Key words: sugar content, leaf, root fruit, green mass, leaf plate, leaf surface.
Кириш: Республикамиэда аҳоли сони тобора ортиб бораётгaнлигини ҳисобга олгаи
ҳолда озиқ –овқат хавфсизлигини таъминлаш ҳамда шакар ва шакар маҳсулотларига бўлган
талабни қондириш четдан келтириладиган (импорт) шакар хажмини камайтириш ва уни имкон
қадар ишлаб чиқаришни янада йўлга қўйиш учун қанд лавлагининг серҳосил, тизмалар ва
навларини яратиш ва илмий тадқиқотлар олиб бориш долзарб илмий муаммолардан бири
саналади.
Н.И. Вавилов генетик-селекцион ишларнинг муваффақияти бошланғич манбаларни
тўғри танлаш кекраклигини таъкидлаб ўтганлар. Қанд лавлагининг генетик-селекцион
ишларида бошланғич манба учун танлаб олинган навларнинг хилма-хиллигига эътибор
қаратиш лозим. Бошланғич манба - тадқиқот учун танлаб олинган , бир турга мансуб генетик
жихатдан хилма -хил бўлган ўсимликлар гуруҳидан иборатдир [1]
Тадқиқот манбаи ва услублари: Ўсимликлар генетик ресурслари илмий – тадқиқот
институти, қишлоқ хўжалиги экинлари генетик ресурсларининг миллий генбанки
коллекциясидан олиб келинган қанд лавлагининг Местная ва Диёр (Ўзбекистон) хориж қанд
лавлаги намуналари Немерчанская-030 (Украина), Red Claid (Нидерландия), Новелла (Дания),
Лара (Сербия), Опух (Болгария), Дружба (Россия), Виктория (Молдавия) навларидан
фойдаланилди. Нав намуналарининг уруғлари тажриба майдонига экилди. Экиш схемаси
70(20)×8 см (70 см – марзалар, 20 см – марза устидаги қаторлар кенглиги) ва фенологик
кузатувлар олиб борилди. Олинган намуналар лаборатория шароитида ўрганилиб,
қуйидагилар аниқланади:
Баргларнинг: а)
сони, дона; б)оғирлиги, г; э) кенлиги ва узунлиги, см;
ж) юза майдони, см2; в) банди узунлиги, см; г) банди оғирлиги, г. [3]
___________XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMАSI –6-1/2023
Do'stlaringiz bilan baham: |
