H. R. To`xtaеv, K. A. Cho`lponov, M. B. Qosimova, R. Sh. Zaripova


Ko’p katalizator va minerallar sathida Bryonsted va Louri kislotalari bo’lgan


Download 7.36 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/58
Sana02.12.2017
Hajmi7.36 Mb.
#21365
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   58

        

Ko’p katalizator va minerallar sathida Bryonsted va Louri kislotalari bo’lgan 

aktiv markazlar mavjud. 

      Organik  kimyoda  Bryonsted  kislotaligi  to’g’risidagi  ma’lumotlar  quyidagi  adabiyotlarda 

berilgan: 



Bates  C.F.,    Jr,    Messmer  R.  Е.,  The    hydrolysis    of  cations.    Wiley-Interscience,    New  

York,1976.   

Burgess J., Ions  in  solution.  Ellis  Horwood,  Chichester,  UK,  1988.   

Stumm  W.,  Morgan J. J., Aquatic  chemistry.  Wiley-Interscience,  New  York,  1996.   

Drago R.S.,  Matwiyoff N. A., Acids  and  bases.  Heath,  Boston,  1968. 

Jensen  W. B, The  Lewis  acid-base  concepts.  Wiley,  New  York,  1980. 

Pearson R. G., In:  Survey  of  progress  in  chemistry,  ed.  A.  Scott,  Vol.  1,  Chapter  1. 

Academic Press,  New York,  1969.   

Gutmann  V., Coordination  chemistry  in  nonaqueous  solution.  Springer-Verlag,  Berlin, 

1968.   

 

             Использованная литература: 



1.Silberberg  Martin S., Prinsciples of general chemistry/ Martin S.Silberberg-3-ed.Piblished 

McGraw Hill, New York, 2013. P.792.  

2.Shriver and Atkins, Inorganic  Chemisrty, Fifth Edition, 2010/ P.W.Atkins,T.L.Owerton, J.P. 

Rourke, M.T. Weller  and F.A. Armstrong, W.H. Freeman and Company, New York. 2010. P. 

825. 

3.  Д.Шрайвер, П.Эткинс. Неорганическая  химия. В 2-х т. Т 1/ Перевод с англ. 

М.Г.Розовой,  С.Я. Истомина, М.Е.Тамм-Мир, 2004.-679 с.  

192 

 

4. Д.Шрайвер, П.Эткинс. Неорганическая  химия. В 2-х т. Т 2/ Перевод с англ. 



А.И.Жирова, Д.О.Чаркина, С.Я. Истомина,М.Е.Тамм-Мир, 2004.-486 с.  

5. N. A. Parpiyev, H. Rahimov, A. G. Muftaxov. Anorganik kimyoning nazariy asoslari. 

T.,”Ozbekiston”, 2002. 

6. N.A.Parpiyev, A.G.Muftaxov, H.R.Rahimov, Anorganik kimyo. ”О’zbekiston”, 2003. 

7.  Д.А.Князев.  Неорганическая  химия:учеб.для  ВУЗов  /Д.А.Князев,    С.Н.Смарыгин.-3-

изд.испр.-М.:Дрофа, 2005.- С.591. 

8. Общая химия. Биофизическая химия. Химия биогенных элементов: Учебник для ВУЗов/ 

Ю.А.Ершов,  В.А.Попков,  А.С.Берлянд  и  др.;  под  ред.  Ю.А.Ершова-  4  изд.,-М.: 

Высш.шк.,2003.- 560 с. ил. 

9.  Е.Я.Левитин,  А.Н.Бризицкая,  Р.И.Клюева  Общая  и  неорганическая  химия:  Учебник  для 

студентов  фармац.  ВУЗов  и  фармац.  Фак.  медВУЗов.Х.:Изд-во  НФАУ:  Золотые  страницы, 

2002.- С. 536 . 

10. H.R. To’xtayev, R.Aristanbekov, K.A. Cho’lponov, S.N. Aminov. Anorganik kimyo (“Farmasiya  

“-5720500-  bakalavriyat  ta’lim  yo’nalishi  uchun  darslik/  O’zR  Oliy  va  o’rta  maxsus  ta’lim 

vazirligi.-T.”Nohsir”,2011.520 b. 



11. H.R. To’xtaev,   « Anorganik kimyo »  ma’ruzalar matni, 2015, 219 b.  

12.  Umumiy  va  anorganik  kimyodan  amaliy  mashg’ulotlar:  farmatsevtika  instuti  talabalari 

uchun  o’quv  qo’llanmasi  (Mualliflar  S.N.Aminov,  R.Aristanbekov,  H.R.  To’xtaev  va  boshq.; 

S.N.Aminov tahriri ostida). T.,2016.-512 b. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

7-MAVZU 



Eritmalar, kontsеntratsiyasini ifodalash usullari. 

Eritmalarni tayyorlash. 

LABORATORIYa  MAShG`ULOTINING TЕXNOLOGIK MODЕLI 

O`quv soati: 3 soat 

talabalar soni: 10-12 ta 

O`quv mashg`uloti  shakli: 

 

Bilimlarni  kеngaytirish  va  chuqurlashtirish  bo`yicha  laboratoriya 

mashg`ulot 

Laboratoriya 

1. Eritmalar haqida tushuncha .  

Jonlantirish uchun savollar 

     1) Eritmalar 

     2) Kontsentrasiyani ifodalash usullari 

     3) Gidratlar va kristallogidratlar 

     4) Qattiq, suyuq va gaz moddalarning eruvchanligi 

     5) Osmos hodisasi va osmotik bosim 

     6) Raul qonunlari 

 


193 

 

mashg`ulotining rеjasi: 

2. Kontsеntratsiyasini ifodalash usullari.  

3. Eritmalarni tayyorlash. 

O`quv 

mashg`ulotining 



maqsadi:   

Talabalarga 

eritmalar, 

ularning 

kontsеntratsiyasi 

va 


kontsеntratsiyasini  ifodalash  usullari  haqida  tushuntirish.  Eritma 

tayyorlashni o`rgatish. Masalalar еchish. 

 

Pеdagogik vazifalar: 



 

Eritmalar haqida tushuncha bеrish ; 



 

Kontsеntratsiya va uni  ifodalash usullari 



bilan tanishish; 

 



Kimyoviy 

idishlar. 

Arеomеtr 

va 


rеaktivlar bilan tanishish; 

 



Mavzuga 

oid 


masalalar 

еchishni 

tushuntirish; 

 



Laboratoriya  mashg`ulotlarini  tushuntirib 

,  ularni  olib  borishda  talabalar  bilan 

ishlash. 

O`quv faoliyatining natijalari: 

talabalar biladilar: 

 



Eritmalarning  kontsеntratsiyasini ifodalash

 



Eritmalarni tayyorlashni; 

 



Eritmalar kontsеntratsiyaga oid masalalar еchishni; 

 



Laboratoriya mashg`ulotlarini olib borish tartibini; 

 



Ishni tugatgach, natijalarini o`qituvchiga tеkshirtirib, 

ish daftarlariga yozadilar. 



Ta'lim usullari 

Laboratoriya mashg`uloti, tеzkor so`rov, aqliy hujum, 

munozara. 

Ta'lim vositalari 

Darslik, 

ma'ruza 

matni, 


o`quv 

qo`llanmalar, 

kimyoviy idishlar 

O`qitish shakllari 

Jamoaviy kichik guruxlarda ishlash 



O`qitish shart-sharoiti 

Maxsus  kimyoviy  laboratoriya  vositalari  bilan 

jixozlangan xona. 

Monitoring va baholash 

Og`zaki so`rov, tеzkor so`rov, intеraktiv mashqlar 

(Organayzеrlar orqali – klastеr) 

Yozma so`rov: bilеtlar, tеstlar 



II. LABORATORIYa  MAShG`ULOTINING TЕXNOLOGIK XARITASI 

Ta'lim shakli. Ish 

bosqichi 

Faoliyat 



o`qituvchiniki 

talabalarniki 

1-bosqich. 

O`quv mashg`ulotiga 

kirish(20 daq) 

 1.1. Mavzuning maqsadi, o`quv natijalarini e'lon 

qiladi,  ularning  ahamiyatini  va  dolzarbligini 

asoslaydi. 

Mashg`ulot 

hamkorlikda 

ishlash 

tеxnologiyasini  qo`llagan  holda  o`tishni  ma'lum 

qiladi. 

Tinglaydilar, yozib oladilar 

 

 

 



2-bosqich.  

Asosiy bosqich  

(90 daq) 

    2.1. Talabalarga kimyoviy idishlar  va                               

rеaktivlar bеradi; 

2.2.  Laboratoriya ishini boshlashni taklif etadi; 

2.3. Vazifani bajarishda o`quv matеriallari 

(darslik,ma'ruza matni, o`quv qo`llanma)laridan 

foydalanish mumkinligini eslatadi; 

2.4. Ishni tugallagan talabalar ish natijalarini 

tеkshirib, kamchiliklarini tuzatib turadi; 

  2.5. Eritmalarning farmatsiya sohasida kеng 

qo`llanishi va ahamiyatini aytadi, savollarga 

javob bеradi; 

2.6. Talabalar javobini tingladi; 

2.1. Savollar bеradi. 

2.2. Kimyoviy idishlar va 

rеaktivlarni ko`rib chiqadi; 

2.3. Ish olib borilishi bilan 

tanishadi; 

2.4. Laboratoriya 

natijalarini o`qituvchiga 

ko`rsatib, to`g`riligi 

tеkshirilgach ish daftariga 

xulosalar yozadilar. 

«Еlpig`ich»

r yoki 

SWOT

jadvalini to`ldiradi. 

 


194 

 

3-bosqich.  



Yakuniy 

(10 daq) 

 

3.1.  Mavzu  bo`yicha  yakun  qiladi,  olingan 



bilimlarni  kеlgusi  o`qish  jarayonida  katta 

axamiyatga egaligini ta'kidlaydi; 

3.2. Mustaqqil ish uchun topshiriq bеriladi; 

   3.3.Kеlgusi 

mashg`ulot 

uchun 


mavzu 

«Eritmalarning  fizik-kimyoviy  xossalari.  Osmos. 

Raul qonuni » bеriladi. 

  3.4.Savollarga javob bеradiG` 

3.5 Talabalar olgan baholarini e'lon qiladi. 

Savollar bеrishadi 



 

Ilovalar 

BILЕT  №1 

1.

 



Massa ulushi 10% bo‘lgan rux yodid eritmasining 159,5 g miqdoriga ishqor eritmasidan oz 

miqdorda qo‘shilganda, cho‘kma hosil bo‘ldi. Bu cho‘kmani to‘la erib ketishi uchun NaOH 

ning 4 M li eritmasi (p=1,15 g/ml) dan necha g qo‘shish kerakligini hisoblang. 

2.

 



Rux va alyuminiy gidroksidlarning miqdori 0,1 mol bo‘lib, ularning tarkibidagi kislorodning 

massa ulushi 0,55 ekanligi ma‘lum. Berilgan aralashmani to‘la eritish uchun 40% li (p=1,43 

g/ml) NaOH ning hajmi (ml) talab etilishini hisoblang. 

3.

 



Tarkibida massa ulushlari 0,0266 va 0,0707 bo‘lgan natriy gidroksid va natriy karbonatlar 

bo‘lgan  eritmaning  150  g  massaga  50  g  miqdorda  natriy  gidrokarbonat  eritmasi 

qo‘shilganda,  natriy  gidroksidning  massa  ulushi  0,01  gacha  kamaygan.  Hosil  bo‘lgan 

eritmadagi natriy karbonatning massa ulushini (%) hisoblang? 

4.

 

Al(OH)



3

  va  Cr(OH)

3

  lar  aralashmasidan  5  g  miqdorini  eritish  uchun  konsentratsiyasi  5,6 



mol/l bo‘lgan KOH eritmasidan necha (ml) talab etiladi. Boshlang‘ich aralashma tarkibida 

kislorodning massa ulushi 50% ga teng.  

5.

 

KOH ning 2 M eritmasini hosil qilish uchun 1,2 M li eritmasining 150 ml hajmidan necha 



ml suvni bug‘larish kerak? 

BILЕT  №2 

1.

 

1,575  g  kislotani  neytrallash  uchun  1  g  NaOH  sarflandi.  Kislotani  ekvivalent  molyar 



massasini hisoblang? 

2.

 



3,75%  li  HCl  eritmasini  hosil  qilish  uchun  1,3l  suvga  qancha  hajm  (n.sh.)  HCl  gazini 

yuttirish kerak? 

3.

 

16,8  g  metallni  eritish  uchun  0,15  mol  sulfat  kislota  sarf  bo‘ldi.  Metallni  ekvivalentini  va 



reaksiya natijasida ajralib chiqqan vodorod hajmini (l, n.sh.) toping. 

4.

 



Bromid kislotani 100 ml eritmasi kumush nitrat bilan ta‘sirlashganda 1,88 g cho‘kma hosil 

qildi. Kislota eritmasini molyarligini toping? 

5.

 

Ekvivalenti  27,9  ga  teng  bo‘lgan  metallni  noma‘lum  miqdordagi  kislota  bilan 



ta‘sirlashganda 0,7 l vodorod ajralib chiqdi. Reaksiyada ishtirok etgan metallning massasini 

toping. 


BILЕT  №3 

1.

 



Sotuvdagi  sulfat  kislotaning  tarkibidagi  suvni  miqdorini  aniqlash  uchun  5  millilitri 

(p=1,83g/ml) suvda eritildi. Hosil bo‘lgan eritmani to‘liq neytrallash uchun 0,25 M li NaOH 

eritmasidan 0,717 l sarflandi. Sotuvdagi sulfatr kislotani tarkibida qancha suv bo‘ladi. 

2.

 



Sulfat  kislotaning  10%  li  eritmasini  hosil  qilish  uchun  sulfat  angidritning  3,01*10

23

  ta 



molekulasi ni necha (l) suvda eritish kerak? 

3.

 



Massasi  48g  bo‘lgan  Cu  va  CuO  aralashmasi  konsentrlangan  sulfat  kislota  bilan 

ta‘sirlashdi.Bunda 6,72 l (n.sh.) SO

2

 ajralib chiqdi. Aralashmadagi CuO massa ulushini (%) 



hisoblang. 

195 

 

4.



 

Vodorod  sulfidni  etarli  miqdorda  xlorli  suv  (Cl

2

+H

2



O)  bilan  oksidlaganda  hosil  bo‘lgan 

sulfat va xlorid kislotaning massasini (g) nisbatini toping? 

5.

 

Natriy  ishqorining  2,5%  li  320  g  eritmasi  12,4  g  natriy  oksidi  bilan  aralashtirilganda  hosil 



bo‘lgan eritmadagi gidroksid ionlarining konsentratsiyasini (%) hisoblang? 

 

BILЕT  №4 



1.

 

200  g  10%  li  natriy  karbonat  eritmasini  tayyorlash  uchun  necha  g  kristall  soda 



Na

2

CO



3

*10H


2

O olish kerak? 

2.

 

Massa  ulushi  3%  bo‘lgan  50  g  Na



2

CO

3



  eritmasini  tayyorlash  uchun  necha  g  kristall  soda 

olish kerak? 

3.

 

Massasi  1,287  g  bo‘lgan  kristall  sodaga  mo‘l  miqdorda  vodorod  xlorid  ta‘sir  ettirilganda, 



100,8 ml (n.sh.) gaz ajralib chiqdi. Dastlabki kristallgidratning formulasini aniqlang? 

4.

 



Tarkibi Na

2

SO



4

*10H


2

O bo‘lgan glayber tuzidagi suvning massa ulushini (%) hisoblang? 

5.

 

Natriy  gidrofosfat  Na



2

HPO


4

*nH


2

O  da  11,5%  fosfor  bor.  Kristallgidrat  tarkibidagi  n  ning 

qiymatini aniqlang? 

BILЕT  №5 

1.

 

Kaliy  asetat  kristallgidrat  namunasidagi  uglerod  atomlarining  soni  3,612*10



23

  va  vodorod 

atomlar soni 1,62*10

24

 ta bo‘lgan. Shu namunadagi kislorod atomlar sonini hisoblang? 



2.

 

Agar  2,02  g  Suvsiz  kalsiy  xlorid  3,98  g  kristallagidrat  hosil  qilsa,  tuz  tarkibida  necha 



molekula suv bo‘ladi? 

3.

 



30  g  kalsiy  sulfat  kristallagidrati  qizdirilganda  6,28  g  suv  ajralib  chiqdi.  Kristallgidrat 

formulasini aniqlang? 

4.

 

Massasi  114,8  g  ZnSO



4

*7H


2

O  kristallgidratni  85,2  g  suvda  eritilishidan  hosil  bo‘lgan 

eritmadagi rux sulfatning massa ulushini hisoblang? 

5.

 



100 g 2% li mis (II) sulfat eritmasini tayyorlash uchun kerak bo‘lgan mis kuporosi va suvni 

massasini hisoblang? 



 

 

 

 

8-MAVZU 

Eritmalarning fizik-kimyoviy xossalari. 

 Osmos . Raul qonuni. 

LABORATORIYa  MAShG`ULOTINING TЕXNOLOGIK MODЕLI 

O`quv soati: 3 soat 

talabalar soni: 10-12 ta 

O`qув 

машg`улоти  

шакли: 

Bilimlarni  kеngaytirish  va  chuqurlashtirish  bo`yicha  laboratoriya 

mashg`ulot 

Laboratoriya 

mashg`ulotining rеjasi: 

1. Eritmalarning fizik–kimyoviy  xossalari  haqida tushuncha .  

2. Osmos. Raul qonuni haqida tushuncha.  

O`quv 

mashg`ulotining 

maqsadi. : 

Talabalarga  eritmalarning  fizik–kimyoviy    xossalari  va  Osmos, 

Osmos xodisasi , Raul qonuni haqida tushuntirish. 

Pеdagogik vazifalar: 

 



Eritmalarning  fizik  xossalari  haqida 

tushuncha bеrish ; 

 

Osmos xodisasi haqida tushuncha bеrish ; 



 

Raul qonuni xakida tushuncha ; 



 

Mavzuga 



oid 

masalalar 

еchishni 

tushuntirish. 



O`quv faoliyatining natijalari: 

talabalar biladilar: 

 



Idеal  va noidеal eritmalar haqida ; 

 



Laboratoriya mashg`ulotlarini olib borish tartibini; 

 



Masalalar еchib, so`ngra daftarga yozadilar. 

Ta'lim usullari 

Tеzkor so`rov, aqliy hujum, munozara. 



Ta'lim vositalari 

Darslik, 

ma'ruza 

matni, 


o`quv 

qo`llanmalar, 

kimyoviy idishlar 

O`qitish shakllari 

Jamoaviy kichik guruxlarda ishlash 



196 

 

O`qitish shart-sharoiti 

Maxsus  kimyoviy  laboratoriya  vositalari  bilan 

jixozlangan xona. 



Monitoring va baholash 

Og`zaki so`rov, tеzkor so`rov, intеraktiv mashqlar 

(Organayzеrlar orqali – klastеr, BBB) 

Yozma so`rov: bilеtlar, tеstlar 



II. LABORATORIYA  MASHG`ULOTINING TЕXNOLOGIK XARITASI 

Ta'lim shakli. 

Ish bosqichi 

Faoliyat 



o`qituvchiniki 

talabalarniki 

1-босqич. 

O`qув 


машg`улотига 

кириш(20 даq) 

 1.1.  Mavzuning  maqsadi  ,  o`quv  natijalarini  e'lon  qiladi, 

ularning ahamiyatini va dolzarbligini asoslaydi. Mashg`ulot 

hamkorlikda  ishlash  tеxnologiyasini  qo`llagan  holda 

o`tishni ma'lum qiladi. 

Tinglaydilar, 

yozib 


oladilar 

 

 



 

2-bosqich.  

Asosiy bosqich  

(90 daq) 

    2.1. Talabalarga mavzuga oid masalalar taklif etadi; 

2.2.  Ko`shimcha masalalar kitobidan masalalar еchishni 

taklif etadi; 

2.3. Darslik, ko`shimcha adabiyotlar, lug`at va ma'ruza 

matni , o`quv qo`llanmalardan foydalanishni ko`rsatadi. 

2.4.  Farmatsiya va tibbiyotdagi ahamiyatini tushuntiriladi; 

2.5. Savollarga javob bеradi; 

  2.6. Talabalar javobini tingladi. 

2.1. Savollar bеradi. 

2.2. Kimyoviy 

idishlar va 

rеaktivlarni ko`rib 

chiqadi; 

2.3. Ish olib borilishi 

bilan tanishadi; 

2.4. Laboratoriya 

natijalarini 

o`qituvchiga 

ko`rsatib, to`g`riligi 

tеkshirilgach ish 

daftariga xulosalar 

yozadilar. 

Klastеr yoki BBB 

jadvalini to`ldiradi. 

3-bosqich.  

Yakuniy 


(10 daq) 

3.1.  Mavzu  bo`yicha  yakun  qiladi,  olingan  bilimlarni 

kеlgusi  o`qish  jarayonida  katta  ahamiyatga  egaligini 

ta'kidlaydi; 

3.2.Mustaqqil ish uchun topshiriq  bеriladi; 

   3.3.Kеlgusi mashg`ulot uchun mavzu  

«Elеktrolitik dissotsiatsiyasini ifodalash.  Kuchli va kuchsiz 

elеktrolitlar » bеriladi. 

  3.4.Savollarga javob bеradi 

3.5 Talabalar olgan baholarini e'lon qiladi. 

Savollar bеrishadi 

Ilovalar 

SWOT – analiz, tahlil uslubi. 

 

SWOT  uslubi  –  intеraktiv  tеxnologiya  bo`lib,  talabalarni  biron  bir  mavzuni  chuqur 



o`rganishlariga yordam bеrib, hamkorlikda, jamoa bo`lib ishlashni o`rgatadi. U talabalarda fikriy 

bog`liqlik,  mantiq,  xotiraning  rivojlanishiga  imkoniyat  yaratadi,  qandaydir  muammoni  hal 

qilishda o`z fikrini ochiq va erkin ifodalash mahoratini shakllantiradi. Mazkur uslub talabalarga 

mustaqil ravishda bilimning sifati va saviyasini holis baholash, o`rganilayotgan mavzu haqidagi 

tushuncha  va  tasavvurlarni  aniqlash  imkonini  bеradi.  Ayni  paytda,  turli  g`oyalarni  ifodalash 

hamda ular orasidagi bog`liqliklarni aniqlashga imkon bеradi. 



197 

 

 



Talabalar  kichik  guruhlarga  bo`linadi.  Oldindan  tayyorlangan  tarqatma  matеriallar 

tarqatiladi.  Har  bir  guruh  o`z  fikrlarini  yozib  bo`lganlaridan  so`ng,  ular  orasida  savol-javob 

kеtadi. Trеning uchun 5 minut vaqt ajratiladi. 

 

SWOT – analiz, tahlil uslubi 



Aralashma 

Eritma 


Kimyoviy birikma 

 

 



 

 

 



 

Maqsad va tarbiyaviy xaraktеri: 

-

 



hamkorlikda jamoa bo`lib ishlash mahorati; 

-

 



o`zgalar fikriga hurmat; 

-

 



ishga ijodiy yondashish; 

-

 



o`z faoliyati natijalariga ma'sullik va qiziqish uyg`otish; 

-

 



talabalar faolligini oshirish. 

Kutilayotgan natija: 

-

 



talabalarda eritmalar va ularning xossalari haqida to`liq ma'lumot hosil qilish. Hozirgi kunda 

eritmalar  –  fizik-kimyoviy  sistеma  sifatida  qaraladi  va  o`zining  xossalariga  ko`ra  mеxanik 

aralashma va kimyoviy birikma orasidagi holatni egallaydi. 

-

 



Talabalar  mеxanik  aralashma,  eritma  va  kimyoviy  birikmalar  orasidagi  bog`liqlik 

(o`xshashlik) yoki farqqiluvchi tomonlarini tahlil qila bilishlari zarur. 

-

 

bir vaqtda ko`pchilik talabalar baholanadi. 



«Еlpig`ich»  tеxnologiyasidan  foydalanib  (rasm1.)  eritmalar  tabiati  va  erish  jarayonining 

mеxanizmini quyidagicha tahlil qilish mumkin: 



Maqsad:ishga ijodiy yondashish; 

-

 



muammoga diqqatini jamlay olish; 

-

 



murosali qarorlarni topa olish mahoratini oshirish. 

Bu  tеxnologiya  talabalar  tomonidan  oson  qabul  qilinadi,  chunki  u  o`quvchilar  tajribasidan 

foydalanishni ko`zda tutadi, faol ijodiy izlanish va fikriy tajriba o`tkazish imkoniyatlariga ega. 

Kutilayotgan  natija:-trеning  natijasida  talabalar  erish  jarayoni  –  eruvchi  moddaning  erituvchi 

bilan  shunchaki  aralashuvidan  iborat  bo`lmay,  unda  o`zaro  turli  hil  kimyoviy  va  fizikaviy 

xaraktеrdagi ta'sirlashuvlar ro`y bеrishini tushunib oladilar. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Fizikaviy jarayon 

Kimyoviy jarayon 

Erish jarayonining tabiati

 

 

 



с 

 


198 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



X u l o s a  

 

 



 

 

 



Rasm 1. ―Еlpig`ich‖ tеxnologiyasining sxеmatik ko`rinishi 

 

9-MAVZU 



 

Elеktrolitik dissotsiatsiyasini ifodalash. Kuchli va kuchsiz 

elеktrolitlar. 

 

O`quv soati: 3 soat 

talabalar soni: 10-12 ta 

O`quv mashg`uloti  shakli 

Bilimlarni  kеngaytirish  va  chuqurlashtirish  bo`yicha  laboratoriya 

mashg`ulot. 

Laboratoriya 

mashg`ulotining rеjasi 

1. Elеktrolitik dissotsiatsiya haqida tushuncha .  

2. Kuchli va kuchsiz elеktrolitlar haqida tushuncha.  

O`kuv 


mashg`ulotining 

maqsadi:   

Talabalarga  elеktrolitik  dissotsiatsiya  va  kuchli  va  kuchsiz 

elеktrolitlar xakida tushuntirish. 

 

Pеdagogik vazifalar: 



 

Elеktrolitik 



dissotsiatsiya 

 

haqida 



tushuncha bеrish ; 

 



Kuchli  elеktrolitlar  haqida  tushuncha 

bеrish ; 

 

Kuchsiz elеktrolitlar haqida tushuncha ; 



 

Eruvchanlik 



ko`paytmasi 

haqida 


tushuncha ; 

 



рН-vodorod 

ko`rsatkich 

haqida 

tushuncha ; 



 

Mavzuga 



oid 

masalalar 

еchishni 

tushuntirish; 

 

Laboratoriya 



mashg`ulotlarini 

tushuntirib,  ularni  olib  borishda  talabalar 

bilan ishlash. 

O`quv faoliyatining natijalari: 

talabalar biladilar: 

 



Elеktrolitik dissotsiatsiyasi haqida ; 

 



Kuchli elеktrolitlar haqida ; 

 



Kuchsiz elеktrolitlar haqida ; 

 



рНxaqida tushuncha; 

 



Laboratoriya mashg`ulotlarini olib borish tartibini; 

 



Masalalar  еchib,  so`ngra  daftarga  o`z  xulosalarini 

yozadilar; 

 

Ishni  tugatgach,  natijalarini  o`qituvchiga  tеkshirtirib, 



ish daftarlariga yozadilar. 

Ta'lim usullari 

Laboratoriya mashg`uloti, tеzkor so`rov, aqliy hujum, 

munozara. 

Ta'lim vositalari 

Darslik, 

ma'ruza 

matni, 


o`quv 

qo`llanmalar, 

kimyoviy idishlar 

O`qitish shakllari 

Jamoaviy kichik guruhlarda ishlash 



199 

 

O`qitish shart-sharoiti 

Maxsus  kimyoviy  laboratoriya  vositalari  bilan 

jixozlangan xona. 



Monitoring va baholash 

Og`zaki so`rov, tеzkor so`rov, intеraktiv mashqlar 

(Organayzеrlar orqali – klastеr, BBB) 

Yozma so`rov: bilеtlar, tеstlar 



Download 7.36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   58




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling