H. I. Shukurov, S. Q. Qanoatov jamoada hamshiralik ishi tibbiyot kollejlari uchun darslik Qayta ishlangan uchinchi nashr toshkent «Iqtisod-moliya»

Reproduktiv salomatlik va bexatar onalik
•­Tug‘uruq­tabiiy­jarayondir.­Ona­sog‘lom­bo‘lsa­va­tug‘uruq­
jarayoni odatdagidek me’yorida o‘tsa, bolaning tug‘ilishi uchun
jiddiy tibbiy aralashuvning hojati bo‘lmaydi. Shuni yodda tutish
kerakki, har bir ayolda tug‘uruq turlicha o‘tishi mumkin. 85 %
dan ortiq homiladorlik, tibbiyot xodimlari tomonidan aralashuv-
larga muhtoj emas, shuning uchun oddiy kuzatuv hamda e’tibor
va ruhiy qo‘llab-quvvatlash yetarli deb hisoblanishi kerak.
Oilada onalikni himoya qilish:
•­onalar­o‘limini ko‘p holatlarda oldini olish mumkin;

---

78
•­rivojlangan­mamlakatlarda­onalar­o‘limi­yo‘q­darajada­

kamaytirilgan;
Yaxshi ambulator yordamga quydagi yo‘llar bilan erishish
mumkin:
1. Patronaj hamshiralarini tayyorlash.
2. Hamshiralar rolini kengaytirish.
Bexatar onalik deganda tug‘uruqdan oldin, tug‘uruq
jarayonida va tug‘uruqdan keyingi davrda ayolning jismoniy,
aqliy va ijtimoiy mo‘tadilligi hamda undan sog‘lom bola
tug‘ulishi tushuniladi.
Bexatar onalikni ta’minlashning asosiy nizomlari:
1. Har bir homiladorlik, istalgan bo‘lishi kerak.
2. Barcha homilador ayollar va ularning go‘daklari malakali
yordam olish imkoniyatlariga ega bo‘lishlari kerak.
3. Har bir ayol asoratlar paydo bo‘lganda kerakli parvarish
olish uchun tegishli tibbiy muassasalar yordamidan foydalani-
shi mumkin.
Bo‘lajak ota-onalar bilan ishlash
Ota-onalar bilan ishlash uchun ko‘rib chiqiladigan mavzular:
1. Homiladorlik davridagi parvarish:
•­katta­bo‘lmagan­noqulayliklar,­yomon­his­etishlar;
•­ovqatlanish;
•­ko‘krak­bilan­boqish;
•­mashqlar;
•­ruhiy­savollar;
•­jinsiy­hayot.
2. Tug‘uruqlar va tug‘ulish:
•­tug‘uruq­jarayoni;
•­og‘riqlarga­e’tibor,­qo‘llash,­ishtirok­etish;
•­odatiy­aralashuvlar;
•­ruhiy­kayfiyat;
•­teri­–­teriga­aloqa;

---

79
•­erta­ko‘krak­bilan­boqish.­

3. Tug‘uruqdan keyingi parvarish
•­ko‘krak­bilan­boqish;
•­mashqlar;
•­ish;
•­jinsiy­hayot.