Hozirgi o ’zbek adabiy tili

51. Quyidagi so‘zning kirill va lotin-o‘zbek vozuvlarida yozilishi qaysi qatorda
to ‘g‘ri ko'rsatilgan?
A. Муътадил, motadil.
B. М^тадил, m o’tadil.
D. Мутадил, m o‘tadil.
E. Муътадил, m o‘tadil.
52. Qaysi qatorda so'zlar to‘g ‘ri yozilgan?
A. Бугдой ранг, кеча-ю кундуз. Bug‘doy rang, kecha-yu kunduz.
B. Бугдойранг, кечаю кундуз. Bug‘doyrang, kechayu kunduz.
D. Бугдой-ранг, кечаю кундуз. B ug‘doy-rang, kechayu kunduz.
E. Бугдой ранг, кечаю кундуз. Bug‘doyrang, kecha-yu kunduz.
53. Qaysi qatorda so'zlar to‘g ‘ri yozilgan?
A. Кувир, quvir.
B. Кувур, quvir.
D. Кувур, quvur.
E. Кувир, quvur.
54. Qaysi qatorda ot va fe’llar to‘g‘ri yozilgan?
A. Шовил, шовилламок. Shovil, shovillamoq.
B. Шовул, шовулламок. Shovul, shovullamoq.
D. Шовил, шовулламок. Shovil, shovullamoq.
E. Шовул, шовилламок. Shovul, shovullamoq.
55. Qaysi qatorda otning jo'nalish kelishigidagi shakli to‘g‘ri yozilgan?
A. Токка, toqqa.
B. Токга, toqga.
D. Токка, toqga.
E. Токка, tog‘ga.
56. Qaysi qatorda birikmali nom to‘g ‘ri yozilgan?
A. Мустакиллик Куни, Mustaqillik Kuni.
B. Мустакиллик Куни, Mustaqillk kuni.
D. Мустакиллик куни , Mustaqillik Kuni.
E. Мустакиллик куни, Mustaqillik K u n i.
57. Qaysi qatorda ko‘chirish qoidasiga amal qilingan?
A. X-M. Абдул-лаев, H.M. Abdul-layev.
B. X-M.-Абдуллаев , H.M-Abdullayev.
D. X,M. Аб-дуллаев, H.M. Ab-dullayiv.
E. A va D.
58. Qaysi so‘zning talaffuzidagi o‘zgarish m a’no o ‘zgarishiga olib keladi?
A. “ Kisht” so'zida.
В. “To‘rt” so‘zida.
D. “ G ‘isht” so ‘zida.
E.”Dasht” so‘zida.
59. Qaysi qatordagi so‘zlarning talaffuzida dissimilatsiya hodisasi sodir bo'ladi?
A. Ittifoq, muddat.
B. Zarur, izzat.
D. Uchta, maqtanmoq.
E. G‘urur, yomg‘ir.
60. Talaffuzda uslubiy maqsadga ko‘ra geminatsiya hodisasiga uchragan so'zlar qatorini toping.
A. Rossa, mazza.
B. Ikki, qattiq.
D. Achchiq, oppoq.
E. Muhabbat, marra.
2-VARIANT
Kir ish. Fonetika va fonologiya
1. Oppozitsiyadagi differensial belgilar korrrelatsiyada birlashtiruvchi belgiga aylanadiini?
A. Yo‘q.
B. Ha.
D. Unlilarda - ha, undoshlarda - yo‘q.
E. Undoshlarda - ha, unlilarda - yo'q.
2. Fonema ottenkalaridan birining o'rnida ikkinchisini qo'llab bo'ladimi?.
A. Ha.
B. Yo'q.
D. Q o'llab bo'ladigan va qo'llab boMmaydigan holatlar bor.
E. A va B.
3. Transkripsiyaning qanday turlari bor?
A. Fonetik transkripsiya.
B. Leksik transkripsiya.
D. Fonematik transkripsiya.
E. A va D.
4. Hozirgi o'zbek tili vokalizmiga oid qanday masalalar munozarali bo'lib qolmoqda?
A. Unlilarning fonologik relevant belgilarini baholash masalasi.
B. Hozirgi o'zbek tili vokaiizmida kontrast juftliklam m g bor-yo'qligi masalasi.
D. Eski o'zbek adabiy tilidagi 9 unlining hozirgi o'zbek adabiy tiliga munosabati masalasi.
E. Barchajavoblar to'g'ri.
5. Labial undoshlarning qanday turlari bor?
A. Lab-lab, tab-tish.
B. Lab-tish, til-tish.
D. Lab-lab, til oldi
E. Lab-lab, dental-dorsal
6. Artikulatsiya usuiiga ko‘ra undosh fonemalarning guruhlanishi qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A. Til oldi, portlovchi, jarangli, shovqinli.
B. Lab-lab, sirg‘aluvclil, jarangli, shovqinli.
D. Portlovchilar, sirg‘aluvchilar, affrikatalar (qorishiq undoshiar), nazai tovushlar (yumuq fokusli burun tovushlari), titroq tovush.
E. Til oldi dorsal, til oldi alveolar, til oldi tanglay undoshlari.
7. Sonantlar shovqinlilardan qanday farqlanadi?
A. Sonantlar faqat ovozdan tarkib topadi, shovqinlilarda ovoz bilan birga shovqin ham qatnashadi.
B. Sonantlarda rezonator tonlar qatnashmaydi, shovqinlilarda esa rezonator
tonning b o iish i shart.
D. Sonantlarda ovoz shovqindan ustun bo’ladi, shovqinlilarda esa shovqin ko‘p, ovoz kam bo’ladi yoki ovoz butunlay qatnashmaydi.
E. A va B.
8. “Uf” so‘zida qanday fonetik hodisa sodir bo‘lgan?
A. Lab-tish “f ’ undoshi lablashgan “u” ning ta ’sirida lab-lab “f ! ga aylangan. Bu hodisa tilshunoslikda

A…… spirantizatsiya
B. . . . akkomodatsiya deb ataladi.
D. . . . assimilatsiya deb ataladi.
E. . . . eliziya deb ataladi.
9. Birorta > bironta. Bunda qanday fonetik hodisa sodir bo‘lgan?
A. Assimilatsiya.
B. Dissimilatsiya.
D. Akkomodatsiya.
E. Metateza.
10. So‘z tarkibidagi ikkita bir xil bo‘g ‘indan birining talaffuzda tushib qolishi (morfofonologiya > morfonologiya kabi) qanday fonetik hodisa sanaladi?
A. Austeza,
B. Prokopa.
D. Eliziya.
E. Gaplologiya.
11.Fonema qatori nima?
A. O ’zaro zidlashish munosabatida bo’lgan ikki fonema.
B. Bir fonemaning turli pozitsiyadagi ko’rihishlari (ottenkalari).
D. Bir farqlamish belgisi asosida uyushib kelgan oppozitsiyaiar qatori.
E. Bir xil integral belgiga ega bo’igan bir necha fonema.
12. Fonemalarning majburiy va fakultativ ottenkalari tog’ri ta’riflangan qatorlarni aniqlang,
A. Majburiy ottenkalar - fonemalarning ayrim kishilar taiaff'uzidagi o ’ziga xos ko’rinishlari.
B. Fakultativ ottenkalar fonemaning bir xil fonetik qurshovdagi ikki xil
ko’rinishi.
D.Majburiy ottenkalar-fonem alarning so’z tarkibidagi yoki nutq oqimidagi
fonetik qurshov ta’sirida yoxud m a’lum fonetik pozitsiya talabi bilan
o’zgargan ko’rinishlari.
E. В va D.
13. Eliziyaga to‘g‘ri ta’rif berilgan qatorni aniqlang.
A. So‘z tarkibidagi bir xil tovushlardan birining boshqa tovush ko‘rinishiga
o‘tishi.
B. Unli bilan tugagan so'zga unli bilan boshlangan so‘zning qo‘shilishi
natijasida birinchi so'zoxiridagi unlining tushib qolishi.
D. Unli fonemaning urg‘usiz bo‘g ‘inda kuchsizlanishi.
E.Yasama so‘z tarkibidagi ikkita bir xil bo‘g‘indan birining t^affuzda
tushib qolishi.
14. ‘‘Hozirgi o ‘zbek adabiy tili” fanining boMimlari qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A.Fonetika va fonologiya, areal lingvistika, tilshunoslikka kirish, semiotika,
grammatika, onomastika, morfologiya, leksikografiya.
B.Fonetika va fonologiya, grafika va orfografiya, dialektologiya, semasiologiya,
morfologiya, sintaksis, leksikologiya, onomasioiogiya.
D.Fonetika va fonologiya, grafika va orfografiya, orfoepiya, til tarixi,
frazeoiogiya, akustik fonologiya, tilshunoslik asosiari
E.Fonetika va fonologiya, grafika va orfografiya, orfoepiya, leksikologiya,
frazeoiogiya, leksikografiya, morfemika, so‘z yasalishi, morfologiya, sintaksis, punktuatsiya.