I боб. Мавзу: давлат ва ҳУҚУҚ назарияси фанинингпредмети ва методлари

2. Умумий (англо-саксон) ҳуқуқий тизим.
Англосаксон ҳукуқнинг ривожланиши (тараққий этиши) ва ўрнатилиши (қарор топиши) кўпгина тарихий, жуғрофий, маиший, сиёсий, иқтисодий ва бошқа фактор (омил) лар билан боғлиқдир. Тарихан Англия ва англосаксон ҳуқуқи учун асосий давр бўлиб Нормандия томонидан забт этилган давр ҳисобланади. Деярли 500 йил давомида Англияни забт этиб, ҳукмронлик қилган Римликлар ҳам ҳуқуқнинг кейинга ривожи масаласига ўзгартириш кирита олмади.
ХП-ХIV асрларга келиб «умумий хукуқ» тизими ривожланди, аммо прецедентлар сонининг ўсиб-ошиши билан умумий ҳуқуқда консерватизм ва формализмга интилиш тенденцияси кучая борди. Бу эса ўз навбатида XV асрга бориб, улар ҳуқуқининг янга этапи учун асос бўлди, яъни умумий ҳуқуққа қарши турувчи (противостояние) «адолатли ҳукуқ»ни пайдо бўлишига сабаб бўлди.
Шундай қилиб, Англиада 2 та мустақил ҳуқуқ тизими вужудга келади: умумий прецедент ва «адолатли ҳукуқ». Улар (тизимлар) ўртасидаги фарқлар принципиал характерга эга бўлмаган, агарда 1875 йилга қадар канцлер суди сақланиб қолган бўлсада (фақат «адолат ҳуқуқ» билан иш кўришган). 1875 йилдан кейин умумий ҳукуқ ва адолат ҳуқуқи нормаларининг барчаси битта судьялар томонидан қўлланилган ва натжада - адолат ҳукуқи прецеденти ҳам Англия ҳуқуқ прецедентининг органик қисми сифатида қабул қилина бошлади.
Англия ҳуқуқ предмети бошқа кўпгана давлатларнинг ҳуқуқ тараққиётига ўзининг таъсирини кўрсатди.
Жумладан, АҚШ, Канада, Австрия, Ҳиндистон, Янги Зелландия ва бошқа мамлакатларга. Аммо Буюк Британиянинг ўзида умумий ҳуқуқнинг ҳукмронлиги таъминланмаган, у фақат Англияда ва Уэльсда қўлланилади. Шотландия ва Шимолий Ирландия ва орол ҳудудларда (бир нечасида) умумий ҳуқуқ тарқалмаган.
Шу билан бирга охирги пайтларга келиб, бир қанча мамлакатлар ўзларининг ҳукуқий «суверенитети» ҳақида эълон қилишди (Канада, Австрия,. АҚШ (XVIII асрлардан бошлаб).
Англосаксон ҳуқуқи нормаларининг хусусиятлари, Англосаксон ҳуқуқида нормаларнинг 2 та тури мавжуд:

•