43
Барча корпоратив тузилмаларни бирлашма таркибига кирувчи шахслар
мустақиллик даражаси бўйича учта асосий гуруҳга ажратиш мумкин:
1. Бирлашма аъзолари ўз мустақиллиги ва ҳуқуқларини тўлиқ ҳажмда
сақлаб қолади, тузилманинг ўзи эса, унинг қатнашчилари бир хил ҳуқуқларга
эга эканлиги сабабли симметрик характерга эга бўлади. Кўриб чиқилган
тузилмаларнинг бу гуруҳига ассоциация (иттифоқ, лига, гильдия, палата),
картель, консорциумлар киради.
2. Қатнашчилар бир - бири билан ўз фаолияти тўлиқ ҳажмида алоқада
бўлмайдиган ва бошқарув соҳасида мустақилликни сақлаб қоладиган, ўзаро
қисман боғлиқ корхоналар бирлашмаси (симметрик структуралар). Бу гуруҳга
МСГ ва синдикатлар киради.
3. Бошқарув функциялари битта қатнашчидан бошқа қатнашчига
бериладиган (ва
мос равишда, мустақиллик ҳуқуқи йўқотиладиган) бирлашма.
Қатнашчиларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари бир хил эмаслиги туфайли
структура ассимметрик ҳисобланади. Бу гуруҳга трест, концерн ва холдинглар
киради.
Корпоратив структуралар ташкилий турларининг тўлиқ доираси 3-
жадвалда келтирилган.
3-жадвал
Корпоратив структуралар тузишнинг ташкилий турлари тавсифи
Тури
Мазмуни
Характерли жиҳатлар
1
2
3
Х
ол
ди
н
г
Бош
корхоналарнинг
акциялар
назора
пакетига эга бўлган ва
уларга нисбатан
белгиланган
функцияларни
бажарувчи
хўжалик жамияти шаклидаги юридик шахс
(соф холдинг,
маъмурий холдинг, молиявий
холдинг ва ҳ.к.)
Холдинг структураси:
асосий жамият, ваколатхона
ва
филиаллар, шўъба ва қарам корхоналар, бошқа
фирма ва хўжалик субъектлари. Холдинг бошқа
компанияга нисбатан шўъба компания бўлиши
мумкин (оралиқ холдинг).
Холдинг шакллантириш
учун шартнома асослари талаб этилмайди.
Do'stlaringiz bilan baham: 
