Hisob turlarida qullaniladigan o'lchov berliklari Reja

3.Buxgalteriya hisobini tashkil qilish etikasi.
Ho‘jalik yurituvchi sub’ektlarda yuritilayotgan hisob siyosati o‘ziga xos printsiplarga amal qilishi kerak.
Buhgalterlar yetuk hulqli bo`lishi kerak. CHunki ularning informatsiyasi foydalanuvchi uchun ishonarli va albatta qaror qabul qabul qilishda foydali bo`lishi kerak.Boshqaruvchilar va ishchilar biznes foaliyatida va boshqaruvda yetuk hulqi bo`lishi kerak. Boshqachasiga unday bo`lmasa hech kim biznesga pul qarz berishi yoki invititsiya kiritishni hohlamaydi. Etika odamlarning birligi yo`lidagi ahloqiy pirinsiplardir.
2004- yilning iyunida Birinard Li Modof Amerika tarihidagi eng katta qallolbliklardan biri yuzlab minglab investorlarga firib bergani uchun 150 yilga qamoq jazosiga tayinlandi. Madofning qallobligi bir necha o`n yillar oldin u fonziy shema o`zining investorlik kompanyasi boshlagan. Fonzi shemasida investitsya boshqaruvchisi yangi investorlardan olgan fondlarini eski investorlarga to`lagan. Aslida investitsalarni qaytarilishi haqiqiy faoliyatga asoslangan bo`lishi kerak.
Invetitsya boshqaruvchi yangi investorlarni jalb qilgani uchun u eski investorlarga to`lash uchun yangi fondlarga ega bo`lgan va firibni davom ettitrgan. Investitsyalar boshqaruvi yangi investorlarni tugatganidan so`ng fonzi shemasi tes qulay ish boshladi va Madofning mavqyi mashhurligi va shahsiy investorlar bilan aBloqasi tugadi.¹
Shu kabilarni bartaraf etish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Bux­galteriya Hisobi Milliy Standartlarining (BHMS) birinchi sonli standartida buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotning printsiplari sifatida quyidagilar keltirilgan:

• ikki yoqlama qayd etish usuli bilan hisob yuritish;

  
  

• uzluksizlik;

  
  

• xo‘jalik muammolari, aktivlar va passivlarni baholash;

  
  

• ishonchlilik;

  
  

• ehtiyotkorlik;

  
  

• mazmunning shakldan ustunligi;

  
  

• ko‘rsatkichlarning qiyosiyligi;

  
  

• moliyaviy hisobotning betarafligi;

  
  

• aktivlar va majburiyatlarning haqiqiy bahosi;

  
  

• hisobot davri daromadlari va xarajatlarining mosligi;

  
  

• tushunarlilik;

  
  

• ahamiyatlilik;

  
  

• muhimlilik;

  
  

• haqqoniy xolis taqdim etish;

  
  

• tugatilganlik;

  
  

• izchillik;

  
  

• o‘z vaqtidalik;

  
  

• offseting (moddalarning o‘zaro qoplanishi);

  
  

• xolislik.

  
  

Hisoblash. Daromadlar va xarajatlar buxgalteriya hisobida e’tirof etiladi va kelgan davrda tushishi yoki paydo bo‘lishiga qarab (pul mablaglarini olish yoki to‘lash asosida emas) moliyaviy hisobotlarda aks ettiriladi.