Hu’jjet ha’m onin’ tu’rleri Reje

Shólkemlestirilgen hújjetler
Shólkemlestirilgen hújjetler, mazmunan shólkem, shólkem hám kárxanalardıń huqıqıy mártebesi, strukturalıq tarmaqları hám xızmetkerleri, basqarıw processinde jámáát qatnasıwınıń belgilengenler etiliwi, basqa shólkemler menen baylanıslaming huqıqıy tárepleri sıyaqlı máselelami sáwlelendiredi. Gúwalıq, jollama, qaǵıyda qaǵıyda, ustav, shártnamalar áne sonday hújjetler taypasına kiredi.
NIZAM-USTAV
Shólkem yamasa onıń strukturalıq bólindileri, kishi yamasa qospa kárxana hám sol sıyaqlılar dúzilisi, huqıqı, wazıypaları, minnetleri, jumıstı shólkemlestiriwleri tártipotini belgileytuǵın huqıqıy hújjet qaǵıyda dep ataladı. Qaǵıyda ayırım lawazımlı shaxslarǵa hám túrli ilajlar (kórik, jarıs, tańlaw hám basqalar ) ga salıstırǵanda da dúzilisi múmkin.
Kóbinese qaǵıyda mákemeler shólkemlestiriw etiliwi yamasa tashkil tabıwı waqtında dúziledi hám joqarı shólkemler farmoyoishi menen (yamasa tiyisli húkimet tárepinen) tastıyıqlanadi. Shólkemlaming strukturalıq bólimleri ulaming basshıları tárepinen dúziledi hám shólkem basshısı buyrıqı menen yamasa tastıyıqlaw ustxatini qoyıw menen kúshke kiredi.
Waqıtsha komissiyalar, gruppalar hám sol kabilaming huqıqıy mártebeleri da qaǵıyda menen belgilenedi.
SHA’RTNAMA
Eki yamasa odan artıq táreptiń puqaralıq huqıqları hám minnetlemelerin belgilew, ózgertiw yamasa toqtatıw jolındaǵı shártlesiwi shártnom bálent jerler. Basqasha etip aytqanda, shártnama táreplerdiń qandayda -bir munasábetler ornatiw haqqındaǵı shártlesiwi (pitim) ni belgilengenler etiwshi hám munasábetlerdi tártipke saliwshi hújjet bolıp tabıladı.
Shártnama mámleket yamasa mámleketlik emes, jámiyetlik shólkemleri, kárxanalar, mákemeler, sonıń menen birge puqaralar ortasında dúzilisi múmkin. Shártnama munasábetleri shólkem menen ayırım shaxs yamasa shaxslar ortasında o'matilayotgan bolsa, bunda tuzilajak hújjet akser jaǵdaylarda miynet pitimi dep ataladı.
Shártnamada tárepler orınlawı kerek bolǵan shártler hám basqa minnetlemeler kórsetiledi.Shártnamalar eki nusqadan kem strukturasligi kerek, sebebi hár bir huqıqıy shaxstıń hújjetler jıynamasında keminde bir nusqası bolıwı kerek. Shártnamalardıń barlıq nusqaları birdey huqıqıy kúshke iye boladı.
Shártnama teksti bettiń hár eki tárepine kompyuterde bir aralıq menen jazıladı, boblaming bántleri bolsa óz-ara bir yarım aralıq menen ajratıladı.
“S H A R T N AM A” sózin úlken háripler menen arasını ashıq etip jazıw usınıs etiledi.