Aksentema — urg‘uning so‘z yoki nutq oqimidagi fonologik- aksentologik xususiyatlariga nisbatan nomlanishi.
Dimanik urg‘u — zarb urg‘usi.
Kvantitativ urg‘u (miqdor urg‘usi) - cho‘ziqlik belgisiga egä boigan urg‘u.
Tipik ottenkali urg‘u - bo‘g‘in tarkibidagi unlining asosiy ottenka- sini saqlash imkonini beradigan urg‘u.
Tonik (musiqiy) urg‘u - ovoz tonining o‘zgarishi, tovlanishiga asoslangan urg‘u.
Bogiangan urg‘u — muayyan tilda so‘zdagi biror bo‘g‘inga doimiy bog‘langan urg‘u.
Erkin urg‘« - muayyan tilda so‘zning turli bo‘g‘inlarida uchraydigan urg‘u.
Ko‘chadigan mrg‘u - muayyan tilda so‘zning bir bo‘g‘inidan boshqa bo‘g‘iniga ko‘chib turadigan urg'u.
Ko‘chmaydigan urg‘u — so'z tarkibidagi bir bo‘g‘inga doimiy bog‘langan bo‘lib, boshqa bo‘g‘inga ko‘chmaydigan urg‘u.
Sintagma urg‘usi - nutq oqimining ma’no jihatidan muhim boigan qismini (sintagmani) alohida ta’kidlash, ajratish uchun qollanadigan urg‘u.
Ayiruv urg‘usi - gap bolaklaridan birini alohida ta’kidlash uchun yoki so‘zlovchining his-hayajoni, voqelikka munosabatini maxsus ifodalash maqsadida qollanadigan urg‘u.
Fonostilistika - fonetik-fonologik birliklarning, shujumladan urg‘uning ham matndagi uslubiy xususiyatlariga oid ta’limot. U stilistikaning bir bolimi sanaladi.
INTONAïSIYA (Intonema)
Do'stlaringiz bilan baham: |
