Hayot faoliyat xavfsizligi Reja. Yorug’likning asosiy tavsiflari va o’lchov birliklari Yoritilganlik va ularning asosiy turlari

em= Ei / Et × 100 %
Tabiiy yoritilganlikni me’yorlashda, bino shiftdan yoritilsa, yoritilganlikni o’rtacha miqdori qiymatida me’yorlanadi, agar deraza orqali yoritilsa, unda deraza qarshisidan 1,0 m. masofada turgan nuqta uchun yoritilganlikni eng kam qiymati me’yorlanadi.
Tabiiy yoritilganlikni binoning derazalarning o’rnatilishiga bog’liqlik koeffistientining chizmasi: a- bir yon tomondan; b - ikki yon tomondan; v – yuqoridan;
g – aralash yoritilganlik (yon tomondan va yuqoridan).
Sun’iy yorug’likni me’yorlashdan maqsad biror bir yuzani yoritish uchun gigiena nuqtai nazaridan eng kamida ruxsat etilgan minimal yorug’lik miqdori bilan ta’minlashdir. Bunda nazorat ishini tasnifi, muhit bilan buyum o’rtasidagi yarqiroqlik farqi va yoritilganlik tizimi aniq hisobga olinadi. Nazorat ishining tasnifi ko’zatilayotgan buyumning o’lchami bilan belgilanadi. Ya’ni me’yorda 8 ta razryad qabul qilingan bo’lib, birinchisi o’ta yuqori aniqlikda bajariladigan ishlar turkumi (<0,15 mm) -1 razryad 5000lk. dan to dag’al ishlar turkumi, ya’ni faqat jarayonni kuzatish uchun xizmat qiluvchi - VIII-razryad 50lk.gacha bo’lgan yoritilganlik miqdorlaridir.
Ishlab chiqarish sharoitida yoritilganlik, ishchi-xodimlar salomatligiga zarar etkazmasligi uchun u ko’zni zo’riqtirmaydigan, ish vaqtida binoning hamma qismlarida bir tekis taqsimlangan bulishi talab qilinadi. Korxonalarda yoritishga doir talablar quyidagilardan iborat:
-yoritish qurilmasi yorug’ligining spektral tarkibi quyosh yorug’liginikiga yaqin bo’lishi;
-bajariladigan ishlarning turi va aniqligiga qarab, yoritilganlik darajasi etarlicha bo’lishi hamda gigiena talablariga mos kelishi;
-ish joyida to’g’ri tushadigan va qaytgan yorug’liklar bo’lmasligi;
-me’yorlarga muvofiq, korxona binolariga avariya yoritgichlari o’rnatilishi;
-xavfli ish o’rinlari yuqori darajada yoritilgan bo’lishi;
-yoritish qurilmalari xavfli hamda zararli omillar hisoblangan, ya’ni shovqin, elektr quvvati, issiqlik chiqarish va yong’in chiqarish manbalari bo’lmasligi;
-nazorat o’lchash asboblari, xavfsizlik signalizastiyasi ishonchli va uzluksiz yoritilishi;
Yoritilish bir tekis va turg’un bo’lishi, soyalar hosil qilmasligi kerak. Aks holda inson ko’zini bir sharoitdan ikkinchi sharoitga tez-tez o’zgarib turishi natijasida, ko’rish organlarining toliqish holati ro’y beradi.