Хакимов носиржон «халқаро ҳисоб-китоб шаклллари ва уларни қЎллаш имкониятлари»

I боб. Халқаро ҳисоб-китоб шакллари ва уларни амалга оширишнинг назарий асослари.

• I боб. Халқаро ҳисоб-китоб шакллари ва уларни амалга оширишнинг назарий асослари.
• 1.1. Халқаро ҳисоб-китоб тушунчаси ва унинг зарурлиги.
• Бозор иқтисодиёти шароитида тижорат банклари нафақат банк ичида, балки бошқа мамлакатлар билан ҳам турли операцияларни олиб борадилар. Бундай операцияларга халқаро операциялар дейилади. Халқаро операциялар савдода иштирок қилувчилар ўртасидаги муносабатларни ссуда капитали бозорида инвестиция фаолиятини юритувчи субъектларни, туризм хорижий қимматли қоғозларни сотиб олиш ва сотиш валютани айирбошлаш чек, вексель, инкассация учун банк акцептларини қабул қилиш билан шуғулланувчи мижозлар томонидан талаб қилинадиган хизматларни ўз ичига олади.

Халқаро операциялардан банкларга тушадиган даромаднинг энг асосий қисмини кредит беришдан тушадиган даромадлар ташкил қилади.

• Халқаро операциялардан банкларга тушадиган даромаднинг энг асосий қисмини кредит беришдан тушадиган даромадлар ташкил қилади.
• Халқаро ҳисоб-китоб – бу турли мамлакатдаги юридик ва жисмоний шахсларнинг ўзаро иқтисодий, сиёсий ва маданий алоқалар қилишлиги натижасида юзага келадиган пулли талаб ва мажбуриятлар бўйича тўловларни амалга ошириш механизмидир. Халқаро ҳисоб-китоб борасидаги банкларнинг фаолиятини, бир томондан, ички миллий қонунчилик меъёрлари бошқарса, иккинчи томондан, халқаро қонун коида ва анъаналар кўринишидаги хужжатлар ёки алоҳида мамлакатларнинг ўзаро келишуви асосида тартибга солинади. Ҳозирги даврда мамлакатлараро иқтисодий алоқаларда қўлланадиган ҳисоб-китобларнинг қуйидаги шакллари мавжуд:

1. Банк ўтказмаси;

• 1. Банк ўтказмаси;
• 2. Очиқ ҳисобварағи бўйича ҳисоб-китоблар;
• 3. Инкассо; 4. Хужжатлаштирилган аккредитив;
• 5. Чек ва векселлар.

Хулоса ва таклифлар.

• Хулоса ва таклифлар.
• Ўзбекистон Республикасида Халқаро тўлов тизимига киришиш масаласи хал қилинган ва ҳозирги кунда юздан ортиқ мамлакатлар билан халқаро ҳисоб-китоблар амалга оширилади.
• Халқаро ҳисоб-китодларни амалга ошириш асоси бўлган экспорт ва импорт операциялар миқдори юқори. Республикамиз пахта хом ашёсини экспорт қилиш бўйича дунёда 6-ўринда, ипак толаси бўйича эса 2-ўринда туради. Дунёнинг барча ривожланган мамлакатлари билан экспорт, импорт операцичлари амалга оширилади.
• Республикамиз тижорат банкларинда электрон тўлов тизимларини жаҳон андозаларига мос келиши ва республикамиз банк тизимини халқаро тўлов тизими билан алоқадорлиги, ҳисоб-китоб шаклларидан тўлиқ фойдаланиш имконини беради. Ҳозирги кунда ТИФ Миллий банк, АТ Асака, ва шу каби республикамиз етакчи банклари айрим кичик банклар учун ҳам корреспондент бакн вазифасини бажармоқда.
• Республикамиз тижорат банклари кадрлар сиёсатини такомилаштириши, халқаро ҳисоб-китобларда дунёнинг етакчи банк ходимлари билан яккама-якка тураоладиган кадрларни тайёрлаш дунёнинг етакчи банкларида ва кредит ташкилотларида халқаро стандартлар асосида молиявий билим кўникмаларини ошириш муҳим вазифа ҳисобланади.
• Таклиф сифатида банк ходимлари малакасини ошириш учун ривожлнаган мамлакатлар банклари билан кадрлар тайёрлаш ва малакасимни ошириш бўйича шартномаларни кўпайтириш зарур деб ҳисоблайман.
• Хулоса қилиб айтганда ҳозирги кунда Республикамизда халқаро ҳисоб-китоб шаклларидан фойдаланиш имкониятлари мавжуд ва бу имкониятлардан фойдаланиш учун юқоридаги таклифларни амалга ошириш керак.