Hayot faoliyati

Ilon chaqqanda birinchi yordam

Gospitalgacha bo‘lgan vaqtda yordam berish maqsadida

zaharli ilon chaqqan vaqtda shikastlangan joyda qon aylanishini

sekinlashtirish (ammo to‘xtatish emas), zahar so‘rilishini susaytirish,

organizmning hayotiy zarur funksiyalarini kuzatish va

jabrlanuvchini tezkorlik bilan minimal harakatlantirgan holda

tibbiy muassasaga eltish zarur.

1. Ilon turini aniqlashga harakat qiling. Bunday aniqlik

davolashda ilon zahariga qarshi zardobni tanlashda juda muhim.

Izoh: Xavfdan holis bo‘lish maqsadida ilonni o‘ldirishga harakat

qilmang.

2. Birinchi yordam ko‘rsatishning asosiy tamoyillariga rioya

qiling.

191

3. Shikastlangan joyni sovunli suvda ehtiyotkorlik bilan

yuvib tashlang (bu qisman bo‘lsa ham zaharni yuvib tashlashi

mumkin). Shikastlangan joyni qattiq ishqalash mumkin emas,

chunki zahar tezroq shimilishi mumkin.

4. Jabrlanuvchiga qulay o‘rnashib olishga yordam bering,

hamda agar imkon bo‘lsa, zahar so‘rilishini sekinlashtirish

uchun, tananing chaqilgan qismini yurak sathidan pastroq

tushiring.

5. Chaqilgan joyga muz qo‘ying.

6. Jabrlanuvchidan hamma taqinchoqlarini yechishni so‘-

rang (ayniqsa uzuk, bilak-uzuklarni, chunki shishish paydo

bo‘lganda ular qon aylanishi buzilishiga olib keladi). Agar kerak

bo‘lsa jabrlanuvchiga yordam bering.

7. Jabrlanuvchini tinchlantirish hamda unga harakatsiz

yotishni maslahat bering.

8. Limfa oqimini (qon oqimini emas) kamaytirish maqsadida

shikastlangan oyoq yoki qo‘lga yengil limfatik bog‘lov

qo‘yish kerak (agar ilon oyoq yoki qo‘lni chaqqan bo‘lsa).

Buning uchun elastik bint yordamida sirkulyar bog‘lov qo‘yish

lozim.

9. Jabrlanuvchining hayotiy belgilarini puxta kuzatish lozim

va kerak bo‘lsa, birinchi yordam ko‘rsatish kerak. Puls va nafas

olishini tez-tez tekshirish lozim. Zarur bo‘lib qolsa yurak-o‘pka

reanimatsiyasini o‘tkazing.

10. Jabrlanuvchini tibbiy muassasaga olib borish lozim.

Ilon chaqishi kamdan kamdan hollarda o‘limga olib keladi.

Biroq bemorga iloji boricha tezroq shifokor yordamini

ko‘rsatish kerak. Kichik bolalar, tana massasi kichik bo‘lgani

uchun, ularda xavf kuchliroq bo‘ladi.