Kirish Molibden metallining tabiatda tarqalishi va uning sanoatda tutgan o’rni Asosiy qism

• Kirish
• Molibden metallining tabiatda tarqalishi va uning sanoatda tutgan o’rni
• Asosiy qism
• Molibden ishlab chiqarish texnologiyasi.
• Molibden konsentratlarini qayta ishlash usullari
• Molibden konsentrantlarini ammiak bilan tanlab eritish jarayoni
• Ammiakli eritmani yondosh elementlardan tozalash
• Xulosa
• Foydalingan adabiyotlar

Kirish

• Molibden (Molybdenum) Mo, A = 95,94. Molibden yer po‘stlog‘ining 0,001 foizini tashkil etadi. Uni 1778- yilda Sheyele topgan. Molibdenning 7 ta tabiiy izotopi ma’lum, 11 ta sun’iy izotopi olingan. Molibdenning minerallari orasida eng muhimi va eng ko‘p uchraydigani molibdenit MoS2 (yaltiroq molibden). Hamdo‘stlik mamlakatlarda molibden rudalari Rossiya, Qozog‘iston va 0 ‘zbekistonda uchraydi.
• Molibden minerallari AQSH, Norvegiya va Marokashda ham ko‘p. Sof molibden olish uchun MoS2 yondirilib, MoO3 hosil qilinadi:
• 2MoS2 + 7O2 = 2 MoO3 + 4SO2

• Keyin MoO3vodorod bilan qaytarilib, Mo olinadi. Alyuminotermiya usuli bilan ham molibden olish mumkin. Molibden kumushday oq va yaltiroq metall, kukun holidagisi
• kulrangdir. Uning solishtirma og‘irligi 10,2 ga teng; ts = 2620°C,
• tqay = 4700°C. Odatdagi haroratda Mo barqaror, lekin 600°C gacha
• qizdirilganda MoO3hosil bo‘ladi, Mo xlorid kislotada, suyultirilgan sulfat kislotada va konsentrlangan qaynoq sulfat kislotada eriydi. Elektr lampochkalarining volfram tolasi molibdendan yasalgan simlarga o'rnatiladi. Mo yuqori harorat hosil qilinadigan elektr
• pechlarida, rentgen nayida va radio lampalarida ishlatiladi.

Molibdenning eng ko‘p miqdori (taxminan 90 foizi) korroziyaga va o‘tga chidamli elastik po‘latlar tayyorlashga ketadi. Buning uchun molibden rudasiga temir va koks aralashtirilib, elektr pechlarida qizdiriladi, bunda temir bilan molibden qotishmasi — ferromolibden hosil bo'ladi, undan esa molibdenli po‘latlar tayyorlanadi.

• Molibdenning eng ko‘p miqdori (taxminan 90 foizi) korroziyaga va o‘tga chidamli elastik po‘latlar tayyorlashga ketadi. Buning uchun molibden rudasiga temir va koks aralashtirilib, elektr pechlarida qizdiriladi, bunda temir bilan molibden qotishmasi — ferromolibden hosil bo'ladi, undan esa molibdenli po‘latlar tayyorlanadi.
• Bunday po‘latlar aviatsiya sanoatida, avtomobilsozlikda, tezkesar asboblar, kimyo uskunalari ishlab chiqarishda va harbiy texnikada ishlatiladi.
• Mo o ‘z birikmalarida 2, 3, 4, 5 va 6 valentli bo'ladi. Eng ahamiyatli va barqaror birikmalari 6 valentli Mo birikmalaridir Molibden oksidi — MoO3, yuqorida aytilganidek, MoO2 yondirilganda yoki Mo qizdirilganda hosil bo‘ladi. U oq poroshok
• bo‘lib, suvda oz eriydi, ammo konsentrlangan qaynoq sulfat va xlorid kislotada, shuningdek, ammiakda yaxshi eriydi. MoO3 ga muvofiq keladigan kislota molibdat kislota H2MoO4 dir. H2MoO4 — oq kukun bo‘lib, suvda juda oz eriydi. Lining
• tuzlari molibdatlar deb ataladi. Molibdatlar rangsizdir. H2MoO4 da amfoterlik xossalari bor, u ishqorlarda va ammiakda erib, molibdatlar hosil qiladi, kislotalarda ham eriydi; kuchsiz kislotada
• eriganda
• Molibden rudalari hududiy va genetik jihatdan intruziv jinslar (mismolibdenli turi monotsit, granodiorit, granosiyenitlar; monometall molibdenli turi biotitshox aldamchili granitlar; volframmolibdenlisi leykokrat kamroq ishqorli granitlar) bilan bogʻliq.