Hydrology as a science


GIDROLOGIYANI SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHI


Download 23.92 Kb.
bet2/9
Sana06.02.2023
Hajmi23.92 Kb.
#1169977
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
yakuniy ingliz tili tarjimasi Nodirbek

2. GIDROLOGIYANI SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHI.
Oʻzbekistonda gidrologiya qadimiy ildizlarga ega. Mamlakatimizda sug'oriladigan dehqonchilik bundan 6000 yil avval mavjud bo'lgan. Miloddan avvalgi IV ming yillikning 2-yarmi va 3-ming yillik boshlarida daryolar toʻsilib, ulardan sugʻorish kanallari qazilgan. Miloddan avvalgi 2000 yildan boshlab Surxon vohasi, Fargʻona vodiysi, Quyi Amudaryo va Zarafshon boʻylari boʻylab katta maydonlar sugʻoriladi. Milodiy I-IV asrlarda Janubiy Oʻzbekistonda Zang, Toshkent vohasida Boʻzsuv va Salor, Samarqand vohasida Eski Angor va Tuyatortor, Buxoroda Shoxrud va Romitanrud, Xorazmda Qirgʻiz va boshqa kanallar qazilgan.
Bu sohada ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlar tayyorlash maqsadida mamlakatimizda aspirantura, qator oliy o‘quv yurtlari va ilmiy-tadqiqot institutlarida doktorantura yo‘nalishlari mavjud.


  1. SCIENTISTS IN HYDROLOGY

Ahmad al-Farghani was well- versed in water science, rather than other sciences. He was entrusted with the construction of the most perfect water-measuring facility on the Nile, the Nilometer (see Nilometer). Among the manuscripts of the tenth century, the unknown book "The Book of the Territory of the World from East to West" has abundant source of information on hydrology and hydrography.
Al-Kharezmi in his book "Kitabu surat al-arz" gives more detailed information about the Atlantic, Indian Oceans, seas, rivers and springs.
The hydrological data in the works of Abu Raykhan Beruni can be divided into two groups. The first of them describes the knowledge of the oceans, seas, bays. This knowledge was recognized by European scholars as "Beruni's theory of the seas." The second group describes the scientist's scientific views on terrestrial waters - rivers, streams, springs, lakes, snow, glaciers, swamps and even groundwater.


3. GIDROLOGIYA FANIDAN OLIMLAR
Ahmad al-Farg'oniy boshqa fanlardan ko'ra suv ilmidan yaxshi xabardor edi. Unga Nildagi eng mukammal suv oʻlchash inshooti — Nilometrni qurish ishonib topshirilgan (qarang: “Nilometr”). X asr qoʻlyozmalari ichida nomaʼlum boʻlgan “Dunyoning Sharqdan Gʻarbgacha boʻlgan hududi kitobi”da gidrologiya va gidrografiyaga oid koʻplab maʼlumotlar mavjud.
Al-Xorazmiy “Kitabu surat al-arz” asarida Atlantika, Hind okeanlari, dengizlar, daryolar va buloqlar haqida batafsilroq ma’lumot beradi.
Abu Rayxon Beruniy asarlaridagi gidrologik maʼlumotlarni ikki guruhga boʻlish mumkin. Ulardan birinchisi okeanlar, dengizlar, koylar haqidagi bilimlarni tavsiflaydi. Bu bilim Yevropa olimlari tomonidan “Beruniyning dengizlar nazariyasi” sifatida e’tirof etilgan. Ikkinchi guruhda olimning quruqlik suvlari – daryolar, soylar, buloqlar, ko‘llar, qorlar, muzliklar, botqoqliklar va hatto yer osti suvlari haqidagi ilmiy qarashlari bayon etilgan.



  1. Download 23.92 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling