I-bob. Kompyuterlarning asosiy qurilmalari va ularning imkoniyatlari

1) Bu atamalarning mohiyati nimada? Hozirgi kunda mexanik sichqonlar o’tmish xotira bo’lib qoladi. Mexanik sichqochalarning ish usuli eng soddadir. Sichqonchaning ichki “g’ildiraklarida o’tkazuvchi belgilar bor”. G’ildiraklariga o’tkazuvchi qoshlar birikadi. Sichqonchaning sharchasi yordamida g’ildiraklarning aylanishi jarayonida ularning o’zaro ta’svirlashuvi kursorning harakat yo’nalishi va tezligini aniqlash imkonini beradi. Ko’rib turganingizdek, bu usul mexanik pianinoda metall plastinkalarni ishlash bilan nimasidir o’xshash. Mexanik sichqonchalar kirlanishi sababli boshqalarga qaraganda tez ishdan chiqadi, ular taraqqiyotning quyi bosqichida edi deb aytish mumkin. Hozirgi kunda tarqalgan sichqonchalarning ko’pchiligi optik – mexanik sinfga oiddir. Amaliyotning ko’rsatishicha, bunday arxitektura kursorning yetarlicha aniq pozitsiyalanishi, ishonchli va juda arzon narxini ( 5 -10 $) belgilab beradi.

2) Optik - mexanik sichqonchaning ish tamoyili juda oddiy: rezina qoplamali o’g’irlashtirilgan sharga yassi sirt bo’lab sirpanadiva ikkinchisiga perpendikulyar joylashgan valchani aylantirib, koordinatalar tizimida harakatni vujudga keltiradi (vertical va gorizontal bo’yicha). Boshqacha aytganda, bu kombinatsiya bir yog’och g’ildirakli aravaning o’qini eslatadi. Bu g’ildirak svetodiod va priyomnik – fototranzistor orasida aylanadi. Yorug’lik nuri turli tezlik bilan aylanayotgan g’ildirakning kegaylari orqali o’tadi. Elektron signallarga aylantirilgan yorug’lik impulslari («yorug’lik»/»qorong’ulik» almashuvi) kursorning ekranda ko‘chish tezligi va vaziyatini aniqlach imkonini beradi. Sichqonchani tozalashda ko‘pchilik valchalardagi va rezina sharchaning o‘zidagi changlarni tozalash bilan cheklanadi. Ko‘pchilik hollarda bu, yetarli biroq yetish qiyin bo‘lgan joylarda chang to‘planishi kursorning monitor ekranida tushintirish qiyin bo‘lgan harakat qilishiga imkon beradi. Bu holatda sichqonchani to‘la ochishga jazim qilish mumkin.

3) Optik sichqonchalar harakatlanuvchi qismlardan mutlaqo holidir. Fotodatchiklar sichqoncha korpusining bevosita pastki sirtida joylashgan. Bunday sichqonchalar bilan ishlashdaqora va qizil chiziqlar bilan katakchalarga bo‘lingan maxsus gilamcha ishlatiladi. Maxsus holda aparatura o‘qlarning aylanishi natijasida hosil bo‘lgan yorug‘lik impluslarini emas, balki har rangdagi kesib o‘tilgan chiziqlarni sanaydi. Optik sichqonchalar juda ishonchli (harakatlanuvchi qisimlari yo‘qligi sababli) biroq ularning kamchiligi ham bor: istalgan sirtda surila oladigan optik mexanik sichqonchaga qaraganda gilamchaga ko‘proq joy kerak. Yangi qismiy toifaga Microsoftning yangi ishlanmasi Intellimouse Explorer mansubdir. Odatda optik sichqonchalardan farqli o‘laroq bunga gilamcha kerak emas unga 18 MIPS quvvatli raqamli signal protsessori o‘rnatilgan. (Qachanlardir bu quvvat EHM uchun yetarli edi) uning ishi optik sensordan kelayotgan real vaqtda soliishtirishdir. Solishtirish asosida 1 sekunda 1500 tagacha rasm taqqoslanishi mumkin bo‘lib, bu juda yuqori aniqlikni taminlaydi.