Havo muhitining gigiyenik ahamiyati

HAVO MUHITINING GIGIYENIK AHAMIYATI

REJA

1.Atmosfera havosining inson hayoti bilan bog'liqligi.

2.Atmosfera havosining kimyoviy tarkibi.

3.Muhitning zararlanishi.

4.Ozon qatlamining yemirilishi va uning insoniyatga ko'rsatayotgan salbiy ta'sirlari.

Havo Muhiti

• Inson hayoti uning atrofini o`rab turgan havo muhitida o`tadi. Umuman havo muhiti organizmda kuzatiladigan fiziologik jarayonlarning mе'yorda kеchishini ta'minlaydi. Ba'zi bir vaqtlarda havo tarkibining ifloslanishi natijasida fiziologik jarayonlarda o`zgarishlar qayd qilinadi, buning natijasi­da a'zolarda patologik alomatlar sodir bo`lishi mumkin. Shu sababli ham havo tarkibining organizmga ta'sirini o`rganish gigiеnik jihatdan muhim ahamiyatga ega.

Atmosfera havosi kislorod, uglerod (IV)-oksid, azot, argon va boshqa gazlaming fizikaviy aralashmasidan iborat. Hatto bir necha kilometr balandlikka chiqilganda ham havoning tarkibi kam o'zgaradi. Biroq, yuqorilashgan sari havo siyraklashib borishi sababli har bir gaz miqdori hajm birligida kamayib ketaveradi (PB), partsial bosim1 tushib ketadi.

• Atmosfera havosi kislorod, uglerod (IV)-oksid, azot, argon va boshqa gazlaming fizikaviy aralashmasidan iborat. Hatto bir necha kilometr balandlikka chiqilganda ham havoning tarkibi kam o'zgaradi. Biroq, yuqorilashgan sari havo siyraklashib borishi sababli har bir gaz miqdori hajm birligida kamayib ketaveradi (PB), partsial bosim1 tushib ketadi.

Atmosfera havosida uning tarkibiy qismiga kirmaydigan gazlar, jumladan uglevod, uglevodorod kislota, vodorod sulfid, sulfid gazi, fenol, xlor, ftor birikmalari bo'lib, ular atmosferaga korxonalaming chiqindilari tariqasida tarqaladi.

• Atmosfera havosida uning tarkibiy qismiga kirmaydigan gazlar, jumladan uglevod, uglevodorod kislota, vodorod sulfid, sulfid gazi, fenol, xlor, ftor birikmalari bo'lib, ular atmosferaga korxonalaming chiqindilari tariqasida tarqaladi.

Ekologiyaning buzilishi arof muhitga zararli ta’sir ko’rsatadi.

Atmosferaning eng pastki - zich, yerga tutashib turgan qavatining fizikaviy xossalari va kimyoviy taikibi doimiyligi bilan ajralib turadi. Hozirgi kunda aviatsiya taraqqiyoti hamda koinotni zabt etish tufayli atmosferaning yuqori qismlarini ham o'rganishga qiziqish tobora ortib bormoqda.Atmosferani taxminan 3 qismga bo'lish mumkin:

• Atmosferaning eng pastki - zich, yerga tutashib turgan qavatining fizikaviy xossalari va kimyoviy taikibi doimiyligi bilan ajralib turadi. Hozirgi kunda aviatsiya taraqqiyoti hamda koinotni zabt etish tufayli atmosferaning yuqori qismlarini ham o'rganishga qiziqish tobora ortib bormoqda.Atmosferani taxminan 3 qismga bo'lish mumkin:

Atmosfera qismlari

1.Troposfera - yer sathidan 10-12 km yuqoridagi havo harorati va

namlikning pasayib borishi bilan farqlanadigan qism;

2. Stratosfera - troposferadan taxminan 100 km yuqoridagi haroratning

oshib borishi, namlikning kamayishi, bulutning yo‘qligi, ultrabinafsha nurlar

hamda ozon miqdorining oshib borishi bilan farqlanadigan qism;

3. Ionosfera - haroratning 700 daraja va undan ham yuqoriga ko‘tarilishi,

yuqori darajada elektr o‘tkazuvchanlik va havoning ionizatsiyalashgan xususiyati

oshishi hamda ultrabinafsha nurlarining ko'pligi bilan sifatlanuvchi qism.

Keyingi yillarda yerniing sun’iy yo'ldoshlaridan olingan m a’lumotlar Antarktida va uning atrofida osmonda paydo bo'lgan ozon tuynuklari maydoni besh million kvadrat kilometrga yetganligini ko'rsatdi. Yangi Zelandiya osmonida ozon qatlamining kamayishi natijasida bu yerda yashovchilar orasida teri rakiga chalinganlar sonining oshganligi qayd etilgan.

Sanoat miqyosida ko'plab zaharli gazlarning chiqarilishi natijasida insoniyatga va atrof-muhitga juda katta zarar va salbiy oqibatlar olib kelmoqada

Birinchi navbatda havo va atrof muhitimizni musaffo saqlash uchun har bir inson kislorod manbayiz bo'lgan daraxt ekishimiz lozim

Odam organizmi havoli muhitga bevosita tegib turgani uchun unga faqat tarkibi emas, balki meteorologik om illar ham ta’sir etadi. Atmosferaning fizikaviy holatini sifatlab beradigan omillarga havo harorati, namligi va

Odam organizmi havoli muhitga bevosita tegib turgani uchun unga faqat tarkibi emas, balki meteorologik om illar ham ta’sir etadi. Atmosferaning fizikaviy holatini sifatlab beradigan omillarga havo harorati, namligi va

harakati, atmosfera bosimi, atmosferaga kirib boradigan quyosh radiatsiyasi va boshqalar kiradi. Bu omillaming yig'indisi turli joylarda ob-havo va iqlimni

belgilab beradi.

Meteorologik omillar ko‘rsatkichi doimiy bo‘lmasligi bilan farq qiladi.

Havo harorati, namligi, harakati va nur quw ati odam organizmining eng muhim vazifalaridan biri bo‘lgan issiqlik almashinuviga katta ta’sir ko'rsatadi. Quyosh

radiatsiyasining fiziologik ahamiyati ham ulkan.

Alohida meteorologik omillar, shuningdek, ob-havo va iqlimning inson organizmiga ta’sirini o ‘rganish, bu omillaming sog'liqqa ijobiy ta ’siridanfoydalanish (quyosh vannalari, chiniqtiruvchi muolajalar, iqlim bilan davolash

va boshqalar) ulaming zararli ta’sirini, jumladan, qizib ketish, oftob urishi, sovuq urishi, muzlab qolish, shamollash kasalliklari va boshqalaming oldini

olish uchun ham takliflar ishlab chiqishga imkon beradi.

So'nggi yillarda chiqindilarning soni ortishi natijasida ham havomizning ifloslaniahi keskin darajada ortib bormoqda.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT