"Hududlarning raqobatbardoshlik reytingini baholash" (Qashqadaryo misolida) Ochilov Rahimjon

Baholash darajasi

1	Jahon raqobatbar-doshlik reytingi	Menejmentni rivojlantirish xalqaro instituti	Iqtisodiy samaradorlik Hukumat samaradorligi	Biznes samaradorligi Infratuzilma	Makrodarajada: davlatlararo
2	Hududlar raqobatbar-doshlik indeksi	Консорциум Леонтьевский центр – AV Group	Bozorlar Institutlar Inson kapitali Innovatsiya va axborot	Tabiiy resurslar Mintaqaning amaldagi kapitali Investitsiyalar, moliyaviy kapital	Mikrodarajada: hududlararo

Statistik ma'lumotlar bazasi

Baholash darajasi	O‘zgaruvchi Indekslar	Manba
Viloyatlararo	Iqtisodiy barqarorlik indeksi Moliyaviy va investitsiya faolligi indeksi Innovatsiyalar va texnologik darajalar indeksi Inson taraqqiyoti indeksi	Davlat statistika qo‘mitasi
Tumanlararo	Iqtisodiy barqarorlik indeksi Moliyaviy va investitsiya faolligi indeksi Inson taraqqiyoti indeksi	Davlat statistika qo‘mitasi

№	Baholash darajasi	Indekslar tavsifi		Manba
1	Viloyatlararo	Iqtisodiy barqarorlik indeksi Moliyaviy va investitsiya faolligi indeksi	Innovatsiyalar va texnologik darajalar indeksi Inson taraqqiyoti indeksi	Davlat statistika qo‘mitasi
2	Tumanlararo	Iqtisodiy barqarorlik indeksi Moliyaviy va investitsiya faolligi indeksi	Inson taraqqiyoti indeksi	Davlat statistika qo‘mitasi

Tadqiqot uslubiyoti
1-blok. Raqobatbardoshlikni miqdoriy va sifat jihatidan baholovchi ko'rsatkichlar guruhlarini shakllantirish.
- Iqtisodiy barqarorlik indeksi;
- Moliyaviy va investitsiya faolligi indeksi;
- Inson taraqqiyoti indeksi.
2-blok. Ko'rsatkichlarni taqqoslash uchun ularni qiymatlarini normallashtirish uchun nisbiy farqlar usuli. (метод относительных разностей)
3-blok. Ko’rsatkichlar tizimi bo’yicha o’rtacha qiymatni hisoblash orqali subindeks va indekslar aniqlab olinadi.
4-blok. Raqobatbardoshlik integral indeksi Pattern usulida aniqlab olinadi.
TAHLIL NATIJALARI
(Natijaga yo‘naltirilgan yondashuv bo’yicha)
TAHLIL NATIJALARIDA PAST KO‘RSATKICH OLGAN TUMANLAR

Tuman nomi	Ko‘rsatkich nomi	Indeks	Tumanlarning viloyat ko‘rsatkichiga nisbati	Tumanlar orasidagi o‘rni
Qamashi	Aholi jon boshiga sanoat ko‘rsatkichi	0,051	2,9 barobarga past	13
	O‘rtacha oylik ish haqi	0,001	1,4 barobarga past	15
	Aholini uy-joy bilan ta’minlash	0,173	1,2 barobarga past	13
Ko‘kdala	Aholi jon boshiga sanoat ko‘rsatkichi	0,000	9,4 barobarga past	16
	Aholi jon boshiga xizmat ko‘rsatish ko‘rsatkichi	0,000	4,3 barobarga past	16
	Iqtisodiyotning aholini ish bilan ta’minlash qobiliyati	0,520	1,1 barobarga past	15
	Aholi jon boshiga pul daromadlari	0,000	10,3 barobarga past	16
	Aholini uy-joy bilan ta’minlash	0,000	1,4 barobarga past	16
Yakkabog‘	Aholi jon boshiga sanoat ko‘rsatkichi	0,069	2,3 barobarga past	11
	Aholi jon boshiga xizmat ko‘rsatish ko‘rsatkichi	0,153	1,5 barobarga past	14
	Har 10 ming kishiga nisbatan kasalxona o‘rinlari	0,000	1,9 barobarga past	16

Xulosa
Tadqiqot natijasida iloyat hududlari 3 guruhga bo’lindi. Birinchi guruhga raqobatbardoshlik darajasi yuqori bo’lgan Qarshi shahri va G‘uzor, Muborak. Qarshi tumanlari (0,750 dan yuqori) kirgan, ikkinchi guruhga o’rta darajadagi 9 ta tuman hamda uchinchi guruhga Yakkabog‘, Qamashi va Ko‘kdala tumanlari (0,450 dan past) kirdi.
Uchinchi guruhga kirgan viloyatlarda asosan Iqtisodiy barqarorlik indeksi (YaHM aholi jon boshiga ko’rsatkichi, bandlikni ta’minlash), Inson taraqqiyoti indeksi (aholi jon boshiga pul daromadlari, o'rtacha oylik ish haqi) past ko’rsatkichlarni qayd etgan.
Past ko‘rsatkich olgan tumanlarni rivojlantirish maqsadida ularning mavjud ichki imkoniyatlarini o‘rganib chiqish, foydalanilmayotgan salohiyatlari ishga solish zarur.
E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT