NH4+ + NH2- hosil bo‘Igan NH4+ va NH2- vodorod ftorid dissotsilanganda 2 H2F2 ↔ H3F2+ + HF2- hosil bo'lgan H3F2+ va HF2- sirka kislota dissotsilanganda 2 C H 2C O O H ↔ C H 3C O O H2+ + C H 3C O O - ho sil b o 'lg a n C H 3C O O H2+ va C H 3C O O - su lfat k islo ta dissotsilanganda 2H2SO4 ↔H3SO4+ +HSO4- hosil bo'lgan H3SO4+ va HSO4- ionlar lioniy va liat ionlariga misol bo'la oladi. - Solvosistema nazariyasi. Suvdagi eritmada KOH qanday kuchli asos bo'lsa, suyultirilgan ammiakda KNH2 (kaliy amid) shunday kuchli asos hisoblanadi. Kaliy amid va kaliy gidroksid ham tegishli erituvchilar muhitida fenolftaleinni qizil rangga bo'yaydi (kuchli ishqorlaming xossasi), kislotalarni birday neytrallaydi va elektr tokini yaxshi o'tkazadi. Suyultirilgan ammiak muhitida NH4C1 suvdagi HCl (KHC1=1,6 ·106) singari kuchli kislotadir. Ammoniy xlorid va xlorid kislotalarning birday kuchli kislotaligini isbotlash uchun ulami tegishli erituvchilarda asoslar bilan neytrallash kerak. Binobarin, kislota va asoslik xossalarini faqat H+ va OH- ionlari namoyon qilib qolmasdan, boshqa ionlar ham namoyon qilar ekan. Kislota va asoslarning ayrim neytrallash reaksiyalari natijasida erituvchi molekulalari hosil bo'ladi. Masalan, suvda HCl+NaOH ↔NaCl+H2O , suyultirilgan ammiakda NH4C1+KNH2 ↔KC1+2NH3, suvsiz sirka kislotada HC104 +CH3 COONa ↔NaC104+CH3C OOH
- Solvosistema nazariyasiga asosan suvli eritmalardagi akvobirikmalaming va boshqa eritmalardagi birikmalaming reaksiyalari orasida juda katta o'xshashlik bor. Solvosistema nazariyasiga binoan kislotalar deb, berilgan erituvchi kationiga mos kation va asoslar deb, erituvchi anioniga mos anion hosil qiladigan moddalarga aytiladi. Masalan, ammiak NH4+ va NH2- ionlarini hosil qiladi, suyultirilgan ammiak eritmasida NH4C1 NH4+ ionini hosil qilgani uchun kislota, KNH2 esa shu eritmada NH2- ionini hosil qilgani uchun asosdir. НСЮ4 sirka kislota eritmasida CH3 COOH2+ kationini hosil qilgani uchun kislota va CH3COONa tegishli atsetat ionini hosil qilgani uchun asosdir. Bu nazariyaning asosiy kamchiligi ionlashmaydigan erituvchilar muhitida kislota va asoslikni tushuntirib berolmasligidir
- Kislota va asoslarning klassik nazariyasi berilgan modda turli erituvchilarda eriganda sodir boladigan bir qator hodisalarni tushuntirib berolmaydi. Masalan: NH4C1 suvda NH4+ va Сl ionlariga dissotsilanadi, ya’ni boshqa tuzlarga o ‘xshaydi, shu bilan birga, uning suyuq ammiakdagi eritmasi, bu eritmalarda H+ ionlari bo‘lmasa ham, kislotalarga xos barcha xususiyatlarni, hatto vodorod ajratib chiqarish bilan metallarni eritish kabi xususiyatini ham namoyon qiladi. Mochevina CO(NH2)2 suvdagi eritmalarda neytral suyuq ammiakda kislota xossasiga, suvsiz sirka kislotada esa asos xossasiga ega. Suvli eritmalarda juda kuchli nitrat kislota suyuq HF da yoki suvsiz H2S 04 da eriganda asos xossali bo‘lib qoladi. Elektrolitik dissotsilanish nazariyasiga zid bo‘lgan bunday holatlami ko'plab keltirish mumkin.
- Bu nomuvofiqliklami tushuntirish uchun bir qancha nazariya ilgari surildi. 1923-yilda Brensted-Lourining protolitik nazariyasi ancha keng tarqaldi. Bu nazariyaga asosan protonlar berish xususiyatiga ega bo‘lgan moddalar kislotalar
Do'stlaringiz bilan baham: |
