Hasharotlarning xilma-xilligi: o`zgarishsiz va chala ozgarish orqali rivojlanishi mavzusi yuzasidan topshiriqlar

Hasharotlarning xilma-xilligi: o`zgarishsiz va chala ozgarish orqali rivojlanishi mavzusi yuzasidan topshiriqlar

1-topshiriq

№	Kеnja sinf	Hayot tarzi	Og`iz organlarining joylashishi	Tana tuzilishi
1	Yashirin jag‘lilar kеnja sinfi.	tuproqda, hashaklar orasida, daraxt to’nkalari va toshlar ostida va boshqa sernam, quyosh tushmaydigan joylarda hayot kechiradi.	Kemiruvchi yoki so’ruvchi og’iz organlari maxsus kapsula ichida joylashgan, sirtdan faqat ularning uchki qismi ko’rinib turadi.	Qorin bo’limi 10-11 tagacha bo’g’imlardan iborat, qorin oyoqlari ru­diment holda, yoki sakrovchi ayriga aylangan. Ko’zlari bo’lmaydi yoki faqat oddiy ko’zlari bo’ladi. Mo’ylovlari va qanotlari bo’lmaydi.
2	Ochiq jag‘lilar, ya'ni haqiqiy hasharotlar kеnja sinfi	O’simlik qoldiqlari bilan oziqlanadi. Yirtqich turlari ham bor.	og’iz organ­lari boshining yuzasida og’iz teshigining atrofida joy­lashgan	Tana tuzilishi turli sistematik guruhlarda turlicha.

2-topshiriq

№		Tana tuzilishi	Hayot tarzi
1	Birlamchi qanotsiz hasharotlar	Tanasi cho’ziq, tangachalar bilan qoplangan. Qorin bo’limi o’nta bo’g’imdan iborat. Qorin oyoqlari rudimenti saqlanib qolgan	Ular toshlar va barglar ostida, o’simlik qoldiqlari orasida hamda tuproqdagi yoriqlar va hatto xonadonlarda ham uchraydi. O’simlik qoldiqlari bilan oziqdanadi.
2	Qanotli hasharotlar	Qanotlari doimo yoyilib turadi, qo’nganida qanotlarini yig’ib ololmaydi.	Kunliklar va bahorilar turkumi vakillari voyaga yetgan davrida oziqlanmaydi. Ninichilar yirtqich hayot kechiradi.
3	Ikkilamchi qanotsiz hasharotlar	Turli sistematik guruhlarda turlicha tuzilgan. Suvaraklarning ta­nasi yassi, ust qanotlari dag’alroq, noziq orqa qanotlari taxlanib turadi. Qandalalarning ustqanotlari asosi xitinlashgan	Xilma xil sistematik guruxlarga bo’linadi. Ular orasida o’txo’r, parazit hayot kechiruvchi turlari mavjud.

3-topshiriq

Hasharotlarning g’umbaklari tuzilishiga ko’ra uch xilga ajratiladi:

- erkin, birmuncha harakatchan ochiq g’umbaklar. Ularning tanasida voyaga yetayotgan hasharotning qanotlari va oyoqlari ochiq joylashgan, tashqi tomondan yaxshi ko’rinib turadi. Chivinllarning suvdagi g’umbaklari qorin tomonini tez-tez egib suzib yuradi.

- erkin, qisman harakatchan yopiq g’umbaklarda boshlang’ich qanotlar va oyoqlar xitin bilan qoplangan, tanaga zich yopishib turadi. G’umbak tanasini biroz qimirlatishi mumkin. Ko’pchilik kapalaklar g’umbagi pilla ichida rivojlanadi.

- harakatchan bochkasimon, aniq shaklsiz g’umbaklar