Hujjat tekshirish natijalari Tekshiruvchi: Haydaraliyeva Gulzoda Baxtiyor qizi (ID: 27893) Tashkilot

1
1
2
35

---

faoliyatga qo'shiladigan vaziyatni ta'minlashi kerak va nafaqat faollar. Dars
jarayonida barcha talabalar paydo bo'lgan va qo'yilgan muammolarni bartaraf
etish uchun aqliy kuchlarini birlashtirishlari kerak.
Guruh ichida samarali aloqani ta'minlash uchun eng maqbul xususiyatlar
quyidagilar bo'ladi, deb ishoniladi: gruppdagi odamlarning maqbul soni 10-12,
guruh har xil bo'lishi kerak; talabalarning joylashuvi quyidagicha bo'lishi kerak
iloji boricha qulay, bir-biriga qaragan.
11
Loyiha intensivlikni «maqsadlilik, keskinlik, chuqurlik, intensivlik,
energiya, u yoki bu jarayonning samaradorligi» - rus tilidagi ushbu sifatning
ma'nosi va semantik soyalariga muvofiq talqin qilishga asoslangan. Biz kattalar
uchun intensiv ta'limni sub'ekt tomonidan yaxshi tushuniladigan, uning uchun
shaxsiy ma'noga ega bo'lgan maqsadlarga qaratilgan, maxsus tashkil etilgan o'quv
va kasbiy faoliyat orqali o'quvchilarning niyatlarini samarali amalga oshirishga
imkon beradigan texnologiya sifatida tushunamiz
12
. Intensiv ta'lim talabalarning
shaxsiy va psixofiziologik resurslarini iloji boricha jalb qilish, ularni o'quv
vaziyati resurslaridan - vaqt, mazmun, ijtimoiy o'zaro ta'sirlar, ma'lumotlarning
sog'lig'iga zarar etkazmasdan to'liq foydalanishga yo'naltirish imkonini beradi. va
ta'lim jarayonining barcha sub'ektlarining psixologik farovonligi.
Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, vaqtni qisqartirish va ma'lumot
yuklamasini ko'paytirish intensiv ta'limning asosiy parametrlari emas, balki ta'lim
jarayonidagi sifat o'zgarishi bo'lib, natijaga erishishga imkon beradi.
sezilarli darajada katta va muhim ta'lim natijalari.
Ba'zi ekspertlar ushbu usul doirasida paydo bo'ladigan muammolarni ko'rib
chiqishadi va ularni afsonalar deb atashadi. Intensiv ta’lim haqidagi “miflar”ni
ular intensiv ta’lim haqidagi ba’zi sodda, ba’zan bir tomonlama, ba’zan esa
noto‘g‘ri tushunchalar deb atashadi. Darajada mavjud bo'lgan bu umumiy
vakolatlar oddiy ong, juda keng tarqalgan va ko'pincha usulning o'zi bilan bog'liq.
Ko'rinib turibdiki, bunday afsonalar o'zlarining kelib chiqishiga intensiv
ᱸˌˎˑ˓ 
11
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
Shukin A.N. Chet tillarini o'qitishning zamonaviy intensiv metodlari va texnologiyalari: Darslik. -- M.: Filomatis,
2008 yil.
ᱹˌˎˑ˓ 
ᱸˌˎˑ˓ 
12
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
Galskova N. D. Sovremennaya metodika obucheniya inostrannym yazykam.
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
– M.: Prosveshchenie, 2005
ᱹˌˎˑ˓ 

---

mashg'ulot usuli bilan sayoz va etarli darajada tizimli tanish bo'lmaganligi sababli
qarzdor. Ko'pincha «afsona» ning tug'ilish sxemasi quyidagicha bo'ladi: intensiv
o'rganish jarayonining ba'zi tashqi xususiyatlari o'rganishning yaxlit kontekstidan
ajralib chiqadi va aynan unda usulning mohiyati ko'rinadi.
Xususan, «miflardan» biri intensiv o'rganish grammatikani o'rgatmasligini
aytadi. Muammo shundaki, intensiv grammatika mashg'ulotlari muayyan o'ziga
xos xususiyatlarga ega. Ehtimol, mavjud «miflar» xorijiy tillarni intensiv o'qitish
shakli uslubning mohiyatini to'g'ri aks ettirmasligini ko'rsatadi.
Agar o`qituvchi o`z auditoriyasida shunday sharoit yarata olsa, u o`z
faoliyatini ishonch bilan chet tillarini intensiv o`qitish deb atash mumkin.
Har qanday nolingvistik mutaxassislik bo'yicha zamonaviy mutaxassis
uchun chet tilini (FL) bilishning ahamiyati vaqt bilan belgilanadi va chet tili
davlat ta'lim standartining federal komponenti sifatida namoyon bo'ladigan dastur
hujjatlari talablarida o'z aksini topadi. Bu muhimlik mashg'ulotning yakuniy
natijasida ham namoyon bo'lishi kerak. Bundan tashqari, chet tilini bilish nuqtai
nazaridan mutaxassisning kasbiy tayyorgarligi darajasiga qo'yiladigan zamonaviy
talablar nafaqat yozma va og'zaki nutqni tushunish, shuningdek yozish va
gapirish qobiliyatini, balki chet tilida muloqotda samarali harakat qilish
qobiliyatini ham o'z ichiga oladi. , bu lingvistik, nutqiy va ekstralingvistik
tayyorgarlikning sezilarli darajada yuqori darajasini nazarda tutadi. Lekin
o‘quvchilarga chet tilini o‘rgatish amaliyoti shuni ko‘rsatadiki, o‘quv jarayonini
tashkil etish, uning mazmuni va yakuniy natijasiga ta’sir etuvchi bir qancha turli
darajadagi muammolar mavjud. Ikkinchisining qoniqarsiz sifati ushbu maqolani
yozishga sabab bo'ldi, uning maqsadi belgilangan hududda mavjud muammolarni
iloji boricha to'liq aniqlash bo'lib, kelajakda ularni hal qilish yo'llarini belgilashga
imkon beradi. Shuni ta'kidlash kerakki, ixtisoslashgan bo'lmagan (lingvistik
bo'lmagan) universitetda chet tilini o'qitish muammolari tasodifiy, izolyatsiya
qilingan emas, balki tizimli buzilishlarning ko'rinishidir.O'qituvchi va talaba

---

sinfda umumlashtirilgan elementlardan iborat uslubiy tizim doirasida o'zaro ta'sir
qiladi, uning asosida o'qitishning o'ziga xos usuli (yoki texnologiyasi) quriladi
13
.
Uslubiy tizim o'quv maqsadlari va ushbu maqsadlarga erishish
kutilayotgan sharoitlarga qarab o'qitish usulini tanlashni belgilaydi. Muloqot
o'quv materialining mazmuni to'g'risida ma'lum bir tarzda tashkil etilgan va
talabalarning ushbu materialni o'zlashtirishiga va undan foydalanish qobiliyatiga
qaratilgan moslashuvchan (kerakli) usul va usullar tizimi orqali amalga oshiriladi.
ularni nutq faoliyatining har xil turlarida. Har qanday o'ziga xos ta'lim jarayoni
uslubiy tizimning barcha elementlarini o'z ichiga oladi va u bilan haqiqiy va ideal,
shaxsiy va umumiy kabi bog'liqdir. Ta'lim jarayonining samaradorligini tekshirish
usullaridan biri uni ideal uslubiy tizimga muvofiqligi nuqtai nazaridan ko'rib
chiqishdir. Uslubiy tizimning barcha tarkibiy qismlari izchil bo'lsa, chet tilini
o'qitish eng samarali bo'ladi, deb taxmin qilish mumkin.
Har qanday uslubiy tizimning boshlang'ich nuqtasi o'rganish maqsadlari va
ularning ta'lim shartlariga muvofiqligidir. Maqsadlarni belgilashda maqsadlarga
erishish real bo'lishi uchun mavjud shart-sharoitlarni hisobga olish kerak. Uslubiy
tizimning ushbu ikki asosiy elementi chet tilini o'qitish usulini tanlashni
belgilaydi.
Interferensiya hodisasi fonetika, so‘z boyligi, grammatika – til
ko‘nikmalarini o‘qitish jarayonida, nutq ko‘nikmalarini o‘qitish jarayonida esa
tinglash, o‘qish, yozish, so‘zlashda kuzatiladi. Bundan tashqari, aralashuv
ko‘pincha ijtimoiy madaniyat madaniy darajasida o‘zini tilidagi mamlakat
madaniyatining o‘ziga xos xususiyatlarini yetarli darajada bilmasligi tufayli
namoyon bo‘ladi
14
.
Metodik va didaktik tamoyillarni chet tilini o‘qitish jarayonining
mohiyatini belgilaydigan asosiy qoidalar sifatida qaraladi.
Oliy o‘quv yurtlari talabalarini tayyorlash tizimida chet tili kursining
maqsadi – mutaxassislik va fanning turdosh sohalari bo‘yicha adabiyotlarni
ᱸˌˎˑ˓ 
13
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
Bespalko V.P. Slagaemye pedagogicheskoy texn
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
ologii. M.: Pedagogika, 1989
ᱹˌˎˑ˓ 
ᱸˌˎˑ˓ 
14
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
Я
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
gubova A.S.
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
Obuchenie angliyskomu
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
я
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
z
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
i
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
ku kak vtoromu inostrannomu.
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
Sovremenn
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
ы
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
e
issledovani
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
я
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
so
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
ц
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
ial
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
ь
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
n
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
ы
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
x problem.
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
2017, Tom 8, № 7.
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
–
ᱹˌˎˑ˓ ᱸˌˎˑ˓ 
S. 319 – 329.
ᱹˌˎˑ˓ 
2

---

o‘qishni o‘z ichiga olgan kasbiy sohada muloqot vositasi sifatida tilni amaliy
bilish; mutaxassislik bo'yicha tarjima va keng ko'lamli ijtimoiy ahamiyatga ega
muammolar; davlat standartlari bilan belgilangan umumiy xarakterdagi mavzular
va vaziyatlar doirasida og'zaki muloqotda ishtirok etish; lingvistik (tizimli) bilim,
ko'nikma va malakalarni chet tilidagi muloqot sharoitida og'zaki (monolog,
dialog, polilog, muhokama va boshqalar) va yozma nutqda (referat, referat,
tezislar, xabarlar, shaxsiy xat, ish xati) amaliy amalga oshirish. , tarjimai holi va
boshqalar).Bundan tashqari, talabalar kundalik adabiy, rasmiy ish, ilmiy uslublar
haqida tasavvurga ega bo'lishlari kerak; badiiy adabiyot uslubi; o‘rganilayotgan til
mamlakatlari madaniyati va an’analari haqida bilimga ega bo‘lish; nutq odobi
qoidalarini bilish. Bu ko'nikma va bilimlarning barchasi grammatik ko'nikmalar
bilan ta'minlanadi, ya'ni ular barcha darajadagi til tizimini, ham retseptiv, ham
ishlab chiqarish usullarida etarlicha ravon bilishni talab qiladi.
Maqsadlarga erishishga, ya'ni chet tilini bilish sifatiga ta'sir qiluvchi asosiy
shartlar talabalar kontingentining sifat va miqdoriy xususiyatlari; fanga ajratilgan
auditoriya soatlari soni; o'qituvchining kasbiy tayyorgarligi sifati va boshqalar.
Boshqa shartlar, masalan: moddiy-texnika bazasi darajasi, texnik o'quv qurollari
mavjudligi va boshqalar (dars kunigacha) - o'ynashi mumkin. muayyan
sharoitlarda muhim rol o'ynaydi, lekin chet tilini o'rganish natijalariga tubdan
ta'sir qilmaydi.