I-bob. Futbol musobaqalariga tayyorgarlik futbol musobaqalarining umumiy qoidalari

Musobaqa natijalarini hisoblash.
Qoidalarda qayd etilganidek, «Sof g’alaba» uchun – 3 ochko, «Galaba» uchun – 2 ochko, Mag’lubiyat uchun – 0 ochko, jamoalar uchrashuvda ishtiroki uchun – 1 ochko beriladi.
Musobaqa oxirida ochkolar soni qo’shib chiqiladi. Eng ko’p ochko to’plagan jamoa birinchi o’rinni egallaydi. Qolgan jamoalar ham yiqqan ochkolarining soniga qarab, tegishli o’rinlarni egallaydilar. Agar bir nechta jamoalarning ochkolari soni teng bo’lib qolsa, ular o’zaro uchrashganlarida qaysi jamoa g’olib chiqqan bo’lsa, shu jamoa yuqori o’rinni egallaydi.
Agar uchta va undan ortiq jamoalarning yiqqan ochkolari teng bo’lsa, kiritilgan to’plar (ochkolar)ni farqi orqali aniqlash lozim. Mabodo bu ko’rsatkich ham masalaga oydinlik kiritmasa, «sof g’alaba» qaysi jamoada ko’p bo’lsa, shu jamoa yuqori o’rinni egallaydi. Yuqorida aytib o’tilganlar ham masalani hal eta olmasa, u holda qur’a tashlash orqali jamoalar egallagan o’rinlari aniqlanadi.
Smeta tuzilganda quyidagilar ko’rsatiladi:

1. 
   Musobaqa nomi
   
2. 
   O’tkazish vaqti va joyi
   
3. 
   Hakamlarning soni va ish haqi
   
4. 
   Qatnashuvchilar soni (shu jumladan boshqa shaharlardan kelganlar) ularni joylashtirish, ovqatlantirish va yo’l harajatiga ketadigan mablag’.
   
5. 
   Musobaqa o’tkazish joyini ijarasi.
   
6. 
   Mehmonxona ijarasi.
   
7. 
   Musobaqa o’tkaziladigan joyni badiiy bezatish uchun ketadigan harajat.
   
8. 
   Afisha, dasturlar, qaydnomalar va yozish-chizish uchun kerakli qog’oz, qalam, ruchka va shu kabilar harajati.
   
9. 
   Diplom, esdalik sovg’alar, mukofotlar va shu kabilarga sarf bo’ladigan harajat.
   
10. 
    Transportga ketadigan harajat.
    
11. 
    Xizmat ko’rsatuvchi hodimlar uchun harajat (ishchilar, farroshlar, tibbiy hodimlar).
    

Musobaqa o’tkazish uchun bosh hakam va bosh kotib tasdiqlanadi.
Yirik musobaqalarni o’tkazish uchun, barcha tadbirlarni bevosita musobaqa o’tkazadigan joyda 5-7 kishidan iborat tashkiliy qo’mita tashkil qiladi. Uning vazifasiga musobaqa o’tkaziladigan joyni tanlash va jihozlash, asbob-anjomlarni tayyorlash, trenirovka va joylashish joylarini aniqlash, ovqatlanishni tashkil qilish, kotiblarni komplektlash, musobaqa oldidan xabar berish kiradi. Musobaqadan oldin xabar berish gazeta, radio, televidenie orqali musobaqa o’tkaziladigan joy, vaqt va qatnashchilar to’g’risidagi axborotni o’z ichiga oladi. Afishalarni, dasturlarni, qatnashchilar uchun chiptalarni oldindan tayyorlab qo’yish kerak.
Musobaqa o’tkaziladigan joy shiorlar, plakatlar, jadvallar bilan chiroyli bezatilgan bo’lishi kerak. Uning yonida qatnashchilar va hakamlar uchun xona, issiq suvi bor dush, shifokorlar xonasi bo’lishi lozim. Musobaqa o’tkaziladigan joy radiolashtirilgan bo’lishi kerak. Yuqorida qayd etilganlarni bo’lishi musobaqalarni muvoffaqiyatli o’tkazilishiga kafolat beradi.
Musobaqa qatnashchilari bilan o’tkaziladigan ishlarga quyidagilar kiradi:

• 
  qatnashchilarni qabul qilib olish va joylashtirish;
  
• 
  musobaqaga qo’yish uchun tayinlangan mandat komissiyasining ishi;
  
• 
  vakillar maslahati;
  
• 
  hakamlar kollegiyasining maslahati.
  

Qatnashchilarni qabul qilish va joylashtirishga tashkiliy qo’mita vakili rahbarlik qiladi. Agar qatnashchilar biron-bir sababga ko’ra kutib olinmasa, aeroportda va temir yo’l vokzalida ular, ya’ni mehmonlar, qaerga kelishi lozimligi to’g’risida, e’lonlar bo’lishi shart. Musobaqada xizmat qiladigan hakamlar musobaqa qatnashchilaridan alohida joyda joylashtirilishi kerak.
Musobaqaga qatnashish uchun qo’yish masalasi nizomga muvofiq mandat komissiyasi tomonidan ko’rib chiqiladi.
Musobaqaga qo’yish javobgarligini o’z zimmasiga bosh hakam, musobaqa bosh vrachi va mandat komissiya vakili oladilar. Musobaqalarda basketbol rasmiy qoidalariga rioya qilinishi lozim.