Хавфсизлик моделлари

1-расм. Ахборот хавфсизлигини бузувчининг модели

Тизимдан рухсатсиз фойдаланишга мажбур этиш сабабларининг диапазони етарлича кенг: компьютер билан ўйнаганидаги ҳаяжон кўтаринкилигидан то жирканч менеджер устидан ҳокимлик ҳиссиётигача. Бу билан нафақат кўнгил очишни хохловчи ҳаваскорлар, балки профес­сионал дастурчилар ҳам шуғулланади. Улар паролни танлаш, фараз қилиш натижасида ёки бошка хакерлар билан алмашиш йўли орқали қўлга киритадилар. Уларнинг бир қисми нафақат файлларни кўриб чиқади, балки файлларнинг мазмуни билан қизиқа бошлайди. Бу жиддий таҳдид ҳисобланади, чунки бу ҳолда беозор шўхликни ёмон ният билан қилинган ҳаракатдан ажратиш қийин бўлади.

Тизимдан рухсатсиз фойдаланишга мажбур этиш сабабларининг диапазони етарлича кенг: компьютер билан ўйнаганидаги ҳаяжон кўтаринкилигидан то жирканч менеджер устидан ҳокимлик ҳиссиётигача. Бу билан нафақат кўнгил очишни хохловчи ҳаваскорлар, балки профес­сионал дастурчилар ҳам шуғулланади. Улар паролни танлаш, фараз қилиш натижасида ёки бошка хакерлар билан алмашиш йўли орқали қўлга киритадилар. Уларнинг бир қисми нафақат файлларни кўриб чиқади, балки файлларнинг мазмуни билан қизиқа бошлайди. Бу жиддий таҳдид ҳисобланади, чунки бу ҳолда беозор шўхликни ёмон ният билан қилинган ҳаракатдан ажратиш қийин бўлади.

Яқин вақтгача раҳбарлардан норози ҳизматчиларнинг ўз мавқеларини суиистеъмол қилган холда тизимни бузишлари, ундан бегоналарнинг фойдаланишларига йўл қўйишлари ёки тизимни иш ҳолатида қаровсиз қолдиришлари ташвишлантирар эди. Бундай ҳаракатларга мажбур этиш сабаблари қуйидагилар:

Яқин вақтгача раҳбарлардан норози ҳизматчиларнинг ўз мавқеларини суиистеъмол қилган холда тизимни бузишлари, ундан бегоналарнинг фойдаланишларига йўл қўйишлари ёки тизимни иш ҳолатида қаровсиз қолдиришлари ташвишлантирар эди. Бундай ҳаракатларга мажбур этиш сабаблари қуйидагилар:

• ҳайфсанга ёки раҳбар томонидан танбеҳга реакция;
• иш вақтидан ташқари бажарилган ишга фирма ҳақ тўламаганидан норозилик;
• фирмани қандайдир янги тузилаётган фирмага рақиб сифатида заифлаштириш мақсадида касос олиш каби ёмон ният.