Hisob va audit fakulteti “buxgalteriya hisobi ” kafedrasi
Ikkinchi bobni yoritishda quyidagi xulosaga keldik
Download 0.81 Mb. Pdf ko'rish
|
iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida koxonalarda moliyaviy natijalar hisobi va tahlili
- Bu sahifa navigatsiya:
- III BOB KORXANALARDA MOLIYAVIY NATIJALAR VA ULARGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR TAHLILINI RIVOJLANTIRISH YO’NALISHLARI
- 1-jadval “Oltin Jun” korxonasining 2014 yildagi asosiy faoliyat foydasi va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili 4
- 4-rasm. Sof foydaning shakllanishi omilli tahlilining strukturaviy- mantiqiy modeli. 5
- 3-jadval “Oltin Jun” korxonasida 2014 yildagi sof foydaning shakllanishi va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili 7
Ikkinchi bobni yoritishda quyidagi xulosaga keldik: O z R p z q ayrim q, z z , hisobotning ichki va tashqi foydalanuvchilarini va bozor iqtisodiyoti sharoitida buxgalteriya hisobi prinsiplariga, shu jumladan balans va moliyaviy natijalar talablariga javob beradigan yangi soddalashtirilgan moliyaviy hisobot shakllarini ishlab chiqish lozim. Moliyaviy hisobotni tuzishda moliyaviy natijalarning yuzaga chiqishi va q - bel z . M f q z . U z q
berilishi lozim. Moliyaviy natijalarni shakllantirish va sof foydani oshirishda iqtisodiy tahlilning ahamiyati, bugungi kundagi naqadar zarurligi yoritib berildi. Tahlil z z f q z asosida tasniflab beril . S z f f z ketma-ketlikda amalga oshirish tahlil ishlarini soddalashtirishda va ishonchli natijalarga erishishda xizmat qiladi.
48
ULARGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR TAHLILINI RIVOJLANTIRISH YO’NALISHLARI 3.1. Asosiy faoliyat moliyaviy natijalarining shakllanishi va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili Mamlakatimizda iqtisodiyotni modernizatsiya qilishni amalga oshirishda investitsiyalarni jalb etish, avvalo, ichki manbalarni safarbar etish hisobidan iqtisodiyotimizning muhim tarmoqlarini jadal modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jihozlash, transport kommunikatsiyalarini yanada rivojlatirish va f z p q aylandi. Hozirda dolzarb vazifalarimizdan biri qulay investitsion muhit yaratish va bunda iqtisodiyotning real sektori - f p yanada oshirish hisoblanadi. Investorlarni jalb etadigan eng muhim omillar bu q koeffitsientlarning ijobiy va istiqbolli darajada bo . Y q ff q f , ff , sabablarini .U q . O f p f z z . Z , q f q p , firma va kompaniyalar uchun bu darajaga qanday erishish mumkinligi muhim hisoblanadi va bu omilli tahlil asosida amalga oshiriladi. O , , ini aniqlash iqtisodiy tahlilning 2 ta usuli orqali amalga oshiriladi: · oddiy- ;
49
· iqtisodiy-matematik usullar; Oddiy- xulosalarni bersa, iqtisodiy-matematik usullar har bir omilning aniq summalardagi f z q z q . Asosiy faoliyatning boshqa jarayonlaridan daromad va xarajatlar tahlilida asosiy ishlab chiqarish faoliyatining mahsulot ish va xizmatlarni sotishdan tashqari faoliyatlardan ol . A f q p p daromadlar va xarajatlar deb ham aytiladi. Operatsion xarajatlar va daromadlar qatoriga boshqa sotishlardan olingan q kiradi.
Korxonaning boshqa operatsion xarajatlariga quyidagilar kiradi: kadrlar tayyorlash va ularni qayta tayyorlash xarajatlari, loyiha va qurilish-montaj ishlarida chalalikni bartaraf etish xarajatlari, maslah z q , z , f z q q q q olishlarni tashkil etish tadbirlari xarajatlari, shahar obodonchilik ishlari va qishloq q , p q , , , q q , qariyalar va nogironlar uylari, bolalar maktabgacha tarbiya muassasalari, , p , q q q q q xarajatlari, ba z , , , , , q , , , q
50
q ga ajratmalar, zararlar, jarimalar, penyalar va boshqa xarajatlardan iboratdir. Asosiy ishlab chiqarish faoliyatidan olingan boshqa daromadlarga quyidagilar kiradi: · q z f q p ; · hisobot yilid q f ; · z q ; · asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar va boshqa mol-mulklarni sotishdan olingan daromadlar; · p qarzlarni hisobdan chiqarishdan olingan daromadlar; · tovar- q ; · davlat subsidiyalaridan daromadlar; · xolisona moliyaviy yordam; · boshqa operatsion daromadlar. 1- , Oltin Jun f f 17 . A f f f z , z , z , z q p z q . Q q z: 1. S f . z , q z q z . N z f q , q z q z q . O 2 12 z f 7 % . I f olatda q : 51
2 , 95631
074 , 1 9 , 102707
T z : 1 27 7, - 95631,2 = 7076,7 T q z : 6 1,2 - 109183,2 = -13552 1-jadval “Oltin Jun” korxonasining 2014 yildagi asosiy faoliyat foydasi va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili 4 K Satr raqami
Haqiqatda Farqi
Sof tushumdagi ulushi, % Ffarqi O Hisobot yili O
yil Hisobot
yili Mahsulot sotishdan sof
tushum 010
229848 218898
-10950 100
100 - Sotilgan mahsulot tannarxi 020 90397
78279 -12118
39,3 35,7
-3,6 Yalpi foyda 030 139451
140619 1168
60,7 64,3
3,6 Sotish
xarajatlari 050
- - - - - - M xarajatlar 060 87894
95275 7381
38,3 43,6
5,3 Boshqa
operatsion daromad
va xarajatlar 070-090 38038
38455 417
16,6 17,6
1,0 Asosiy faoliyat foydasi(030- 050-060-
070+090) 100
13519 6889
-6630 5,9
3,2 -2,7
T f f q z: A) tushumning narx h z : 37 ,
100 3 , 8 * 7 , 7076
нарх Т
4 O J asosida muallif ishlanmasi 52
B) tushumning miqd z : 8 , 1124 100 3 , 8 * 13552
Т
2. M f f q z: 3 , 6573 100 4 , 6 ) ( * 9 , 102707 Таннарх
. S f q z: 37 , 1417 100 38 , 1 * 9 , 102707
Сх
. M f q z: 5 , 133 100 13 , 0 * 9 , 102707
Мх
. q p f q z: 78 , 30 100 029
, 0 ) ( * 9 , 102707
U q , z f f 87, 7 , q z f 112 ,8 , f 6 7 , , z f 1 17, 7 , z f 1 , q p z f ,78 . J f f 1 ,78 ( 87,37- 1124,8+6573,3-1417,37-1 , + ,78) . A f f q q .L f kichlardan biri rentabellik . X q z 53
q q hisoblanadigan sof foydaga nisbatan aniqlanadi. Tahlil davomida rentabellik - q f f f .
S f f q f f alaydigan muhim q . z z f f f z . S f f q a baho berish korxona samaradorligini oshirishga olib keladi. Korxona ixtiyorida q f f f f . U q q f f ( ) q boshqa soliqlar va ajratmalar summasini chegirish asosida aniqlanadi. Sof foyda , , z z . M q barcha ichki va tashqi a f . f f z quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: · , z z ; · mahsulot, ish va xizm z ; · , z q z ; · z ; · f f z z ; · f q f z z ; · f q q z hakozolar. 54
T f f z q q q . U z q f yuzasidan ichki ( -rasm). Foyda miqdorini tahlil etishda gorizontal va vertikal tahlil metodlari muhim . Gorizontal tahlil natijalari asosidagi hulosalar: - ( , ) (0,92) ga p , pasayishiga olib kelgan;
4-rasm. Sof foydaning shakllanishi omilli tahlilining strukturaviy- mantiqiy modeli. 5
5 B.Xasanov . Boshqaruv hisobi. Darslik 2011 y Mahsulot (ish, xizmatlar) sotihsdan foyda Daromad solig`I to`lagunga qadar foyda Daromad solig`I to`lagunga qadar foydada sof foyda ulushi
To`langan foizlar Investitsion va moliyaviy faoliyatdan foizlar shalidagi daromadlar Favqulodda faoliyatlardan moliyaviy natijalar
Sof foyda Foydadan soliq Boshqa soliqlar 55
f f (1 ) , p f (1 8) q q z f ; sotishdan kelgan tushumning (0,95) p f (1 8) q q olib kelgan; sotishdan kelgan tushumning davr xarajatlariga nisbatan yuqori q ,1 . ( 72, -435,9. 1,440) olib kelgan.
baho beriladi. 2-jadval “Oltin Jun” korxonasining 2014 yildagi sof foydasining gorizontal tahlili 6 K
O
yil
Hisobot yili Hisobot yili - yilga nisbatan, %
Maxsulot (tovar, ish va xizmat)larni sotishdan sof tushum
229848 218898 0,95
Sotilgan maxsulot (tovar, ish va xizmat) tannarxi
90397
78279 87
Yalpi foyda (1 satr-2 satr)
139451 140619 108
Balans aktivi
109827 101639 92
Davr xarajatlari
87894 95275 108
Sof foyda
6425 6769 105
6 O J asosida muallif ishlanmasi 56
- F q f p f , , f q , f f , f , f f , favqulodda foyda va zararlarning tutgan qq q . 3- , f erishgan. Mahsulot (ish, z ) p f 1 . L 12 ,8 (2 .1 : 1682, ) f z etgan.
3-jadval “Oltin Jun” korxonasida 2014 yildagi sof foydaning shakllanishi va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili 7
T № Ko`rsatkiclar O`tgan yil
Hisobot yili O`zgarishi mln Soliq
to`lagun ga qadar foydaga nisbatan
,% mln
Soliq to`lagun
ga qadar foydaga
nisbatan, % Mln so`m O`tgan yilgi soliq to`lagunga qadar foydaga
nisbatan,%
A 1 2 3 4 5 6 1 Mahsulot (tovar, ish va xizmat)larni sotishdan p f
1682,3
700,7 2099,9
476,1 +417,6
+173,9 2 Davr xarajatlari va asosiy faoliyatning boshqa -691,8
-288,1 792,2
-179,6 -100,4
-41,8
7 O J asosida muallif ishlanmasi 57
jarayonlaridan daromadlar
3 Asosiy faoliyatning foydasi (1satr 2 satr)
990,5
412,6 1307,7
296,5 +317,2
+132,1 4 Moliyaviy faoliyat (+) harajatlar (-)
-752
-313,3 -866,7
196,5 -114,7
-47,7 5 U faoliyatining foydasi (3 satr+4 satr)
238,5
99,3 441
100 +202,5
+84,4 6 Favqulodda foyda (+) yoki zarar (-)
+1,6 +0,7 - - -1,6 -0,7
7 D (f ) q f ( satr 6 satr)
240,1
100 441
100 +200,9
+83,7 8 Foydadan soliq va boshqa ajratmalar
208 86,6 328,4
74,5 +120,4
+50,1 9 Sof foyda (7 satr - 8 satr) 32,1
13,4 112,6
25,5 +80,5
+33,6
S f f q 1 7,7 . , 1 2, f z q . Korxonada foydani yanada oshirish imkoniyatlari mavjud. Masalan, D , f q ( ) z 1 , . ,1 foizga ortgan. Moliyaviy faoliyatd z 7 2, . 866,7 . q , 1 1,2 f z . S q q f q 2 , . 8 ,6 f z) gan holda, foydadan soliq va ajratmalar 58
12 , . 7,8 f z , f f 8 , . . S f f z q -jadvalga joylashtiramiz. Download 0.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling