Hujjetlestriwge misallar Reje

4. Byudjet shólkemleri buxgalteriya esabında sintetik hám analitik esapbetleri
Byudjetlerdiń gáziynexana atqarıwı buxgalteriya esabı boyınsha mámileler Mámleket byudjetiniń gáziynexana atqarıwı buxgalteriya esabınıń gáziynexana usılına tiykarlanǵan. Byudjet shólkemleri gáziynexana atqarıwı buxgalteriya esabınıń esapbetler rejesindegi esapbetlerde júritiledi.
Byudjet shólkemleriniń esapbetler jobası eki gruppaǵa bólinedi:
0 N - birinshi tártipli esapbet buxgalteriya esabında. Bul sintetik esapbet de dep isletiledi (mısalı, 01-sanlı, 02-sanlı esapbet hám basqalar );
0 NN - ekinshi tártipli esapbet. Bul analitik esapbet ata masida isletiledi (mısalı, 010 -sanlı, 011-sanlı, 020 -sanlı, 021-sanlı esapbet hám basqalar ).
Byudjetler atqarıwı boyınsha mámileler esabın júrgiziwde hám memorial orderlarni rásmiylestiriwde birinshi hám analitik tártipli esapbetler shifrlarına, sonıń menen birge, olardıń eki yoqlama jazıw usılına ámel etiliwi kerek (1-shizma).
1-shizma. Bir esapbettiń sintetik hám analitik esap jaǵdayı hám ayırmashılıqları.
Byudjet shólkemlerinde orınlanǵan jumıslar waqıtında tiyisli esapbetlerde belgilenip, esabat dáwiri boyınsha balans hám basqa esabatlarda ulıwmalastırıladı.
Kúnlik ámelge asırılǵan esap jumısları esapbetlerde bólekalohida belgilep barıladı. Biz buxgalterlar usı esapqa olinishlarni analitik esapbette esapqa olinish dep bahalawımız yamasa tushunmog'imiz kerek. Esabat dáwirine kelip esapbetler álbette ulıwmalastırıladı. Usı ulıwmalastırilish nátiyjeleri finanslıq hújjet (balans ) de sáwlelendirildi hám ol sintetik esapbette sáwlelendirilish dep túsiniledi.
Analitik esapbetlerde qaldıqtı anıqlaw tártibi 2-, 3-shizmalarda óz sawleleniwin tapqan. Usı esap -kitaplardı kúnlik atqarılıp atırǵan jumıslar kóleminiń esabat dáwirine kelip, juwmaqlawshı esapbetler bahaliklari tuwrısındaǵı informaciya alıw ushın o'zlash tirish shárt. Bul esaplawishlarni byudjet shólkemleri buxgalterlari hám byudjet shólkemi bolmaǵan nobudjet shólkemi buxgalterlari da biliwleri kerek.

Juwmaqlaw

Kárxana hám shólkemlerde júz bergen xojalıq mámilelrini, sonıń menen birge, ámeldegi bolǵan materiallıq baylıqlardı hám de taǵı basqa yuridikalıq hám fizikalıq shaxslar menen alıp barılatuǵın esap -kitaplardı esapqa alıw hám baqlawdı támiyinlew ushın buxgalteriya hújjetlerinen paydalanıladı. Kárxanada hújjetlerdi rásmiylestiriw tártibi sonday jolǵa qoyılıwı kerekke, ol jalǵanlastırıw múmkinshiligin, waqıtında kelip túspewligi hám olardı buxgalteriya esabında keshikib rásmiylestirilishini esaptan tısqarı qilsin. Usı máselede kárxana basshıları tárepinen tiyisli qadaǵalawdıń joq ekenligi qolaysız aqıbetlerge alıp keliwi hám de pul hám tavar -materiallıq baylıqlardıń talan-taraj etiliwine alıp keliwi múmkin. Sol sebepli ótkerilip atırǵan xojalıq muoamalalariga tiyisli hújjetler háreketi ústinen kárxana basshısı tárepinen de, bas buxgalter tárepinen de óz-ara óz-ara qadaǵalaw jolǵa qoyılıwı kerek. Onıń ushın kárxanada hújjetlerdiń anıq aylanıwın jolǵa qoyıw hám juwapker atqarıwshılardı kórsetken halda hújjetler oborotınıń túrli basqısh sızılmalar kórinisinde grafiklar yamasa jumıslar dizimin dúziw kerek boladı. Hújjetler aylanıwı grafigini ámelge asırıw ústinen qadaǵalawdı bas buxgalter ámelge asırıwı kerek. Buxgalteriya esabında hújjet ámelge asırılǵan xojalıq mámilesi tuwrısında jazba gúwalıq bolıp, buxgalteriya esabı maǵlıwmatlarına yuridikalıq kúsh baǵıshlaydı.
Esap jumısların ulıwmalastırıwǵa tek tuwrı rásmiylestirilgen hújjetler, yaǵnıy belgilengen texnikalıq ulgilerde názerde tutılǵan barlıq rekvizitlari toldırılǵan hújjetler qabıl etiledi. Dúzilgen jayına kóre hújjetler ishki hám sırtqı hújjetlerge bólinedi. Sırtqı hújjetlerge buyım jetkezip beretuǵınlar, buyırtpashılar, salıq keńseleri hám de taǵı basqa yuridikalıq shaxslardan kelip túsetuǵın hújjetler (júk-xatlar, esapbet-fakturalar, bank kóshirmeleri, inkasso tapsırmanomalari hám basqalar ) kiredi. Ishki hújjetlerge kárxananıń ózinde rásmiylestirilgen hám kárxana sheńberinden shetke shıqpaytuǵın hújjetler (kárxana basshısınıń buyrıqları, materiallıq baylıqlardı ishki kóshiriw yukxatlari hám basqalar ) kiredi.