Monopol raqobatlashgan bozorlarning xususiyatlari .
Kirish.
I bob. Monopol raqobatlashgan bozorlar va uning xususiyatlarining nazariy asoslari
Monopol raqobatlashgan bozor mazmuni va uning tarixiy yondashuvlari.
Monopol raqobatlashgan bozorlarning xususiyatlari.
II bob.
Monopol bozorlarda firmalarning samarali faoliyatini muammolari.
Kirish
Raqobat iqtisodiy toifalarga tegishli boʻlib, ularning mohiyati koʻp qirralidir. Raqobat bozor muhitining ajralmas qismi, tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishning zaruriy shartidir. Raqobat tovar ishlab chiqarish bilan bir vaqtda vujudga keldi, lekin faqat kapitalizm sharoitida u ijtimoiy ishlab chiqarishni bozor tartibga solishning asosiy dastagiga aylandi.
Kurs ishining dolzarbligi bozor oʻzgarishlarining hozirgi bosqichida tovar taqchilligi katta darajada bartaraf etilganligi bilan belgilanadi. Isteʼmolchi uchun bugungi kunda birinchi oʻrinda avval tanqis boʻlgan mahsulotning mavjudligi emas, balki uning xususiyatlari, sifati va narxi qiziqtiradi. Bu mahalliy firmalarning xulq-atvor strategiyasini mutlaqo yangicha tarzda belgilaydi, chunki tashqi iqtisodiy faoliyatni liberallashtirish sharoitida ular oʻzlarining tegishli bozor segmentlarida faoliyat yurituvchi xorijiy firmalarning jiddiy raqobatiga dosh berishga toʻgʻri keladi.
Oʻzbekistonning bozor xoʻjalik yuritish usullariga oʻtishi bilan jamiyatning iqtisodiy hayotida raqobatning roli sezilarli darajada oshdi. Ichki bozorda raqobat qanchalik kuchli boʻlsa, milliy firmalar xorijdagi bozorlar uchun kurashga shunchalik yaxshi tayyorgarlik koʻradi va narxlari va mahsulot sifati boʻyicha ichki bozorda isteʼmolchi shunchalik foydali hisoblanadi. Chunki, raqobatbardosh mahsulotlar uni boshqa raqobatchilarning oʻxshash mahsulotlaridan ajratib turadigan shunday isteʼmol xususiyatlariga ega boʻlishga harakat qiladi.
Hozirgi vaqtda barcha rivojlangan mamlakatlarda boʻlgani kabi mamlakatimizda ham raqobat muhitini saqlab qolish iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning muhim vazifasiga aylandi. Demak, raqobatni, uning bozor munosabatlarini rivojlantirishdagi rolini oʻrganish hozirgi kunda mamlakatimizda iqtisodiy tadqiqotlarning eng muhim vazifasi hisoblanadi.
Monopol raqobat bozori to’liq raqobatlashmagan bo’lib , unda qatnashadigan firmalar soni ko’p bo’lib , ularning har biri o’z tovarlari narxini ma’lum chegarada nazorat qiladi, ya’ni ular kichik bo’lsa ham monopol hokimiyatga ega.
Do'stlaringiz bilan baham: |