Hosila tushunchasiga keltirilgan misollar Hosila

Hosilaning geometrik va mexanik ma’nolari
Egri chiziqqa o‘tkazilgan urinma haqidagi masalada urinmaning burchak koeffitsiyenti uchun ushbu

tenglik hosil qilingan edi.
Bu tenglikni ko‘inishda yozamiz, ya’ni   hosila   funksiya grafigiga   nuqtada o‘tkazilgan urinmaning burchak koeffitsiyentiga teng. Bu jumla hosilaning geometrik ma’nosini ifodalaydi.
To‘g‘ri chiziqli harakat haqidagi masalada ushbu

limit hosil qilingan edi.
Bu limitni  ko‘rinishda yozamiz, ya’ni material nuqta harakat qonunidan  vaqt bo‘yicha olingan hosila material nuqtaning  vaqtdagi to‘g‘ri chiziqli harakat tezligiga teng. Bu jumla hosilaning mexanik ma’nosini ifodalaydi.
Umulashtirgan holda, agar   funksiya biror fizik jarayonni ifodalasa, u holda  hosila bu jarayonnig ro‘y berish tezligini ifodalaydi deyish mumkin.
Bu jumla hosilaning fizik ma’nosini anglatadi.
Egri chiziqqa o‘tkazilgan urinma va normal tenglamalari
funksiya bilan aniqlangan egri chiziqqa  (bu yerda  )  nuqtada o‘tkazilgan urinma tenglamasini hosilaning geometrik ma’nosidan keltirib chiqaramiz.
Urinma   nuqtadan o‘tadi. Shu sababli uning tenglamasini ko‘rinishda izlaymiz. Hosilaning geometrik ma’nosiga ko‘ra
.
Bundan
(7)
urinma tenglamasi kelib chiqadi.
Egri chiziqqa o’tkazilgan normal deb, urinish nuqtasida urinmaga perpendikulyar bo‘lgan to‘g‘ri chiziqqa aytiladi.
Egri chiziqqa  nuqtada o‘tkazilgan normal shu nuqtada o‘tkazilgan urinmaga perpendikulyar bo‘lgani sababli 
.
Bundan
(8)
normal tenglamasi kelib chiqadi (agar  bo‘lsa).


Adabiyotlar ro’yxati

1. Jabborov N.M., Aliqulov E.O., Axmedova Q.S. Oliy matematika. 1, 2 qismlar. Qarshi, 2010.

2. Баврин И. И. Высшая математика для химиков, биологов и медиков: учебник и практикум для прикладного бакалавриата. 2-е изд., испр. и доп. М.: Издательство «Юрайт», 2016. – 329 с.
3. Минорский В. П.Сборник задач по высшей математике: учебное пособие для втузов. 15-е изд. М.: ФИЗМАТЛИТ, 2010. – 336 с.
4. Высшая математика для зкономистов (Под редакцией проф. Н.Ш. Кремера). Москва. “Банк и биржа”, 2010г.
5. Мамуров Б.Ж. Иктисодчилар учун математика. II кисм. Бухоро, 2005.