaqiyatni rag'batlantirish bo'yicha o'quv dasturi. Psixofizik mashqlardan tashkil topgan juda mashhur jamoaviy trening dasturi. Psixologik treninglar mavzusidagi adabiyotlar ro'yxati. Trening ishtirokchilariga ziddiyatli vaziyatlarni konstruktiv hal qilishda tajriba orttirish imkoniyatini berish. Kursning maqsadi o'spiringa giyohvandlik muammosini tushunishga yordam berish va uning mudofaa xulq-atvorini rivojlantirishdir. Maktabga tayyorgarlik dasturi: umumiy rivojlanish, o'zboshimchalik bilan o'zini o'zi boshqarish qobiliyati, o'rganishga turtki beradigan motivlarni shakllantirish. O'zini tanishtirish bo'yicha bilim, ko'nikma va malakalarni o'rgatish. Ishtirokchilarga yolg'izlik tuyg'usini engishga yordam berish, unga qanday qarshi turishni o'rganish. O'smirlarning shaxsiy o'sishi uchun sharoit yaratish. Trening ishtirokchilari orasida muvaffaqiyatga erishish uchun motivatsiya darajasining doimiy o'sishiga erishish va muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik uchun motivatsiya darajasini pasaytirish. Ishonchli xulq-atvor va o'zini o'zi boshqarish qobiliyatlarini mashq qilish. Ishtirokchi shaxsiyatining kuchli va zaif tomonlarini har tomonlama tahlil qilish. "Men" ning ijobiy qiyofasini yaratishga qaratilgan psixotexnik usullarni o'zlashtirish. O'z-o'zini bilish va o'zini rivojlantirish uchun ongni shakllantirish va rivojlantirish. Amaliy o'zini o'zi bilish ko'nikmalarini o'zlashtirish. Shaxsiy ahamiyatga ega bo'lgan fazilatlarni rivojlantirish: professional aks ettirish, hamdardlik, tanqidiylik va munosabatlarning moslashuvchanligi. O'zini to'liq namoyon etishga to'sqinlik qiladigan psixologik to'siqlarni bartaraf etish. Har xil aloqa vaziyatlarida aloqa o'rnatish qobiliyatini kengaytirish. Boshqa odamlarni tushunish qobiliyatlarini mashq qilish. Samarali tinglash qobiliyatlarini o'zlashtirish. O'z-o'zini bilish va o'zini o'zi anglash jarayonini faollashtirish. Ijodkorlik doirasini kengaytirish. Tashkilotning vazifasini, asosiy qadriyatlarini aniqlash. Tashkilot a'zolari uchun o'zini tutish standartlarini shakllantirish. Tashkiliy an’analarning shakllanishi. Belgilarni ishlab chiqish.

Maqoladagi barcha eng dolzarb ma'lumotlar: "Psixologik treninglar mavzulari". Biz sizning barcha muammolaringizni to'liq tavsifini to'pladik.

Quyida siz topasiz: Internetda topilgan psixologik treninglar, psixologik seminarlar, psixoterapevtik guruhlar. O'qing, o'zingizning xulosangizni chiqaring, shuningdek psixologik treninglar haqidagi maqolada ushbu ro'yxat tuzuvchisining fikrini o'qishingiz mumkin.