I bap. Sóylew hám tildi uyreniwde pisixologik protseslerdin áhmieti

Tema: Tildiń funkciyalari
Mazmuni
Kirisiw…………………………………………………………………….……….3
I BAP. Sóylew hám tildi uyreniwde pisixologik protseslerdin áhmieti…..……5 1.1-§. Sóz hám tildiń payda boliwinda pisixologiyalik protseslerdiń áhmieti………………………………………………………………………….….5 1.2-§. Sóylew hám tildiń funkciyalari………….…………………………...….….12
II BAP. Sóylew hám tildiń uyreniwdiń ámeliy pisixologiyalik ózgeshelikleri …………………………………………………………………….………………18 2.1-§. Sóylew hám tildiń uyreniwshi usillar………….…..…………….……....…18 2.2-§. Sóylew hám tilge baylanisli metodikalar……………………….…..……...22
Juwaqlaw………………………………………………………………...……….24
Paydanilg`an ádebiyatlar………………………………………………………..25

KIRISIW
Temanıń aktuallıǵı. Tildin` tiykarg`i funkciyalari aniqlaw ha`m onin` qa`siyetlerin teren`rek uyreniw bolip esaplanadi. Búgingi kúni qaraqalpaq til bilimi tyurkologiyada belgili orınǵa iye boldı. Qaraqalpaq tili túrkiy tillerdiń biri bolǵanlıqtan, qońsı túrkiy xalıqlar menen ádebiy, mádeniy baylanıslar joqarı shıńǵa kóterildi. Mine, usınday baylanıslar sebepli de bir tilden ekinshi tilge sózler ótip otıradı. Házirgi qaraqalpaq til biliminde kórkem shıǵarmalar tilin izertlew boyınsha alıp barılǵan izertlewler az. Ásirese, poeziyalıq shıǵarmalar tilin úyreniw, ondaǵı qollanılǵan sózlerdiń leksika-semantikalıq ózgesheliklerin, tildiń leksikalıq qurallarınıń qollanılıwın arnawlı izertlew hár bir kórkem sóz sheberiniń ózine tán sóz tańlaw sheberligin anıqlawda baslı orındı iyeleydi.
Jumısınıń maqseti hám wazıypası. Kurs jumisinin` obyekti sóylew hám tildi uyreniwde pisixologik protseslerdin áhmieti, sóz hám tildiń payda boliwinda pisixologiyalik protseslerdiń, sóylew hám tildiń uyreniwshi usillar, sóylew hám tilge baylanisli metodikalar belgili ta`rtipte uyreniw.
Ádebiy hám keń taralǵan shiǵarmalardi ózbetinshe bárqulla oqip barsa ǵana, oqiwshilardiń dúnya qarasiniń rawajlaniwi hám keńeyiwine xizmet etedi. Klastan tis oqiw sabaqlariniń tiykarǵi waziypasi oqiwshilarda ádebiy kitaplardi oqiwǵa qiziktiriw, oqiǵan kitaplari boyinsha pikirlerin ayta aliwǵa úyretiw, balalar ádebiyattiń belgili jaziwshilariniń ómiri hám dóretiwshiligi menen elementar tárizde tanistiriw esaplanadi. Balalarda jaqsiliqqa muhabbat, jamanliqqa jerkenish kóz benen qarawǵa úyretiw, olardiń baylanisli sóylewin rawajlandiriw, ádebiy estetikaliq oylawiniń qáliplesiwinde klastan tis oqiw sabaqlariniń da áhmieti úlken. Klastan tis oqiw sabaqlariniń eń áhmietli waziypalariniń biri ózbetinshe oqiw kónlikpelerin tárbiyalaw esaplanadi. Buniń ushin ózbetinshe islew ushin tapsirmalar beriw, qiziǵarli shiniǵiw túrlerinen paydalaniw, eń jaqsi shiǵarmalardi, pikirlerdi, jaziwshi haqqinda toplaǵan pikirlerdi oqitiw, «Jańilitpash», «Jumbaqlar tabiw», «Tásirli oqiw», «Naqillar aytiw jarisi», «Ertek oylap tabiw», «Bilimdanlar maydanshasi», siyaqli kórik- tańlawlar shólkemlestiriw, temalar boyinsha soraw- juwaplar alip bariw, oyin tárizindegi jumis túrlerinen paydalaniw zárúr. Oqilǵan shiǵarmalar ústinde sáwbetler ótkeriw, «Kitap hápteligi» n shólkemlestiriw, shiǵarmalar tiykarinda kishi bayanlar jaziwdi shiniǵiw etiw jaqsi nátiyje beredi. Klastan tis oqiw sabaqlari klasta oqiw menen baylanisli tárizde shólkemlestiriledi.