Hayotimizni hammamiz nonsiz tasavvur qila olmaymiz


Download 41 Kb.
Sana08.02.2023
Hajmi41 Kb.
#1178102
Bog'liq
Oziq-ovqatni inson hayoti uchun foyda va zarari issiq non shakar


Issiq non
Hayotimizni hammamiz nonsiz tasavvur qila olmaymiz.Biz kun davomida nonni istemol qilamiz non avvalambor yaratganni ne'mati hisoblanib qadim-qadimdan ardoqlanib ez'ozlanib kelinmoqda Non dunyodagi eng mashhur va ko‘p iste’mol qilinadigan mahsulotlardan biri. Shuning uchun uning o‘z bayrami — Butunjahon non kuni (World Bread Day) borligi ajablanarli emas, ushbu bayram har yili 16 oktyabrda nishonlanadi.

Bayram 2006 yilda ta’sis etilgan. Sanani tanlash 1945 yil 16 oktyabrda qishloq xo‘jaligi va ishlab chiqarishdagi muammolarni hal qilish bilan shug‘ullanadigan Birlashgan Millatlar Tashkilotining Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti tuzilgani bilan bog‘liq.

Dunyoning har bir mamlakatida non va non mahsulotlari doimo sevib iste’mol qilinadi. Unga stol ustidagi eng sharafli joy beriladi, non hayotning ramzi bo‘lgan va shunday bo‘lib qoladi. 

Nonning tarixi bir necha ming yilliklarga borib taqaladi. Ilmiy izlanishlarga ko‘ra, birinchi non mahsulotlari taxminan 8 ming yil oldin paydo bo‘lgan. Birinchi xamirturushli non Misrda tayyorlangan. 

Bundan tashqari, qadim zamonlarda oq nonni yuqori tabaqadagi odamlar iste’mol qilgan, qora va kulrang non kambag‘allarning ozuqasi hisoblangan. Faqatgina XX asrda javdar va donli nonning foydalari va ozuqaviy qiymati haqida ma’lum bo‘lib, u yanada mashhur bo‘lib ketgan. 

Bugungi bayram — Butunjahon non kuni keng jamoatchilik e’tiborini dunyodagi ochlik, qashshoqlik va to‘yib ovqatlanmaslik muammolariga qaratishga bir sababdir. Shu bois, an’anaviy ravishda, Butunjahon non kunida ko‘plab mamlakatlarda turli xil non mahsulotlari ko‘rgazmalari, oshpazlar, novvoylar va qandolatchilar uchrashuvlari, yarmarkalar, mahorat darslari, xalq sayrlari, shuningdek muhtojlarga bepul non tarqatish, xayriya tadbirlari o‘tkaziladi. 


Tarixda buyuk ajdodimiz Abu Ali Ibn Sino non haqida juda kop malumotlar berib otganlar non tuzli yaxshi oshirilgan bolishi , tandirda yaxshi pishirilgan bolishi va 1kechadan kegin yiyilishi kerak degan malumotlarni taqdim etganlaretganlar


Nonning ahamiyati. Non inson kundalik turmushida muhim ahamiyatga ega non asasan bug'doydan tayorlanadi
Bug'doy vitamin minerallarning manbai bo'lib, ularning miqdori u etishtiriladigan tuproq tarkibiga bog'liq. Don tarkibida oqsillar uglevodlar, kraxmal, tolalar, karotenoidlar va antioksidantlar mavjud.1

Tarkibi 100 gr. bug'doy kunlik qiymatining foiziga quyida keltirilgan.

Vitaminlar:

V1 - 26%;

B3 - 22%;

B6 - 18%;

B9 - 10%;

B5 - 10%.

Mineral moddalar:

fosfor - 36%;

temir - 25%;

magniy - 23%;

rux - 22%;

kaliy - 12%.2

Bug'doyning kaloriya miqdori 100 g uchun 342 kkal.
Nonning foydasi va turlari. Odatda, har qanday parhezni boshlashdan oldin voz kechiladigan birinchi oziq-ovqat — bu non. Aslida, non mahsulotlari ratsiondagi tarkibida organizm uchun eng muhim moddalar: aminokislotalar, uglevodlar, vitaminlar, oqsillar, yog‘lar va kletchatkalar bo‘lgan eng zarur element hisoblanadi. Aynan shuning uchun bu mahsulotdan butunlay voz kechishni juda bama’ni qaror deb aytib bo‘lmaydi.

Bug‘doy non

Bu non unchalik foydali emas. Yuz gramm mahsulot tarkibida 270 kkal va 2,9 gramm yog‘ bor. U tez hazm qilinadi. Uglevodlar qonga tushadi va glyukozalarni chiqishga undaydi, bu esa ishtahaning yaxshilanishiga olib keladi.

Javdar (qora bug‘doy) non

Bu kulrang non tarkibida kletchatkalar, lizin miqdori juda yuqori. Kulrang non organizmdan zararli moddalarni chiqaradi, avitaminozda, qandli diabetda, qabziyatda foydali.

Bundan tashqari nonning bu turi moddalar almashinuvini tartibga soladi. Hazm qilish jarayonini yengillashtirish uchun novvoylar javdar nonga bug‘doy uni qo‘shadi. Shuning uchun uni organizm yaxshi singdiradi. Bu juda foydali non.

Grechixali non

Kulrang nonning yana bir turi – tarkibida organizm uchun hamma zarur aminokislotalar bo‘lgan grechixali non hisoblanadi. U kaliy, fosfor, temir, rux, selen, marganets va magniyga, antioksidantlarga, B va E guruh vitaminlariga boy. Tomir kasalliklarida foydali.

G‘alla non

Boshoqli donlardan tayyorlangan kulrang non. Tarkibida kaliy, natriy, molibden, fosfor, yod,

temir va kalsiy, ko‘p miqdorda B, A, E, va PP guruh vitaminlari mavjud. Almashinish jarayonlariga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi, juda to‘yimli, ichak mikrofloralari faoliyatini muvofiqlashtirishga yordam beradi.
mikroflorasiga zarar keltirmaydi, shuningdek yallig‘lanishga qarshi kurashish xususiyatiga ega.
Nonning zarari. Bug'doy unidan tayyorlangan eng yuqori sifatli non do'konda deyarli hech qanday foydali xususiyatlarga ega emas. Gap shundaki, bunday un ishlab chiqarishda don mahsulotlaridan "balast moddalari" - gul qobig'i (kepak), don mikroblari (E vitamini manbai) va donning aleyron qatlami (organizm uchun qimmatli oqsil manbai) chiqariladi. . Keyin ular oqartiriladi, shunda undan pishirilgan mahsulotlar jozibali ko'rinishga ega bo'ladi. Natijada yuqori kraxmalli tozalangan un olinadi, bu qo'shimcha funt paydo bo'lishiga yordam beradi. Bundan tashqari, bunday undan tayyorlangan zavod noni har xil ozuqaviy qo'shimchalar... Bu konservantlar (masalan, sorbin kislotasi), xushbo'y moddalar, emulsifikatorlar va xamirturush agentlari. Ehtimol, siz bunday nonni ko'p iste'mol qilasiz, lekin tarkibida glyukemik indeksi yuqori bo'lgan nosog'lom uglevodlar bo'lgani uchun siz o'zingizni to'ygan his qilmaysiz. Va bu qo'shimcha funtga to'g'ridan -to'g'ri yo'l. Yana bir narsa xamirturush. Xamirturushli qo'ziqorinlar ichak mikroflorasini buzadi, bu hazm qilishni yomonlashtiradi va chirigan jarayonlarning paydo bo'lishiga olib keladi. Bundan tashqari, ular organizm uchun zarur bo'lgan vitamin va mikroelementlarning assimilyatsiyasini oldini oladi. Bunday sharoitda toksinlar to'planib, ko'plab jiddiy kasalliklarni (gastrit, seboreya, o't toshlari) qo'zg'atishi mumkin. Do'konda non tanlayotganda, uning tarkibiga e'tibor bering. Agar siz dietangizga qarasangiz va oilangiz sog'lig'iga g'amxo'rlik qilsangiz, tabiiy mahsulotni tanlang. Bir bo'lak nonning og'irligi qancha? Kesilgan qismning og'irligini aniq aniqlash uchun oshxona tarozisidan foydalanishingiz mumkin. Siz oddiy hisoblash usulidan foydalanishingiz mumkin. Misol uchun, "Borodinskiy" nonining vazni 350 g ni tashkil qiladi, agar siz uni 10 bo'lakka kesib qo'ysangiz, siz har biriga 35 g dan 10 ta bo'lak olasiz, agar 20 gacha bo'lsa, har bir bo'lakning vazni 17,5 g bo'ladi. Kesishdan oldin shartli ravishda bo'linadi. nonni teng qismlarga bo'ling. Qalinligi 1,5 sm bo'lgan bir bo'lak nonning og'irligi 25-30 grmni tashkil etadi

Shakar.


karbonat angidrid.

Bo'yoq - rang. Aynan u ichimlikka to'q jigarrang, deyarli qora rang beradi. Bo'yoqning tanaga ta'siri to'liq tushunilmagan.

Ortofosfor kislotasi - E-338 sifatida belgilangan. Ushbu qo'shimchali ovqatlarni iste'mol qilish, ayniqsa, oshqozon uchun zararli, chunki u odamda oshqozon yarasini keltirib chiqarishi mumkin. Tanadagi kislotani uzoq vaqt iste'mol qilish uning kislota-baz muvozanatini buzadi.

Kofein - me'yorida, bu modda tanaga zarar etkazmaydi. Biroq, uni uzoq muddat ishlatish odamda giyohvandlikni keltirib chiqaradi va yurak va qon tomirlari kasalliklarining rivojlanishiga olib keladi.



Gum arabcha (stabilizator) - E-414 kodiga ega. Lazzatni saqlashga yordam beradi va shakar kristallanishini oldini oladi. Gum arabic akatsiyaning ba'zi navlaridan olinadi. Arab saqichining foydali ekanligi haqida ishonchli ma'lumotlar yo'q.

Xushbo'y hid - ishlab chiqaruvchi Pepsi ishlab chiqarish uchun aromatizatorning aniq kimyoviy tarkibini ko'rsatmaydi. Uning foydalari va zararlari hali isbotlanmagan.
Download 41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling