Hayotimizni hammamiz nonsiz tasavvur qila olmaymiz
Download 41 Kb.
|
Oziq-ovqatni inson hayoti uchun foyda va zarari issiq non shakar
Issiq non Hayotimizni hammamiz nonsiz tasavvur qila olmaymiz.Biz kun davomida nonni istemol qilamiz non avvalambor yaratganni ne'mati hisoblanib qadim-qadimdan ardoqlanib ez'ozlanib kelinmoqda Non dunyodagi eng mashhur va ko‘p iste’mol qilinadigan mahsulotlardan biri. Shuning uchun uning o‘z bayrami — Butunjahon non kuni (World Bread Day) borligi ajablanarli emas, ushbu bayram har yili 16 oktyabrda nishonlanadi. Bayram 2006 yilda ta’sis etilgan. Sanani tanlash 1945 yil 16 oktyabrda qishloq xo‘jaligi va ishlab chiqarishdagi muammolarni hal qilish bilan shug‘ullanadigan Birlashgan Millatlar Tashkilotining Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti tuzilgani bilan bog‘liq. Dunyoning har bir mamlakatida non va non mahsulotlari doimo sevib iste’mol qilinadi. Unga stol ustidagi eng sharafli joy beriladi, non hayotning ramzi bo‘lgan va shunday bo‘lib qoladi. Nonning tarixi bir necha ming yilliklarga borib taqaladi. Ilmiy izlanishlarga ko‘ra, birinchi non mahsulotlari taxminan 8 ming yil oldin paydo bo‘lgan. Birinchi xamirturushli non Misrda tayyorlangan. Bundan tashqari, qadim zamonlarda oq nonni yuqori tabaqadagi odamlar iste’mol qilgan, qora va kulrang non kambag‘allarning ozuqasi hisoblangan. Faqatgina XX asrda javdar va donli nonning foydalari va ozuqaviy qiymati haqida ma’lum bo‘lib, u yanada mashhur bo‘lib ketgan. Bugungi bayram — Butunjahon non kuni keng jamoatchilik e’tiborini dunyodagi ochlik, qashshoqlik va to‘yib ovqatlanmaslik muammolariga qaratishga bir sababdir. Shu bois, an’anaviy ravishda, Butunjahon non kunida ko‘plab mamlakatlarda turli xil non mahsulotlari ko‘rgazmalari, oshpazlar, novvoylar va qandolatchilar uchrashuvlari, yarmarkalar, mahorat darslari, xalq sayrlari, shuningdek muhtojlarga bepul non tarqatish, xayriya tadbirlari o‘tkaziladi. Tarixda buyuk ajdodimiz Abu Ali Ibn Sino non haqida juda kop malumotlar berib otganlar non tuzli yaxshi oshirilgan bolishi , tandirda yaxshi pishirilgan bolishi va 1kechadan kegin yiyilishi kerak degan malumotlarni taqdim etganlaretganlar Nonning ahamiyati. Non inson kundalik turmushida muhim ahamiyatga ega non asasan bug'doydan tayorlanadi Bug'doy vitamin minerallarning manbai bo'lib, ularning miqdori u etishtiriladigan tuproq tarkibiga bog'liq. Don tarkibida oqsillar uglevodlar, kraxmal, tolalar, karotenoidlar va antioksidantlar mavjud.1 Tarkibi 100 gr. bug'doy kunlik qiymatining foiziga quyida keltirilgan. Vitaminlar: V1 - 26%; B3 - 22%; B6 - 18%; B9 - 10%; B5 - 10%. Mineral moddalar: fosfor - 36%; temir - 25%; magniy - 23%; rux - 22%; kaliy - 12%.2 Bug'doyning kaloriya miqdori 100 g uchun 342 kkal.
Bug‘doy non Bu non unchalik foydali emas. Yuz gramm mahsulot tarkibida 270 kkal va 2,9 gramm yog‘ bor. U tez hazm qilinadi. Uglevodlar qonga tushadi va glyukozalarni chiqishga undaydi, bu esa ishtahaning yaxshilanishiga olib keladi. Javdar (qora bug‘doy) non Bu kulrang non tarkibida kletchatkalar, lizin miqdori juda yuqori. Kulrang non organizmdan zararli moddalarni chiqaradi, avitaminozda, qandli diabetda, qabziyatda foydali. Bundan tashqari nonning bu turi moddalar almashinuvini tartibga soladi. Hazm qilish jarayonini yengillashtirish uchun novvoylar javdar nonga bug‘doy uni qo‘shadi. Shuning uchun uni organizm yaxshi singdiradi. Bu juda foydali non. Grechixali non Kulrang nonning yana bir turi – tarkibida organizm uchun hamma zarur aminokislotalar bo‘lgan grechixali non hisoblanadi. U kaliy, fosfor, temir, rux, selen, marganets va magniyga, antioksidantlarga, B va E guruh vitaminlariga boy. Tomir kasalliklarida foydali. G‘alla non Boshoqli donlardan tayyorlangan kulrang non. Tarkibida kaliy, natriy, molibden, fosfor, yod, temir va kalsiy, ko‘p miqdorda B, A, E, va PP guruh vitaminlari mavjud. Almashinish jarayonlariga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi, juda to‘yimli, ichak mikrofloralari faoliyatini muvofiqlashtirishga yordam beradi.
Shakar.
karbonat angidrid. Bo'yoq - rang. Aynan u ichimlikka to'q jigarrang, deyarli qora rang beradi. Bo'yoqning tanaga ta'siri to'liq tushunilmagan. Ortofosfor kislotasi - E-338 sifatida belgilangan. Ushbu qo'shimchali ovqatlarni iste'mol qilish, ayniqsa, oshqozon uchun zararli, chunki u odamda oshqozon yarasini keltirib chiqarishi mumkin. Tanadagi kislotani uzoq vaqt iste'mol qilish uning kislota-baz muvozanatini buzadi. Kofein - me'yorida, bu modda tanaga zarar etkazmaydi. Biroq, uni uzoq muddat ishlatish odamda giyohvandlikni keltirib chiqaradi va yurak va qon tomirlari kasalliklarining rivojlanishiga olib keladi. Gum arabcha (stabilizator) - E-414 kodiga ega. Lazzatni saqlashga yordam beradi va shakar kristallanishini oldini oladi. Gum arabic akatsiyaning ba'zi navlaridan olinadi. Arab saqichining foydali ekanligi haqida ishonchli ma'lumotlar yo'q. Xushbo'y hid - ishlab chiqaruvchi Pepsi ishlab chiqarish uchun aromatizatorning aniq kimyoviy tarkibini ko'rsatmaydi. Uning foydalari va zararlari hali isbotlanmagan. Download 41 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling