Islohotlar xususiy nashriyot sektorini ragʻbatlantirish va mustahkamlashga qaratilgan 1934-yilda chiqarilgan "Mualliflik huquqi toʻgʻrisida"gi qonun bilan ham mustahkamlandi. 1939-yilda Anqarada mualliflik huquqi, matbaa, savodxonlik darajasini oshirish borasidagi yutuqlar va ilmiy nashrlar kabi masalalarni muhokama qilish uchun 186 deputat ishtirokida Birinchi Turk nashrlari kongressi tashkil etildi.
Siyosiy va madaniy jihatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Islohotchilar taʼkidlaganidek, eski arab yozuvini oʻrganish yangi lotin alifbosiga qaraganda ancha qiyin boʻlgan[15]. Alifbo islohotidan soʻng savodxonlik darajasi haqiqatan ham sezilarli darajada oshdi, taxminan 10 % dan 90 % gacha, lekin bu oʻsishga boshqa koʻplab omillar ham hissa qoʻshgan, masalan, 1932-yilda Turk Til Jamiyatining tashkil etilishi, Maorif Vazirligining kampaniyalari, butun mamlakat boʻylab Xalq taʼlimi markazlarining ochilishi va Otaturkning savodxonlik kampaniyalaridagi shaxsiy ishtiroki.
Otaturk ham islohotning ramziy maʼnosi turk millatining „oʻz yozuvi va mentaliteti bilan jahon sivilizatsiyasi tomonida ekanligini koʻrsatish“ ekanligini izohladi[16]. Turkiyaning ikkinchi prezidenti İsmet Inönü lotin alifbosini qabul qilish sababini yana bir bor tushuntirdi:
Alifbo islohotini o‘qish va yozish qulayligi bilan bog‘lab bo‘lmaydi. Bu Enver Poshoning maqsadi edi. Biz uchun alifbo islohotining katta taʼsiri va foydasi shundan iboratki, u madaniy islohotlarga yo‘lni yengillashtirdi. Biz arab madaniyati bilan aloqamizni muqarrar ravishda yo‘qotdik[17].
Harflar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Quyidagi jadvalda turkcha harflar xalqaro fonetik alifboda ularga mos keladigan tovushlar bilan keltirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
