O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik va texnologiyalari universiteti konchilik fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
KONCHILIK FAKULTETI
«NOYOB VA RADIoAKTIV METALLAR METALLURGIYASI» FANIDAN


Musataqil ishi


Mavzu: Reniy metallini ishlab chiqarish texnologiyalari.

Guruh: 19S-19 NRM
Bajardi: ______________
Tekshirdi:______________
Navoiy-2022y.


Reja:


1. Reniy metallining, birikmalaning hossalari va ishlatilish sohalari.
2. Reniy metallini saqlovchi xom ashyo manbaalari va ularning texnologik tasnifi.
3. Mis metallini ishlab chiqarishda boyitmalarda kelayotgan reniyni holati.
4. Xulosa.


Reniy metallining, birikmalaning hossalari va ishlatilish sohalari.

D.I. Mendeleev 1869 yilda oldin "eka-marganets" va "dvi-marganets" deb nomlanadigan marganetsning analoglari - VII guruh ning ikkita elementining mavjudligi va xususiyatlarini bashorat qilgan . Ular hozir da ma’lum bo’lgan

elementlarga mos keladi - texnetsiy (atom raqami 43) va reniy (atom raqami 75).
Keyingi 53yil ichida ko’p lab tadqiqotchilar marganets analoglari topilganligi haqida xabar berishdi, ammo ishonchli sabablarsizdir. Endi biz bilamizki, tabiiy birikmalardagi 43-sonli elementni qidirish muvaffakiyasiz tugadi, chunki u beqaror . Faqat 1937 yilda bu element E. Segre va K. Perrier tomonidan molibden yadrolarini deytronlar bilan bombardimon qilish orqali sun’iy ravishda qo’lga kiritildi va texnetsiy deb nomlandi (yunoncha "texno" - sun’iy).
1922 yilda nemis kimyogarlari Valter va Ida Noddaki turli xil minerallarda marganets analoglarini muntazam ravishda qidirishni boshladilar. 1 kg kolumbitdan ular molibden, volfram, ruteniy va osmiy bilan boyitilgan 0,2 g mahsulotni ajratib oldilar. Ushbu mahsulotda atom raqami 75 bo’lgan element har akterli rentgen spektrlari yordamida topilgan va Noddaki 1925 yilda kashf etilganligi haqida xabar bergan va elementni reniy deb atashdi. Keyinchalik, 1927 yilda Noddaki, muhim konsentratsiyalarda (yuzdan bir foizi) reniy molibdenit tarkibida bo’lganligini aniqladi, shundan element miqdori, uning birikmalarining kimyoviy xossalari va metall olishiga imkon beradigan miqdorda ajratilgan. Germaniyada reniy va uning birikmalarining oz miqdorda ishlab chiqarilishi birinchi marta 1930 yilda Mansfeld zavodida paydo bo’lgan , bu yerda molibdenit aralashmasi bo’lgan mis slanetslarni eritish jarayonida hosil bo’lgan pechdan reniy olingan. MDHda reniy ishlab chiqarish 1948 yilda paydo bo’ldi.