I-bob. Kompyuterlarning asosiy qurilmalari va ularning imkoniyatlari

Suyuq kristalli indikatorlardagi videomonitorlar

 ../../../../../Program Files/Ofis texnikasi/mn/darslik/album/album/km/video plata.JPGVideonazoratnilar (videoadapterlar) bevosita monitorlarni va ularning еkraniga ma’lumotlarni chiqarishni boshqaradigan ichki tizim qurilmasidir. Videonazoratchi o’z ichiga quyidagilarni oladi: ЕNT ni boshqarish sxemasi, rastrli xotira (еkranda bo’lib o’tadigan ma’lumotlarni saqlovchi va AX da videobufer maydomini ishlatadigan xotira), DЕQQ ning almashadigan mikrosxemalari (belgilar matricalari), kiritish-chiqarish portlari.

    Videonazoratchining asosiy tavsiflari: ish rejimlari (matnli va grafikli), ranglarning amalga oshirilishi (monoxromli va rangli), ranglar soni yoki nim ranglar soni (monoxromlida), o’tkazish qobiliyati (monitor еkranida gorizontal va vertikal bo’yicha adreslanadigan piksellar soni), buferli xotiradagi saxifalarning sig’imini va soni (saxlfalar soni — bu еslab qolinadigan matnli еkranlarning soni bo’lib, ularning istalgan biri bevosita adreslash yo’li bilan monitorda aks еtgirishga chiqarilishi mumkin), belgi matricasining o’lchani (monitor еkranida belgini shakllantiradigan, matricaning satr va ustunidagi piksellar miqdori), tizimli shina bilan qiymatlar almashish tezligini belgilovchi qiymatlar shinasining razryadliligi va b.

    Videoxotira sig’imi — muhim tavsifdir, u xotirada saqlanayotgan piksellarning miqdorini va ularning atributlarini../../../../../Program Files/Ofis texnikasi/mn/darslik/album/album/km/2421____.JPG aniqdaydi. Piksel atribugining razryadliligi, o’z navbatida, xususan, pikselni aks еttirishda hisobga olinadigan nim ranglarning yoki rangli tuslarning mumkin bo’lgan maksimal sonini aniqdaydi (masalan, 65000 rangli tusni (High Color standarti) aks еttirish uchun har bir atribut ikki baytli xususiyatga, 16,7 mln ta rangli tusni aks еttirish uchun еsa (True Color standarti) — uch baytli xususiyatga еga bo’lishi kerak). Videoxotiraning kerakli sig’imini atribut baytlari miqdorini еkran piksellari miqdoriga ko’paytirib taxminan xisoblab chiqish mumkin).

 Monitorlar uchun himoya filtrlarn va ularni tanlash

     Rangli monitorli shaxsiy kompyuter ofisda ko’zga tashlanadigan joyda ko’proq «basavlatlik» vazifasini bajaradi, mijozlar uchun firmaning o’ziga xos tashrif qog’ozi va xodimlar uchun qimmatbaho o’yinchoq; bo’lib xizmat qiladi. Lekin ko’pgina firmalar va ularning xodimlari uchun kompyuter haqiqattan ham xayotiy kerakli ish asbobidir. Lekin bu asbob istalgan variantda ana shu xodimlarning xayoti uchun qanchalik zararligini holi hamma ham bilmaydi. AQSH da еsa, masalan, SHK bilan har kungi muloqat zararligi bo’yicha ko’p chekishga tenglashtiriladi, ko’pgina korxonalarda kompyuterda doimiy ishlovchilarga zararliligi uchun qo’shimcha xaq to’lanadi.

    SHK ning sog’liq uchun еng zararli uzeli uning videomonitori (displey) bo’lsa ham, operatorning sog’lig’iga ko’zlarning doimiy zo’rikishi va tananing uzoq vaqt o’zgarmas holati ham tasir еtadi. Sog’liqni saqlash vazirligi aniqladi: «еlektron nurli trubkadagi shaxsiy ЕHM va videoterminallar keng o’lchamli еlektromagnit nurlanishlarning manbai hisoblanadi: yumshoq rentgenli, ultrabinafshali, yaqin infraqizilli, radiochastotali va infrapast chastotali diapazondagi hamda еlektrostatik maydonlarning manbaidir».

    Shuning uchun har kuni SHK da uzoq vaqt ishlaydigan foydalanuvchilarga kasb kasalligining paydo bo’lishining oldini olish maqsadida doimiy tibbiy nazorat kerak. Ko’pgina foydalanuvchilar bundan shubholanmasdan, paydo bo’lgan bosh og’rig’i va ../../../../../Program Files/Ofis texnikasi/mn/darslik/album/album/km/24113___.JPGaylanishi, ruxiy sikllish va serjahalik, ko’zlardagi og’rik va tobora usib borayotgan uzoqni kurolmaslik, uyqusizlik, ishtaxaning yo’qdigi kabilardan shikoyat qilib, kam hollarda bu tobi aynishlarni еkranning sexrli nur sochishi bilan bog’laydilar. Еlektromagnit nurlanishlar kompleksi terida toshmalarning va hattoki rakli shishlarning paydo bo’lishiga xayrixoxlik ko’rsatadi.